Noodkreet uit de belegerde staalfabriek van Marioepol: ‘Laatste oproep van ons leven’

Russische troepen en pro-Russische rebellen hebben bijna heel Marioepol ingenomen, alleen de staalfabriek Azovstal houdt taai stand. Het immense fabrieksterrein zou nog altijd worden verdedigd door zo’n 2500 man van de 36ste Mariniersbrigade van Oekraïne en daarbij nog door 400 buitenlandse huurlingen.

“De vijand is met tien keer meer dan wij,” aldus commandant Sergej Volina in zijn video. Ook laat hij weten dat het Russische leger zowel op de grond als in de lucht in het voordeel is. Tegen de Amerikaanse nieuwszender CNN zei Volina dat een evacuatie per schip of met helikopters mogelijk moest zijn en dan in het kader van een ‘internationale humanitaire missie’. Er zouden onder de verdedigers ook vijfhonderd gewonde strijders zijn plus een duizendtal burgers die in het complex hun toevlucht hadden gezocht. Het Russische leger had een gevechtspauze aangeboden, tot 13.00 uur vandaag, waarin de Oekraïners zich hadden kunnen overgeven. Er zijn geen aanwijzingen dat daar gehoor aan is gegeven.

De staalfabriek Azovstal blijkt extreem goed te verdedigen, zolang je maar voldoende munitie en voedsel krijgt aangevoerd. Dat laatste is al enige dagen de grote zorg van de Oekraïense mariniers, aangezien de fabriek inmiddels weken is omsingeld. Russische strijdkrachten en pro-Russische rebellen uit de regio voeren ook steeds zwaardere beschietingen uit. De laatste dagen met ‘bunker busters’, zeer zware vliegtuigbommen die zijn gemaakt om bunkers ‘open te breken’. Een woordvoerder van de pro-Russische rebellen uit Donetsk had zich vorige week al laten ontvallen dat chemische wapens zouden kunnen worden ingezet om de ingegraven Oekraïners uit te schakelen.

Het terrein was eerder in de geschiedenis het toneel van zware gevechten. Nadat de Duitsers Oekraïne hadden bezet werd het complex in de Tweede Wereldoorlog tijdelijk als munitiefabriek gebruikt. Onder de grond gaat het tot vier etages diep.

Gigantisch labyrint

“Het is een gigantisch labyrint, 11 vierkante kilometer,” vertelde Ruslandkenner Jan Balliauw op de Vlaamse zender VRT. Hij was er in 2016. “Er staan daar heel veel gebouwen door elkaar, die ook allemaal zeer oud zijn. Onder die staalfabriek lijken nu ook heel veel tunnels te zitten met een eigen communicatiesysteem, uitgebouwd in de Koude Oorlog.”

De gevechten roepen herinneringen op aan de strijd om Stalingrad in de Tweede Wereldoorlog, ook daar ging het vaak man tegen man. In Marioepol zijn de verdedigers in het voordeel: zij kennen het labyrint met al zijn tunnels, doorgangen en gebouwen. De aanvallende troepen moeten extreem voorzichtig zijn, want overal kunnen valstrikken wachten in de vorm van mijnen en ‘boobytraps’. Elke gang moet ondergronds worden bevochten zonder de steun van tanks of vliegtuigen. Vandaar dat de Russen vooral bombarderen. De stalen en betonnen constructies doen denken aan een vesting zoals de befaamde Maginotlinie, de verdedigingsketen van Franse forten en bunkers die werd aangelegd na de Eerste Wereldoorlog.

Triomf

De Russen hebben inmiddels haast dit karwei te klaren. Marioepol moet nu rap worden veroverd om Russische troepen vrij te maken die elders in het oosten en zuiden van Oekraïne kunnen vechten, maar ook om Vladimir Poetin eindelijk een politieke hoofdprijs te bezorgen. De Russische president zou de natie eindelijk eens een triomf willen kunnen tonen na het afgeblazen offensief bij de Oekraïense hoofdstad Kiev, de zware verliezen onder dienstplichtigen en het pijnlijke verlies van het vlaggenschip Moskva in de Zwarte Zee. Marioepol mag dan voor 70 procent in puin liggen, waarvan 40 procent onherstelbaar zou zijn beschadigd, het blijft wel een grote stad en een belangrijke strategische schakel tussen de Donbas en het schiereiland Krim.

Moskou heeft de Oekraïense militairen al herhaaldelijk opgeroepen zich over te geven. De Oekraïners mochten zich van de Russen vandaag tot één uur ‘s middags overgeven en konden het complex ‘met behoud van hun leven’ verlaten. Veel animo daarvoor is er niet bij de verdedigers. Enerzijds omdat Russische beloften voor een vrije aftocht van burgers al herhaaldelijk zijn geschonden, maar ook omdat juist de verdedigers van dit complex veel te vrezen hebben.

Het zogeheten Azovbataljon heeft de nodige extreemrechtse strijders en neonazi’s en wordt gehaat door de pro-Russische rebellen uit de regio. Die hebben nog een rekening te vereffenen na wreedheden die werden begaan tijdens de in 2014 begonnen oorlog in de Donbas. Vladimir Poetin heeft de uitschakeling van het Azovbataljon als prioriteit in de volgens hem noodzakelijke ‘denazificatie’ van Oekraïne.