In Dublin is straatmuziek geliefd en overal – waarom in Amsterdam niet?

In Dublin treden dagelijks vele (getalenteerde) muzikanten op straat op. Hoe anders is dat in Amsterdam, waar het fenomeen zo goed als verdwenen is sinds versterkt spelen niet meer mag. ‘Straatmuziek wordt in Amsterdam gezien als iets alleen voor toeristen.’

Kevin Neary lacht na de hoge uithaal in Take on Me. “Ik wist niet zeker of ik die noot zou halen,” zegt hij in de microfoon, terwijl hij op zijn gitaar en cajon zijn intieme versie van de jarentachtighit blijft doorspelen. Hij haalde de noot wel. En hoe.

De 27-jarige Neary is een van de paar honderd muzikanten die regelmatig optreden in de straten van Dublin. In aangewezen straten en op pleintjes in de Ierse hoofdstad brengen, zolang het weer het toelaat, elke dag talloze artiesten hun muziek ten gehore. De meesten solo, sommigen als band, en over het algemeen van buitengewoon hoog niveau.

Niet voor niets is de straatmuziekscene van Dublin beroemd bij zowel liefhebbers als muzikanten. Voor veel Ierse artiesten is spelen in de straten van de hoofdstad een springplank geweest naar hun doorbraak. Zo speelde Dermot Kennedy er voor hij bekend werd geregeld en lanceerde een optreden op Grafton Street de carrière van de (destijds 11-jarige) singer-songwriter Allie Sherlock. En ook bekende sterren, onder wie Bono van de Ierse rockband U2, spelen er zo nu en dan graag een liedje.

Verbod op versterking

Hoe anders is het in Amsterdam. Sinds versterkt spelen hier op straat in in 2014 is verboden, is het fenomeen zo goed als verdwenen, een optredentje hier en daar daargelaten, zoals onder de passage van het Rijksmuseum. Buurtbewoners blij, maar volgens Jacob Koopman (30) een gemis voor de stad. De Indonesisch-Nederlandse muzikant verhuisde in 2010 naar Amsterdam om te studeren en begon al gauw regelmatig op te treden op het Leidseplein, het Rembrandtplein en de Dam. Plekken waar dat toen nog versterkt mocht.

“Optreden op straat in Amsterdam was echt geweldig, de scene was ook heel hecht,” zegt Koopman. Tot 2014 dus, toen na jaren van klachten van buurbewoners over geluidsoverlast versterkte straatmuziek werd verboden. Koopman verhuisde daarop een bevriende muzikant naar Dublin achterna, waar hij fulltime muzikant is en nog steeds twee à drie keer per week op straat optreedt.

“In Amsterdam lijkt men de cultuur rondom straatmuziek niet echt te waarderen en dat is echt zonde,” aldus Koopman, die als muzikant ook op YouTube naam maakt. “Het wordt gezien als iets wat alleen voor toeristen is. Dat is in Dublin wel anders. Muziek maken, in cafés en op straat, zit diep geworteld in de Ierse cultuur.”

Natuurlijk staat ook in Dublin niet iedereen te springen om al die optredens in de buitenlucht. In 2016 zijn de regels aangescherpt om te voorkomen dat omwonenden de ramen altijd dicht moeten houden om niet gillend gek te worden van al die verschillende versies van Zombie van The Cranberries.

Over die covers gesproken: hoewel de meeste muzikanten in Dublin op straat optreden om hun eigen muziek te promoten, spelen ze op straat veelal (eigengemaakte versies van) bekende liedjes, omdat dat simpelweg beter verdient, legt Neary uit. En dat is niet onbelangrijk voor muzikanten zoals hij, die leven van de opbrengsten van straatoptredens. “Als je wil dat mensen blijven stilstaan, werken covers gewoon het best,” zegt Neary. De cover die hij op het moment het liefst speelt? “Shallow van Bradley Cooper en Lady Gaga.”

Sociale controle

Terug naar de regelgeving. In Dublin is het alleen toegestaan op aangewezen plekken te spelen tussen 11.00 en 23.00 uur. Versterkt spelen mag, maar niet harder dan 80 decibel, en achtergrondtracks zijn verboden. Dezelfde artiest mag niet langer dan twee uur op dezelfde plek staan (één uur op Grafton Street, zeg maar de Kalverstraat van Dublin) en ook moeten straatartiesten een vergunning hebben.

Aan audities om te checken hoe goed iemand is doet de gemeente niet. Voor 90 euro per jaar kan in principe iedereen een vergunning krijgen om versterkt te spelen. Hoe het kan dat de muzikanten doorgaans toch zo goed zijn? Door sociale druk, volgens Neary. “Ik kom zelf uit Galway (een stad in het westen van Ierland, red.), daar was op straat spelen heel laagdrempelig en deed ik dat veel. Toen ik naar Dublin verhuisde voor studie, durfde ik hier aanvankelijk niet te spelen, omdat het niveau zo hoog ligt. Pas toen ik er een jaar woonde, beter was en betere gear had, durfde ik het aan.”

Amsterdam zou een voorbeeld kunnen nemen aan de manier waarop straatmuziek is geregeld in Dublin, volgens Koopman. “Versterkt spelen kan best met wat regelgeving, kijk maar naar hoe het in Dublin en vrijwel elke grote Europese stad gaat. Als de stad enkele plekken aanwijst waar muzikanten versterkt kunnen optreden, hoeft het niemand tot last te zijn.”