Russen klonen bekende westerse merken: ‘Lekkerder dan de friet bij McDonald’s’

Het is lastig te bepalen, hoe veel en welke Westerse bedrijven de Russische markt daadwerkelijk de rug hebben toegekeerd. Volgens onderzoek van de Amerikaanse Yale-universiteit, zijn een kleine tweehonderd van de in totaal ruim drieduizend ondernemingen vertrokken en hebben er bijna twaalfhonderd hun activiteiten opgeschort.

Onderzoekers van de Universiteit van St. Gallen in Zwitserland kwamen in november evenwel tot een magere 120 bedrijven die al hun assets in Rusland hadden afgestoten. Ze wezen erop, dat veel bedrijven op een andere manier blijven doorgaan met zakendoen. Bijvoorbeeld door parallelimport via andere voormalige Sovjetrepublieken als Kazachstan.

McDonald’s

Een aantal multinationals heeft inmiddels onherroepelijk de plaat gepoetst en keert niet meer terug. Onder hen de Amerikaanse hamburgerketen McDonald’s. De grootste snackbar ter wereld trok zich in mei definitief terug uit Rusland, uit protest tegen het grootschalige bloedvergieten in Oekraïne.

Een Siberische horeca-ondernemer, die al zeventien Russische McDonald’s-locaties in franchisebeheer had, nam alle 850 vestigingen over, voorzag het interieur van een likje verf, paste wat gerechten op de menukaart aan en veranderde het logo. In juli opende de Russische kloon Vkoesno – i totsjka (‘lekker, punt uit’).

Kirill krijgt zojuist zijn hamburgermenuutje uitgereikt in een vestiging van Vskoesno – i totsjka in het zuiden van Moskou. De 34-jarige systeembeheerder proeft niet zo veel verschil, hoewel de patat van ‘ViT’ grover, veel zouter en bovendien aanzienlijk slapper is dan bij McDonald’s. “Ik vind ze juist lekkerder, dan de friet bij McDonald’s,” zegt Kirill.

“Russen waren gewend aan McDonald’s, ze hielden ervan,” vertelt Konstantin Sotnikov, die dertig jaar manager was bij de Amerikaanse hamburgerkoning. “We kregen bij de rebranding de opdracht niets te veranderen. Sterker, we moesten het beste van McDonald’s bewaren en iets nieuws toevoegen.”

Zodoende kwam eind vorig jaar op veler verzoek de Big Mac terug op de kaart en werd begin maart bekend dat ViT een speelgoedfabriek opent om het McDonald’s-concept ‘happy meal’ te kunnen handhaven.

Logo Starbucks

Een andere in het oog lopende ‘omkatting’ was die van de Amerikaanse koffieketen Starbucks. Het bedrijf wachtte lang af, maar besloot in augustus 2022 (bijna een halfjaar na de Russische inval in Oekraïne) definitief de wijk te nemen. Uiteindelijk ging het verder onder de naam Stars Coffee.

De logo’s van de nieuwe bedrijven waren nog wel een dingetje. Dat van Vkoesno – i totsjka toont een rondje (een hamburger) waartegen twee diagonale streepjes (frietjes) ‘leunen’. Met een beetje goede wil is er nog een hoofdletter ‘M’ in te zien.

Handige internetters kwamen er al op de dag van de opening van de keten achter, dat het beeldmerk als twee druppels water leek op dat van een Portugees bedrijf: een veevoeder. De Russische sociale media ontploften van de hilariteit.

Het logo van Starbucks is ook opvallend, juist omdat het bijna niet is veranderd. Het meisjesgezicht is nog exact hetzelfde, alleen is het kroontje veranderd in een kolosjnik, een traditioneel Russische hoofddeksel voor vrouwen.

Starbucks heeft er nooit commentaar op geleverd. “Ik denk dat het voor hen kiezen of delen was,” grinnikt een barista van Stars Coffee in het centrum van Moskou. Hij vermoedt dat de Amerikanen weinig moeite hebben gehad met de beeldmerkdiefstal. “De verkoop van het bedrijf in Rusland was waarschijnlijk lucratief voor hen.”

Coca-cola

Ook bij het nieuwe Russische colamerk Cool Cola doen de kleuren en namen opvallend veel denken aan die van de Coca-Cola Company. De Russische frisdrankleverancier Otsjakovo, voormalig licentiehouder van Coca-Cola in Rusland, sprong in het gat dat de Amerikanen achterlieten en presenteerde naast Cool Cola alternatieven voor Fanta en Sprite.

Die heten nu Fancy en Street. De etiketten wijken weinig af. De smaak is vrijwel gelijk aan die van de illustere voorganger en sinds kort ook verkrijgbaar in de suikervrije variant.

Voor voormalig grootgebruiker van Coca-Cola Semjon (55) is het een hard gelag. Hij vindt de nieuwe Russische cola’s niet aan zijn standaard voldoen. “Het is te drinken, maar minder goed dan Coca-Cola,” zegt hij met een sip gezicht. “Minder zoet. Misschien maar goed ook, dan drink ik het helemaal niet meer.”