Von der Leyen en Scholz willen Oekraïne structureel steunen, dus ook na de oorlog

Het steungeld voor Oekraïne moet in 2023 iedere maand worden overgemaakt, zei Ursula von der Leyen vorige week. De komende tijd gaan de ministers van financiën uitvogelen hoe ze dat voor elkaar kunnen krijgen. Dan moet Kiev per januari maandelijks uit Brussel een bedrag van 1,5 miljard krijgen, zodat het totaal van financiële steun in 2023 op 18 miljard komt.

Nu de oorlog in Oekraïne constante vormen begint aan te nemen, moet de steun ook constanter worden. Daar schortte het de afgelopen tijd nogal eens aan. Niet alleen bleef de EU achter bij Amerika, op een deel van het beloofde geld, 3 miljard, moest Kiev veel langer wachten dan gedacht. Het had te maken met Duitsland, dat garant moest staan, maar aarzelde.

Weinig geld

Inmiddels is het met die 3 miljard geregeld, maar de hobbel maakte de verhoudingen in de wereld er niet beter op. Plotseling werd duidelijk dat de incidentele bedragen die de Europese instituties aan Zelenski uitkeren voor hem weinig betekenen. Om de basisvoorzieningen in zijn land overeind te houden, heeft hij iedere maand zo’n 3 à 4 miljard euro nodig.

Dat besef begon dit najaar in Brussel door te dringen, precies op het moment dat het Duitse instituut voor de wereldeconomie, gevestigd in het Duitse Kiel, publiceerde hoe weinig geld de EU aan Oekraïne had gegeven. Op internet publiceerde het iedere dag opnieuw hoeveel verschillende landen en instituties aan Oekraïne gaven. Daaruit bleek dat Europa wel erg achterbleef bij de Verenigde Staten.

Gemor

Bij de laatste telling in Kiel, begin oktober, stonden de VS op 52 miljard, de EU op 16. Donaties van individuele Europese landen kwamen daar nog bij, maar samen evenaarde het bij lange niet het bedrag dat uit de Verenigde Staten kwam.

Inmiddels zijn de getallen nog verder opgelopen. Aan Amerikaanse kant is nu 60 miljard uitgegeven, de EU kwam tot 19 miljard. Die scheve verhouding plus het geaarzel van Duitsland zorgde al voor gemor aan de Amerikaanse kant van de oceaan.

Investeringsplan

Commissievoorzitter Von der Leyen en de Duitse bondskanselier Olaf Scholz proberen nu het imago van trage, onbetrouwbare en gierige bondgenoten van zich af te schudden. In een opiniestuk dat ze samen schreven pleitten ze maandag voor een allesomvattend plan voor de wederopbouw van Oekraïne. Een investeringsplan dat vergelijkbaar zou moeten zijn met het Amerikaanse Marshallplan na de Tweede Wereldoorlog, is volgens de twee nodig voor Oekraïne.

Een plan van de Amerikaanse senator George Marshall hielp Europa tot in de jaren vijftig weer opkrabbelen. Analoog aan destijds zal de heropbouw van Oekraïne langdurige steun vergen, niet alleen van overheidswege. Op maandag vond al een zakenbeurs plaats in Berlijn. Dinsdag praten internationale experts over de beste aanpak.

Lid van de EU

In eerste instantie gaat het bij de wederopbouw om herstel van de kapotte infrastructuur. Daarna gaat het om het herstel van de economie. De Wereldbank berekende de kosten van de wederopbouw rond de 350 miljard euro.

Bondskanselier Scholz zei maandag in Berlijn dat private investeerders zich moeten realiseren dat Oekraïne lid zal worden van de EU. “Wie nu in de wederopbouw van Oekraïne investeert, die belegt zijn geld in een toekomstige EU-lidstaat, die deel uitmaakt van de Europese interne markt,” zo beloofde hij. Ook zei hij dat Oekraïne kan rekenen op steun van Duitsland ‘zolang dat nodig is’.