VS schieten ‘spionageballon’ uit de lucht, China reageert fel

Op videobeelden van Amerikaanse media is te zien hoe een Amerikaanse straaljager nabij de ballon vliegt. Als de ballon wordt geraakt - er was geen explosie zegt een ooggetuige tegen Reuters - lijkt deze leeg te lopen en daarna te vallen. Boven de leeglopende ballon is rook te zien.

In een reactie sprak China enkele uren na het neerhalen van de ballon zijn ‘ernstige afkeuring’ uit. Het met geweld uit de lucht halen van de ballon door het leger is een ‘overduidelijke overreactie’ en gaat in tegen internationale verdragen, schrijft het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken. De ballon was ‘volledig per ongeluk’ afgedreven en zelfs Washington zou aan China hebben toegeven dat het vaartuig geen bedreiging vormde. China verwijt de VS een ‘ernstige schending van internationale conventies’ en behoudt zich het recht voor om vervolgstappen te nemen, aldus het ministerie in de felle verklaring.

De Amerikaanse luchtvaartdienst FAA sloot eerder op zaterdagavond Nederlandse tijd drie vliegvelden aan de oostkust ‘ter ondersteuning van een actie van het ministerie van Defensie voor de nationale veiligheid’. Eerder op de dag maakte de de Amerikaanse president Joe Biden al toespelingen op het neerhalen van de Chinese ballon, ter grootte van drie bussen en met een behoorlijk gewicht. “We zullen er zorg voor dragen,” antwoordde hij op een vraag of de ballon zou worden neergehaald, zonder verder in details te treden.

Amerikaanse functionarissen meldden toen op basis van anonimiteit dat het idee zou zijn om te wachten tot de ballon boven de Atlantische Oceaan was, om hem neer te halen en op te vissen. Dan kan hij bestudeerd worden en kan men nagaan welke technologie er aan boord is, meldden bronnen aan Amerikaanse media.

Akkoord Biden woensdag al

Het ministerie van Defensie meldt nu dat Biden woensdag al zijn akkoord had gegeven om de ballon neer te schieten zodra dat veilig kon en er geen gevaar dreigde voor mensenlevens. Biden zelf reageerde zaterdagavond Nederlandse tijd ook op het succesvol neerhalen van de Chinese ballon. Hij volgde naar eigen zeggen het advies van het Pentagon, om de ballon boven water te beschieten. Biden complementeerde de piloten van de luchtmacht die hun opdracht succesvol uitvoerden.

De VS zien de vermeende spionageballon als een schending van het Amerikaanse luchtruim. China betreurt het incident en zegt dat de ballon door overmacht uit koers is geraakt en daardoor boven Amerikaans grondgebied zweefde. Het luchtschip, zoals Peking het noemt, zou vooral meteorologische doeleinden zijn bedoeld, maar volgens Washington bevat de ballon allerlei surveillanceapparatuur.

Uitgesteld bezoek

Minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken heeft zijn geplande bezoek aan China uitgesteld, omdat de kwestie de dialoog tussen de twee wereldmachten te veel zou bepalen. China zegt zich strikt aan de internationale regels te hebben gehouden. De Chinese minister van Buitenlandse Zaken Wang Yi heeft in een telefoongesprek met Blinken besproken ‘hoe je kalm en professioneel met onbedoelde incidenten om kunt gaan’.

Het Pentagon meldde vanochtend vroeg, Nederlandse tijd, dat ook een Chinese ballon was waargenomen boven Latijns-Amerika.