Trumprivaal Ron DeSantis wil de harten winnen van de conservatiefste Republikeinen

De langverwachte presidentscampagne van de Republikein Ron DeSantis is begonnen. Hij trapt af in een online gesprek met een bewonderaar, Twitter-ceo Elon Musk. DeSantis (44) werd vorig jaar met groot gemak herkozen als gouverneur van Florida, een sleutelstaat in Amerikaanse presidentsverkiezingen.

Sindsdien geldt hij als rijzende ster die oud-president Donald Trump van de troon kan stoten in de Republikeinse partij. Kiezers waardeerden zijn Trumpiaanse conservatieve politiek zónder de schandalen, leugens en strafrechtelijke onderzoeken die aan Trump zelf kleven. Inmiddels is de eerste liefde wat bekoeld, en probeert DeSantis partijgenoten voor zich te winnen door zich fanatiek in een explosieve cultuurstrijd over ras- en genderkwesties te storten.

Geen abortus, wel wapens

In de afgelopen weken heeft hij een reeks wetten ingevoerd die de conservatiefste vleugel van de partij aanspreken. In Florida is het nu heel moeilijk om een abortus te krijgen, en makkelijk om een wapen te dragen op straat. Het is ook makkelijker om de doodstraf op te leggen. DeSantis zegt dat hij kinderen ‘gewoon kinderen wil laten zijn’ en legde in vergaande wetten vast hoe dat moet. Transgenderzorg voor minderjarigen is verboden, en onderwijs over culturele diversiteit of de historie van zwarte Amerikanen is aan banden gelegd. Boeken waarin die onderwerpen aan bod komen worden geweerd uit scholen.

Hij wil zo Republikeinse kiezers laten zien dat hij als bestuurder al succes heeft geboekt in dossiers die hoog op de conservatieve agenda staan. “Florida is waar woke sterft,” beloofde hij toen zijn tweede termijn als gouverneur begon. Zijn strijd tegen de ideeën die hij doorgeslagen politiek correct en schadelijk vindt – ‘woke’ noemt hij ze – is zelfs belangrijker dan de vrije markt waar zijn partij lang voor stond. Toen Disney zijn restricties voor lhbtq-onderwerpen op school bekritiseerde, nam DeSantis het miljoenenbedrijf prompt privileges af.

Persoonlijke vete tegen Disney

Ooit trouwde Ron DeSantis met zijn vrouw Casey in een paviljoen in Disney World, met uitzicht op het kasteel van Assepoester. Nu vecht hij een persoonlijke vete uit met de grootste werkgever van Florida. Zijn regering dreigde zelfs een gevangenis naast een Disneypretpark te bouwen. Het heeft grote consequenties. Disney blies onlangs een investeringsplan af ter waarde van een miljard dollar en 2000 banen.

Het komt DeSantis op kritiek te staan in de Republikeinse partij, die bedrijven traditioneel veel ruimte geeft. Hij raakt langzaam het imago van gepolijste, minder polariserende versie van Trump kwijt. Thomas Petterfly, een rijke donateur die eerder enthousiast was over DeSantis, houdt voorlopig toch zijn portemonnee dicht ‘vanwege zijn abortusstandpunt en het verbieden van boeken’.

“Hij besteedt veel te veel tijd aan cultuuroorlogen,” zei Kellyanne Conway, oud-adviseur van Trump, vorige maand in een gesprek met Fox. “Woke is belangrijk, maar het is geen vervanging voor een stevig op groei gericht economisch plan.”

Guantanamo Bay

DeSantis is oud-marinier. In Guantanamo Bay, de gevangenis voor terreurverdachten op een Amerikaanse basis in Cuba, hield hij toezicht op de behandeling van de mannen die er werden vastgehouden. In de Irakoorlog trad hij op als juridisch adviseur van de Amerikaanse troepen. Hij klaagt in zijn boek over te strenge regels voor de militairen.

Tussen 2013 en 2018 zat DeSantis in het Congres, zonder erg op te vallen. Zijn campagne voor het gouverneurschap kwam pas echt van de grond toen hij steun kreeg van toenmalig president Donald Trump. Die laat geen kans onbenut om dat te benadrukken. De campagne van Trump ziet zijn ideeën over sociale zekerheid als een zwakke plek van DeSantis. In het verleden was DeSantis voorstander van bezuinigingen op oudedagsuitkeringen en het ziekenfonds voor ouderen – weinig populair bij Amerikaanse burgers. DeSantis wilde ook af van het door president Obama ingevoerde zorgstelsel dat meer mensen aan een zorgverzekering hielp.

Populariteitswedstrijd

Om president te worden, moet je in de VS een maandenlange populariteitswedstrijd winnen. Daarin speelt mee hoe sympathiek je wordt gevonden, hoe likeable je bent. Waar Trump in zijn bombastische optredens een zeker charisma meebrengt, komt DeSantis vooralsnog afstandelijk over, menen veel campagneveteranen, politieke donateurs en journalisten die hem volgen.

Met buitenlandbeleid heeft DeSantis weinig ervaring. Hij profileert zich als trouwe bondgenoot van Israël. De oorlog in Oekraïne, waarin de VS een grote rol speelt met wapensteun, deed hij eerder dit jaar af als een ‘territoriaal geschil’ waar de VS niet verder bij betrokken zou moeten raken. Toen hij nog in het Congres zat wilde hij overigens juist wél graag wapens naar Oekraïne sturen zodat het land zich kon verdedigen tegen Rusland.

Maar nu hij president wil worden heeft hij steun nodig van de nationalistische vleugel van de Republikeinse partij. Hij zal ook de harten moeten winnen van Republikeinse kiezers die Donald Trump nog altijd waarderen – geen makkelijke opgave. In vroege peilingen schaart de Republikeinse achterban zich achter Trump. Meer dan de helft van de kiezers ziet in hem opnieuw de beste presidentskandidaat, en minder dan twintig procent kiest op dit moment voor DeSantis.