Joe Biden lijkt zich met optimistische State of the Union op te maken voor nieuwe presidentscampagne

Urenlang had hij geoefend, want het is zaak energiek en krachtig over te komen als je als tachtiger nog herkozen wilt worden tot president van de Verenigde Staten. Joe Biden riep in zijn jaarlijkse State of the Union nog eens op tot een eerlijkere economie en kondigde blijmoedig aan de Amerikaanse trots te herstellen – onder meer met nieuwe regels die eisen dat de federale overheid voortaan bruggen, sporen en snelwegen bouwt met materiaal uit eigen land.

Voor Congresleden is het een moment om handenschuddend met de president op tv te verschijnen, de president krijgt de kans het land te winnen voor zijn visie. Maar voor Biden kan het ook de start van een nieuwe verkiezingscampagne zijn geweest. Anonieme bronnen uit kringen rond de president lieten in de media weten dat Biden in het voorjaar aan wil kondigen dat hij een gooi naar herverkiezing gaat doen. Onlangs werd hij tachtig jaar. Veel Amerikanen, ook Democraten, vinden hem te oud voor een tweede termijn als president.

Veel inwoners maken zich bovendien nog altijd zorgen over zijn economische beleid en hun portemonnee. Ze hebben de afgelopen maanden last gehad van stijgende prijzen, critici wijten dat mede aan grote uitgaven van de regering. De president gebruikt de State of the Union om erop te wijzen dat de inflatie aan het afnemen is en dat de werkloosheid historisch laag is.

Soepele speech

Na veel discussie over momenten waarop Biden verward overkomt slaagde hij er nu in een soepele speech te geven. Biden pleit daarin voor hogere belastingen voor de rijken, meer hulp aan landgenoten die het zwaar hebben en betere bescherming voor consumenten. Het is echter onwaarschijnlijk dat hij nog veel kan bereiken, want de Republikeinse oppositie heeft sinds vorige maand een meerderheid in het Huis van Afgevaardigden en kan zijn plannen blokkeren.

Een invloedrijke groep Republikeinen heeft al laten merken dat ze dat van plan zijn. Zij willen hun energie steken in onder meer parlementaire onderzoeken naar Biden en zijn omstreden zoon Hunter. Biden bleef oproepen tot samenwerking tussen de beide partijen, de boodschap die hij al sinds zijn verkiezingscampagne in 2020 uitdraagt. “De mensen hebben ons een duidelijke boodschap gestuurd,” zei hij. Ruzie maken om het ruzie maken leidt tot niets, zei hij – het is in zijn ogen zaak eenheid in het land te bevorderen. “Wij zijn gestuurd om dat werk af te maken.”

Nijdige Republikeinen

Maar hij haalde ook uit. Vooralsnog weigeren sommige Republikeinen bijvoorbeeld om het mogelijk te maken dat de overheid meer geld leent, iets wat geregeld nodig is om de rekeningen te kunnen blijven betalen. Ze eisen dat de regering eerst flink in de begroting snijdt.

Biden sprak van het ‘gijzelen’ van de economie en vroeg aandacht voor ideeën van een enkele Republikein om het budget voor oudedagsuitkeringen in te krimpen. “Ik zal hen stoppen,” baste hij. Nijdige interrupties van Republikeinse Congresleden illustreerden de vijandige verhoudingen in Washington. Zo schreeuwde een van hen ‘leugenaar’ naar de president.

Te gast op de tribune waren onder meer de Oekraïense ambassadeur in de VS en de moeder van Tyre Nichols, een zwarte man die onlangs in Memphis omkwam door extreem politiegeweld. Met de gastenlijst bij een State of the Union laten Amerikaanse presidenten graag zien wat hun prioriteiten zijn. Biden nodigde ook zanger Bono uit vanwege diens inspanningen om aids te bestrijden. Paul Pelosi, de eind oktober door een complotdenker toegetakelde man van de voormalige Democratische voorzitter van het Huis Nancy Pelosi, zat pal naast Jill Biden.

De Republikeinen speelden in op het ongemak over Bidens leeftijd met de traditionele reactie op de State of the Union. Die werd uitgesproken door Sarah Huckabee Sanders, oud-perschef van president Trump en nu met haar 40 jaar de jongste gouverneur van het land. Zij schetste een Amerika in de greep van wat ze ziet als ‘radicaal-linkse’ krachten.