Valencia is uitgeroepen tot dé stad voor expats – maar op de woningmarkt schuurt het

Warm weer, vriendelijke mensen, niet duur: Valencia werd eind vorig jaar uitgeroepen tot de beste expatbestemming ter wereld. Maar hun komst wordt met gemengde gevoelens bekeken, net als in Amsterdam. ‘Mensen die houden van hippe eettentjes worden op één hoop geveegd.’

Een grap. Toen Floris van Onna (46) begon over een (tweede) huis in Zuid-Europa, meende hij het niet. En toch kriebelde het. Want zou het niet leuk zijn? Af en toe een paar weken werken vanuit een zonniger oord dan Berlijn? Van Onna maakte een lijst met steden die goed bereikbaar zijn vanuit Amsterdam (de oorspronkelijke thuisbasis van hem en zijn gezin) en Berlijn (hun tweede thuisbasis). Hij bekeek het aantal zonuren. En, natuurlijk: de huizenprijs. “Valencia kwam met stip op 1.”

Inmiddels zijn we vijf jaar verder. Van Onna, die samen met zijn vrouw een webwinkel runt, woont met zijn partner en kinderen in een appartement in Valencia. Het idee was om af en toe over te komen vanuit Berlijn – maar ja, corona. “Alles ging dicht, onze kinderen konden nergens heen en de Berlijnse winter is stervenskoud.” Dus werd het plan omgegooid: Berlijn de vakantiebestemming, Valencia het thuishonk. “We proberen zo veel mogelijk te genieten. Vaak naar het strand te gaan, terrasjes te pakken.”

Van Onna is niet de enige expat die met plezier in Valencia woont. In een enquête die expatplatform InterNations hield onder twaalfduizend respondenten, kwam de stad naar voren als de beste bestemming (zie kader). Expats omschrijven Valencia als veilig, betaalbaar en makkelijk om te settelen. Minpunt: de arbeidsmarkt. Zie er maar eens een baan te vinden, laat staan eentje die goed betaalt. In de regio zit ruim 14 procent van de beroepsbevolking zonder werk, iets boven het Spaanse gemiddelde (13,3 procent).

Mede daarom zet de (landelijke) overheid in op het aantrekken van digital nomads, mensen zonder permanente verblijfplaats die overal online hun werk kunnen doen. Sinds 1 januari geldt een regeling die het voor niet-EU-burgers makkelijker maakt om in Spanje als digital nomad te werken.

Steeds meer expats

“Hoeveel expats we hier precies hebben? We weten het niet,” zegt Luis del Romero, hoogleraar sociale geografie aan de Universiteit van Valencia. “Ze staan lang niet altijd ingeschreven.” Schattingen zijn er wel. In de regio wonen zo’n 500.000 buitenlanders, op een totaal van ruim 5 miljoen mensen (van wie 800.000 in de stad). “We gaan ervan uit dat je de helft kan aanmerken als expat, al bestaat er discussie over de definitie.”

Wat wél vaststaat, zegt Del Romero, is dat het aantal expats groeit. In het licht van de pandemie is dat goed nieuws: alles wat Valencia minder afhankelijk maakt van toerisme, is mooi meegenomen.

Maar die expats moeten ook een dak boven hun hoofd, om over de toeristen nog maar te zwijgen. En juist op de woningmarkt groeit de spanning. Zoals in zo veel Europese steden, zitten de huizenprijzen in Valencia in de lift. In januari stegen ze met 11,4 procent ten opzichte van een jaar eerder, naar ruim 2000 euro per vierkante meter.

Vergeleken met Amsterdam, waar de gemiddelde vierkantemeterprijs eind vorig jaar 7316 euro bedroeg, valt dat reuze mee. Maar de lonen in Valencia zijn lager, en daarbij: alles is relatief. De inwoners van Valencia zien om zich heen hoe het steeds lastiger wordt om een huis te bemachtigen. “Veel mensen vinden dat de woningmarkt anders moet worden ingericht,” zegt Del Romero. “Huizen zijn een investeringsobject geworden.”

Weinig huurbescherming

Shirley Nieuwland, die promoveerde op haar onderzoek naar gentrificatie in Valencia, ziet dat het protest van de inwoners zich vooral richt op Airbnb. Huurders in Valencia genieten weinig bescherming en kunnen makkelijk uit hun huis worden worden gezet, vertelt ze. Grote vastgoedbedrijven hebben de stad bovendien ontdekt. “Er bestaat een bepaling dat ze, om de overlast te beperken, alleen de begane grond of eerste verdieping van een appartementencomplex mogen kopen om die aan toeristen te verhuren. Maar als ze het hele complex overnemen, mogen alsnog alle verdiepingen worden verhuurd.”

Nieuwland zag hoe de woede over de huizenmarkt hand in hand ging met onvrede over de ‘toeristificatie’ van de stad. “Toeristen en expats, maar ook studenten – mensen die interesse hebben in dezelfde hippe eettentjes, zeg maar – worden door ontevreden inwoners op één hoop geveegd. Iemand die ik sprak voor mijn onderzoek zei: ‘Al die veganistische restaurants zijn er alleen voor toeristen.’ Terwijl jonge mensen uit Valencia daar net zo goed naartoe gaan.”

De expat – of toerist – als boeman aanwijzen: onderzoeker Willem Boterman stelde het eerder in deze krant vast voor Amsterdam. “Er ligt altijd een loyaliteitsvraag onder,” zei hij. Nieuwland ziet iets soortgelijks in Valencia. Wel denkt ze dat toeristen en studenten daar meer mengen dan in Amsterdam. “Dat maakt het lastiger om te bepalen welke overlast nou echt komt door toerisme komt en welke niet.”

Ook Van Onna is niet blind voor het sentiment rond expats. “Natuurlijk voel ik me best schuldig over de hogere huizenprijzen. Aan de andere kant heb ik van vijandigheid niks gemerkt. Wij blenden ook goed, denk ik. Onze kinderen gaan naar een openbare school. En we brengen koopkracht mee, gaan vaak uit eten. Uiteindelijk zie je deze ontwikkeling overal.”