PlusExclusief
Poetin schuift kernwapenverdrag aan de kant en hint weer op gebruik atoomwapens
In een toespraak tot het parlement heeft de Russische president Vladimir Poetin het wapenbeheersingsverdrag Start opgeschort.
Veel oud zeer en bekende litanieën passeerden de revue in de bijna twee uur durende, parlementaire rede die president Poetin dinsdag afstak. Het opvallendst was de passage waarin de president zei dat hij zich ‘gedwongen’ zag het Startverdrag over beperking van het aantal strategische kernwapens op te schorten.
Die mededeling was een bevestiging van de feitelijke situatie. Eerder deze maand heeft de Navo al geklaagd dat Rusland zich niet houdt aan de afspraak om inspecties toe te staan, en ook overleg weigerde. Een oproep van de Navo aan Moskou om zich aan de afspraken te houden bleef tot gisteren onbeantwoord.
De argumenten waarom Rusland zich voorlopig niet zal houden aan de verdragsverplichtingen verpakte Poetin in een verwijt over de kwade westerse bedoelingen. Volgens de president heeft de Navo Oekraïne geholpen bij aanvallen met drones op Russische vliegbases, waar strategische bommenwerpers zijn gestationeerd die uitgerust kunnen worden met kernwapens.
De VS hebben altijd ontkend Oekraïne bij aanvallen op Russisch grondgebied te assisteren. Volgens Poetin is dat dus wel gebeurd: “En nu willen ze onze defensiefaciliteiten inspecteren?”
Dreigement met kernwapens
Evenals in eerdere toespraken uitte Poetin ook een verhuld dreigement met kernwapens. Hij zei dat hij onlangs een decreet had ondertekend om nieuwe ‘strategische systemen op de grond’ gevechtsklaar te maken. “Willen ze daar ook hun neus insteken?” vroeg Poetin retorisch.
Met zijn vage omschrijving van ‘nieuwe systemen’ was Poetin minder direct dan bij eerdere dreigementen. In september waarschuwde Poetin nog dat hij ‘alle middelen die tot onze beschikking staan’ zou inzetten ter verdediging van ‘Russisch grondgebied’, waarmee hij ook leek te doelen op de illegaal door Rusland geannexeerde Oekraïense gebieden.
In een reactie noemde de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken Poetins terugtrekking van het Startverdrag ‘zeer betreurenswaardig en onverantwoordelijk’. De wereld wordt hierdoor gevaarlijker, zei Navochef Jens Stoltenberg, die Poetin opriep zijn besluit te heroverwegen.
Poetin beschuldigde ‘sommige mensen’ in Washington ook nog van plannen om proeven met kernwapens te hervatten, ondanks het overeengekomen verbod daarop. “Als de Verenigde Staten proeven uitvoeren, zullen wij dat ook doen,” zei Poetin. “Niemand moet gevaarlijke illusies koesteren dat de strategische pariteit kan worden verwoest.”
‘Gijzelaars van westerse meesters’
Over de oorlog in Oekraïne zei Poetin dat die was veroorzaakt door westerse ‘elites’, die ‘een lokaal conflict de fase van een wereldconflict hebben binnengetrokken’. “Ik heb al vaak gezegd dat het volk van Oekraïne de gijzelaars zijn geworden van het regime in Kiev en hun westerse meesters.”
Niels Drost, verbonden aan Instituut Clingendael, noemt het opvallend dat ‘Poetin het eigenlijk nauwelijks heeft gehad over de invasie’. “Of de ‘speciale militaire operatie’ zoals hij het nog steeds noemt. Dat komt natuurlijk omdat er voor Poetin nu bijzonder weinig te vieren valt. Hij bedankte wel de soldaten, en alle artsen en docenten die naar het front zijn gegaan. Maar hij zei niets over zijn visie, of het eindpunt van de strijd.”
Poetin richtte zich vooral op Russisch publiek. Hij verzekerde de verzamelde parlementsleden dat de westerse sancties falen. Hij riep zakenlui op te investeren in eigen land, in plaats van in het Westen. “Proberen om met uitgestrekte hand rond te rennen, te kruipen en te bedelen om geld, heeft geen zin.”
Perversie
Verder diste de president veel gouden oude grieven op over het gedegenereerde Westen. “Kijk naar wat ze doen met hun eigen volken: de verwoesting van het gezin, de culturele en nationale identiteit. Perversie en het misbruik van kinderen zijn tot norm verklaard.”
Ook zette hij Rusland neer als hoeder van christelijke waarden. “Ze vallen constant onze cultuur aan, de Russisch-orthodoxe kerk,” zei Poetin over het Westen. Daar worden ‘priesters gedwongen tot het zegenen van huwelijken van homoseksuelen’, zei Poetin. “De Anglicaanse kerk overweegt om het idee van een genderneutrale God door te voeren. Miljoenen mensen in het Westen begrijpen dat ze naar een waarlijke spirituele catastrofe worden gevoerd.”
Wat is Start?
Het Strategic Arms Reduction Treaty is het laatste verdrag waarmee Rusland en de VS hun kernwapens beperkten. Het Startverdrag gaat over kernwapens voor de lange afstand. In 2019 schrapte president Trump het INF-verdrag, over kernwapens voor de middellange afstand.
Start stamt uit 2010, en werd aangepast in 2021 met een looptijd tot 2026. Het bepaalt dat ieder 1550 kernkoppen mag hebben. Het verdrag limiteert ook het aantal intercontinentale ballistische raketten, bommenwerpers en lanceerinrichtingen. Vorige eeuw hadden de Russen nog 40.000 kernraketten en de Amerikanen 24.000.
Poetin wil dat ook de Britse en Franse kernraketten worden meegeteld. Daar voorziet het verdrag niet in, en evenmin in een ‘opschorting’, zoals Poetin nu heeft afgekondigd.
Te vrezen valt voor een nieuwe wapenrace, ook met kernmachten China en India. De wederzijdse wapeninspecties, bedoeld als vertrouwenwekkende maatregelen, zijn nu ook van de baan. Die lagen al stil sinds 2020, door de coronaepidemie en omdat Rusland dwarslag.