Zweedse en Finse Navo-toetreding blijft haperen: Turkije en Hongarije liggen dwars

Wat de Finnen willen, is klip en klaar. Dat weten we al sinds vorig voorjaar, toen ze samen met de Zweden het Navo-lidmaatschap aanvroegen. Beide landen voelen zich zo bedreigd door Rusland dat ze de beschutting van het militaire bondgenootschap zoeken. Het parlement stemt dinsdag over wetgeving die de toetreding mogelijk moet maken. Dat zal soepel verlopen, want er is een grote meerderheid.

Wel dreigt aan de horizon een lidmaatschap zonder de Zweden. Dat is niet iets wat de Finse regering wil, zo benadrukte de minister van Buitenlandse Zaken recent maar weer eens: “Zweden is onze grootste bondgenoot op het gebied van defensie en buitenlandse politiek.” Maar ze kan daar door de omstandigheden wel toe gedwongen worden (zie hieronder). Ook de Finse bevolking is inmiddels bereid zonder haar buren de gang naar de Navo te maken. Het zal de regering tot een lastige keuze dwingen.

Uitlevering politieke tegenstanders

De Zweden zitten nog altijd in een lastig parket. Ze zijn het doelwit geworden van een politieke manoeuvre van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Die weet dat de Navo alleen kan worden uitgebreid als alle dertig leden daarmee instemmen. Hij gebruikt dit om Zweden (en in mindere mate Finland) te dwingen enkele van zijn politieke tegenstanders uit te leveren. Doen ze dat niet, dan zegt hij ‘nee’. “Jullie zijn net pensions voor terreurorganisaties,” schamperde Erdogan eerder.

Het gaat om leden van Koerdische PKK (overigens ook door de EU en de VS gezien als terroristen) en de Gülen-beweging. Die laatste was volgens Erdogan betrokken bij de staatsgreep in 2016. Zweden heeft inmiddels al een PKK-lid uitgeleverd, maar een volgende uitlevering van een journalist (verdacht van betrokkenheid bij de coup) is door het Hooggerechtshof tegengehouden. Turkije noemde dit een ‘zeer negatieve’ ontwikkeling.

Ook de recente verbranding van een koran door rechts-extremisten in Stockholm is bij de Turken verkeerd gevallen. Nu dreigt Erdogan dat hij ‘indien nodig’ Finland wel het groene licht zal geven, maar Zweden niet. Enige hoop voor de Zweden is de mogelijkheid dat de Turkse president in mei de verkiezingen verliest. Zo niet, dan laat Erdogan de Zweden graag nog even bungelen.

Boze parlementariërs

Inmiddels heeft ook Hongarije zich in de arena gemeld. In dat land spelen verschillende kwesties rond de Navo, Rusland, Zweden en Finland. Premier Viktor Orbán heeft om te beginnen nooit een geheim gemaakt van zijn bewondering voor de Russische leider Poetin. “De Hongaarse regering ziet Rusland niet als een bedreiging voor de veiligheid van Hongarije of Europa,” zo zei hij vorige maand nog. De Hongaren sturen geen wapens naar Oekraïne, maar blijven oproepen tot een wapenstilstand en vredesbesprekingen. Bovendien hekelt Orbán de EU-sancties tegen Rusland, omdat die de inflatie in zijn land hebben aangejaagd.

Het Hongaarse parlement debatteert deze week over steun voor de Navo-toetreding van Zweden en Finland. Volgende week wordt erover gestemd. De aanloop naar het debat verliep niet vlekkeloos. Boze parlementariërs en ministers toonden zich na de koranverbranding in Stockholm erg ontstemd: ze snapten niet waarom er toestemming was gegeven voor een dergelijke demonstratie. Dat was niet alleen ‘buitengewoon dom’, maar ook ‘onacceptabel’.

Discussie in eigen partij

Het lijkt er nu op dat Orbán de zaak niet op de spits wil drijven, maar wél zijn punt wil maken. Aan de ene kant heeft hij het parlement, dat voor de meerderheid bestaat uit zijn eigen partij Fidesz, opgeroepen in te stemmen met de Navo-uitbreiding. Dat zal dus waarschijnlijk ook gebeuren.

Aan de andere kant doet hij echter geen moeite de discussie in zijn eigen partij te verhullen (dan hoeft hij het zelf niet te zeggen, schamperen zijn critici). Zo zijn veel Fidesz-leden bang dat de oorlog in Oekraïne zal escaleren als de Navo nóg groter wordt. Anderen voelen zich hardop ‘boos’ en ‘beledigd’ door Zweden en Finland. Eerst volop kritiek leveren op Hongarije als het gaat om fraude met EU-gelden of de ondermijning van de rechtsstaat, en dan nu ineens aan deur komen bedelen: dat gaat er niet in bij de Hongaarse politici.