Georgische regering wil wetsvoorstel intrekken, maar argwaan blijft: ‘Val niet voor de trucjes’

Voorzichtig optimisme, maar vooral nog heel veel scepsis. Zo laat de publieke reactie zich omschrijven na de aankondiging van de Georgische regering dat ze de omstreden plannen voor het invoeren van een zogeheten ‘buitenlandse-agentwet’ intrekt. Donderdagochtend kwam regeringspartij Georgische Droom met de verklaring dat ze het wetsvoorstel ‘onvoorwaardelijk en zonder enig voorbehoud zal intrekken’.

Het wetsontwerp zorgde dinsdag en woensdag voor massale protesten in de Georgische hoofdstad Tbilisi. Tienduizenden mensen trokken de straat op om te demonstreren tegen het regeringsplan dat volgens hen gebruikt kan worden om kritiek op de overheid in de kiem te smoren. Bij de protesten zette de politie tot diep in de nacht traangas, waterkanonnen en pepperspray in om de menigte uiteen te drijven. In twee dagen tijd werden minstens 143 mensen gearresteerd.

Onder de voorwaarden van de wet zouden ngo’s en mediaorganisaties die meer dan 20 procent van hun financiering uit het buitenland ontvangen zich als ‘buitenlands agent’ moeten registreren. Zo niet, dan volgen hoge boetes of mogelijk zelfs een gevangenisstraf van vijf jaar. Daarnaast moeten de betreffende organisaties voldoen aan strenge auditregels en alle publieke communicatie voorzien van het stigmatiserende label ‘buitenlands agent’. Critici menen dat het plan is geïnspireerd op eenzelfde soort wet in Rusland die het Kremlin sinds 2012 gebruikt om onafhankelijke stemmen te knevelen.

Dat de regering nu meent de ‘Russische wet’ in te willen trekken, stelt de protestbeweging echter nog niet gerust. Zij wijst erop dat het slechts om een aankondiging gaat en dat het wetsvoorstel nog niet daadwerkelijk is ingetrokken. Bovendien maken de parlementaire regels het onmogelijk om de wet op dit moment nog nietig te verklaren, omdat het voorstel dinsdag tijdens een eerste lezing al met 76 procent van de stemmen werd aangenomen. Pas als het parlement tijdens de tweede behandeling het plan wegstemt, is het echt van de baan.

Toch nieuwe demonstraties gepland

Diverse ngo’s menen dan ook dat er sprake is van manipulatie, zeker aangezien nog onduidelijk is wanneer de tweede stemming plaatsvindt. Volgens hen wil de regering slechts tijd winnen om de gemoederen in de samenleving te bedaren. ‘Val niet voor de verbale trucjes’, klonk het donderdag daarom op sociale media. Ook wezen sceptici op eerdere gebroken beloftes van de regering, over onder meer de hervorming van het kiesstelsel, die er ondanks een toezegging van Georgische Droom uiteindelijk ook niet kwam.

Zelf hield de regeringspartij eveneens een slag om de arm door te stellen dat zodra de rust is teruggekeerd er ‘beter moet worden uitgelegd waar de wet voor bedoeld is’. Voor protestorganisaties waren de verhullende woorden en veronderstelde kwaadwillige intenties erachter reden om voor donderdagavond nieuwe demonstraties af te kondigen. Wat hen betreft stoppen ze pas als Georgië een ‘gegarandeerde pro-westerse koers’ inslaat.

Hoewel Georgische Droom in 2012 nog met een pro-Europees verhaal de verkiezingen won, toont de partij volgens critici de afgelopen jaren steeds meer zijn werkelijke, pro-Russische, gezicht. Zo weigerde de regering mee te doen aan internationale sancties tegen Rusland vanwege de oorlog in Oekraïne en zitten de handelsbetrekkingen met de noorderbuur in de lift.

Ook de veronderstelde (financiële) banden die partijoprichter, ex-premier en oligarch Bidzina Ivansjvili met Moskou heeft, voeden de argwaan over de bedoelingen van de partij. ‘We leggen ons hier niet bij neer’, schreef de Georgische ngo Shame Movement daarom donderdag op sociale media. ‘We gaan vastberaden richting huis naar Europa’.