Laatste lid oppositieraad Belarus verlaat het land
De Belarusssische Nobelprijswinnaar en activist Svetlana Aleksijevitsj (72) is voor een medische behandeling naar Berlijn afgereisd. Dat betekent dat het voltallige presidium van de coördinatieraad, een belangrijk oppositieorgaan in Belarus, inmiddels het land heeft verlaten of is gearresteerd.
Volgens de regering vormt de raad een bedreiging van de nationale veiligheid van Belarus.
Aleksijevitsj was voor haar vertrek al het laatst overgebleven lid dat op ‘vrije voeten’ was. De geboren Oekraïense heeft sinds de jaren tachtig meerdere boeken geschreven over de Sovjet-Unie van na de Tweede Wereldoorlog. In 2015 kreeg ze als ‘monument voor het lijden en moed in onze tijd’ de Nobelprijs voor de literatuur.
Zittend president Aleksandr Loekasjenko noemde het werk van Aleksijevitsj belastend voor de Belarussische bevolking, en verbood de verkoop ervan.
Sinds de volgens velen oneerlijk verlopen presidentsverkiezingen van 9 augustus, pakken regeringstroepen op grote schaal demonstranten en kopstukken uit de oppositie op. De Verenigde Staten en de gehele Europese Unie erkennen Loekasjenko niet langer als regeringsleider.
Oprichter van de coördinatieraad Svetlana Tichanovskaja verdween (daags nadat ze Loekasjenko had uitgedaagd tijdens de verkiezingen) opeens naar Litouwen. Maria Kolesnikova werd eerder deze maand door gemaskerde mannen van straat geplukt in Minsk en is inmiddels aangeklaagd voor hoogverraad. Maxim Znak zou zijn ontvoerd
Inbraakpoging
Bij Aleksijevitsj werd begin september thuis een inbraakpoging gedaan door gemaskerde mannen. Daarna is haar woning lange tijd ‘beschermd’ door Europese diplomaten, die om beurten postten in haar appartement in Minsk. Ook de Nederlandse ambassadeur Erik Jan van Oosterhout zette zich daarvoor in. “Helaas is het nodig,” zei minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok.
Vlak voordat Aleksijevitsj maandag – ogenschijnlijk halsoverkop – naar Duitsland vertrok, was ze volgens haar woordvoerder Tatjana Tjoerina opgeroepen voor een verhoor door de Belarussische autoriteiten. De bedoeling is dat de Nobelprijswinnares volgende maand terug naar huis keert, zegt Tjoerina tegen persbureau AFP.
Met een ander scenario lijkt echter ook al rekening te worden gehouden. Tjoerina: ”Er staan ook nog bezoeken aan Zweden en Italië op het programma. En de vraag is hoe haar gezondheid het houdt. En of de Belarussische autoriteiten haar weer toelaten.”
