Hoe ruimer de overwinning op Qatar, hoe heviger het hoongelach zal klinken

Ze waren er allemaal bij op zondag 20 november, monter op een rijtje op het deftige ereterras van het Al Baytstadion. FIFA-baas Gianni Infantino en zijn kameraden: emir Tamim bin Hamad Al Thani en de ‘vader emir’, sjeik Hamad bin Khalifa Al Thani. Maar of ze er negen dagen later weer zijn, ergens in de buurt van de Nederlandse minister Conny Helder, is nog maar zeer de vraag.

Dit WK mag dan twaalf jaar aan voorbereiding, investeringen van ruim 200 miljard dollar en honderden tot duizenden mensenlevens hebben gekost, de interesse van de emir is alweer verflauwd. Goede kans dat hij dinsdagmiddag tegen Oranje niet eens komt opdagen, na twee zo roemloze nederlagen van het gastland.

Lege stoeltjes

Voor de rest van het thuispubliek is dat sentiment niet heel anders. Al bij de openingswedstrijd tegen Ecuador bleek dat: Qatarezen zijn niet erg gewend aan tegenvallers of tegenslagen. Al kort na de 2-0 achterstand stroomden duizenden stoeltjes leeg in het Al Bayt, met 68.000 plekken het op één na grootste stadion op dit toernooi, kunstig ontworpen in de vorm van een bedoeïenentent.

Tegen Senegal (1-3 verlies) voltrok zich zaterdag eenzelfde desolaat beeld. De schande nu al te zijn uitgeschakeld, als snelste thuisland ooit op een WK, bleek veel Qatarezen te veel. De lokale media oordeelden meteen vernietigend. Een fluitconcert klonk.

Slechts de Spaanse bondscoach Félix Sánchez van Qatar trachtte de boel gistermiddag nog enigszins te relativeren. “We zijn een land met slechts 6000 geregistreerde voetballers, dit is ons eerste WK, we zijn een voetballand in ontwikkeling,” zei Sánchez, daarbij even voorbijgaand aan de torenhoge ambities van het land.

Voetbalopleidingen

Vele tientallen miljoenen pompte Qatar twaalf jaar lang in zijn voetbalopleidingen, vastbesloten om op dit WK enigszins fatsoenlijk voor de dag te komen. Spelers werden genaturaliseerd, trainingscentra gebouwd, buitenlandse coaches gecharterd. Maar binnen twee wedstrijden is de missie alweer volkomen mislukt.

Een wedstrijd die bij de WK-loting nog de potentie had van een beslissende, beladen cultuurclash, dreigt daarmee op een veredeld oefenpotje te gaan lijken. Oranje kan de afgang vanavond vervolmaken. Hoe ruimer de overwinning, hoe heviger het hoongelach zal klinken vanuit met name de westerse wereld.

Veel minder druk

Maar bovenal heeft Oranje zélf een goed resultaat nodig om zich te verzekeren van de groepswinst, tegen een team dat min of meer vrijuit kan spelen. “Qatar kan tegen ons onder veel minder druk spelen,” zei de Nederlandse bondscoach Louis van Gaal daarover op de persconferentie in Doha, op een vraag van één van de weinige lokale journalisten. “Hoe ze daarmee omgaan, is moeilijk in te schatten. Daarvoor ken ik de spelers niet goed genoeg.”

Bewust of onbewust nam Van Gaal in zijn voorbeschouwing wel alvast een voorschot op de achtste finale. Op een vraag over de fitheid en inzetbaarheid van Memphis Depay, keek de bondscoach alvast naar de volgende ronde. “Dit is nog maar de groepsfase, straks begint het toernooi echt,” zei Van Gaal, er blijkbaar alvast van uitgaand dat Oranje hoe dan ook de volgende ronde haalt. Die kans is weliswaar groot, zeker is dat nog niet.

Onderschatting

Daarbij dreigt ook een zekere mate van onderschatting, al waarschuwde Van Gaal daar óók nadrukkelijk voor. “Je ziet op dit WK wel dat er amper ruime overwinningen worden geboekt,” aldus de bondscoach. “Veel gelijke spelen ook. Dat zegt veel over de krachtsverschillen op dit toernooi: die zijn klein.”

Hoe belangrijk de groepswinst kan zijn op een WK, en daarmee een relatief gunstige route door het toernooi, bleek wel in 2014. Destijds liep deze via Mexico (achtste finale) en Costa Rica (kwartfinale). Als het Nederlands elftal nu onverhoopt tweede wordt, wacht in Qatar meteen een tegenstander van een zwaarder kaliber, ook in een eventuele ronde daarna.

Verschillende scenario’s

“Ja, ik word uiteraard op de hoogte gehouden van wat er in de andere wedstrijd gebeurt,” aldus Van Gaal. Bij een (ruime) winst van Ecuador kan Oranje gedwongen worden méér te scoren tegen Qatar. “Als het nodig blijkt te zijn, hebben we verschillende scenario’s klaarliggen.”