Fatale ongelukken en dwarslaesies: de pistes zijn door het warme weer levensgevaarlijk

Op nieuwjaarsdag ging het helemaal mis op de Hintertuxer Gletscher in Oostenrijk. Rond 10.15 uur skieden twee bevriende Nederlandse stellen een steil en ijzig stuk af. Onafhankelijk van elkaar gingen de vrouwen van 27 en 28 jaar oud onderuit. De 28-jarige vrouw gleed zo’n honderd meter naar beneden, brak door een vangnet en vloog 20 meter door de lucht tegen een boom. Hulp kwam voor haar te laat. Haar 27-jarige vriendin gleed over de rand en viel tussen de rotsen. Ze werd met een reddingshelikopter naar het ziekenhuis gebracht.

Een half uur later kwam op dezelfde plek een 55-jarige Duitse ten val. Ook zij werd, zwaargewond, met een reddingshelikopter naar het ziekenhuis vervoerd.

Op eerste kerstdag kwam een 12-jarig Nederlandse meisje op de piste om het leven. Ze verloor haar evenwicht, viel over de rand en botste tegen een boom. Oudjaarsdag kwam een 22-jarige Nederlander ernstig ten val nabij de Hinterluxer Gletscher.

Te weinig sneeuw

“Er zijn extreem veel ski-ongelukken nu. Twee Duitse jongens van 17 zijn overleden. Het gaat maar door,” zegt de in Oostenrijk werkzame ski-advocaat Stephan Wijnkamp. “Dit komt doordat er te weinig sneeuw is. De piste is vaak smal, maar ook ijzig door kunstsneeuw, daardoor vallen skiërs sneller. Het gevaar zit naast de piste. Daar is nu geen zachte sneeuw, maar meteen rotsen. De gevolgen zijn gelijk heel ernstig. Mijn vrouw is arts op een reddingshelikopter en ziet het dagelijks.” De Kliniek voor Traumatologie en Orthopedie in Innsbruck turfde dit seizoen al vijf skiërs met een dwarslaesie.

“Liftondernemers zouden hun verantwoordelijkheid moeten nemen en sommige pistes moeten sluiten,” vindt Wijnkamp. “Nu wordt in Oostenrijk eigenlijk alleen een beroep op de eigen verantwoordelijkheid van de skiër gedaan, wat natuurlijk niet fair is. De buitenlandse skiër kent immers de gevaren niet. Met skiën bereik je bovendien al snel 40 km/h, een gemiddelde snelheid. Ze maken in Nederland reclame voor hun skigebieden, pas je pistes dan ook aan op de skivaardigheid van je gasten. Met netten kun je de snelheid eruit halen.”

Liftondernemers wijzen vooral op de eigen verantwoordelijkheid van de skiërs; pas je snelheid aan, neem nog een paar lessen. Wijnkamp: “Die liftondernemers zijn geen boeren op de berg die een sleepliftje exploiteren. Het zijn grote kapitaalkrachtige multinationals waarin iedereen in het skigebied - hotels, bouwondernemingen en horeca - aandelen heeft. Die liftondernemingen beseffen ook dat er maatregelen genomen moeten worden in verband met de veiligheid, maar doen het niet. Ik roep dit al jaren bij dergelijke ongevallen. Het sluiten van de piste is natuurlijk niet commercieel interessant en geeft een slechte reputatie voor het volgende seizoen.”

Veel te warm

In Frankrijk zijn wel hele skigebieden gesloten vanwege te weinig sneeuw. Afreizen naar hogere pistes is de enige uitweg voor wintersporters, maar in sommige Franse gebieden zijn alleen skiërs welkom die vooraf een skipas hadden gekocht om te voorkomen dat het te druk wordt met nog meer ongelukken als gevolg.

Bij Alarmcentrale Eurocross staan ze paraat voor de meldingen die gaan komen. “Die komen met vertraging bij ons binnen, als de rekening van de eerste hulp moet worden betaald of als mensen terug naar Nederland willen,” zegt Eurocross-arts Floriana Luppino.

De problemen zijn terug te voeren op één oorzaak: het is veel te warm in de bergen. Afgelopen weekeinde tot wel 15 graden. Pistes bestaan voor een groot deel uit kunstsneeuw. En zelfs dát is geen garantie voor sneeuwpret. In Hoch Imst kwam vorige week een hele piste van kunstsneeuw als een lawine naar beneden. Niemand raakte gewond, maar er is wel gezocht of er mensen onder de sneeuwmassa lagen.

De Nederlandse Ski Vereniging waarschuwt vandaag wintersporters voor ongelukken. Door de hogere temperaturen ligt er dit jaar minder sneeuw. Daarnaast is de kwaliteit van de sneeuw die er wel ligt slechter. “Je moet je aanpassen aan wat er ligt,” zegt Arjen de Graaf van de Nederlandse Ski Vereniging. Vooral in de noordelijke Alpen spelen hoge temperaturen en regen de sneeuwkwaliteit parten.

Papsneeuw

Eurocross waarschuwde anderhalve week geleden al voor de situatie in de Alpen: papsneeuw door dooi op de laaggelegen pistes, drukte op de hoger gelegen gebieden en door dooi en nachtvorst gevaarlijke ijsplaten waar zelfs de beste skiërs onderuit kunnen gaan.

Luppino: “Maar de berichten leiden wel tot zorg. Hoewel er omstandigheden zijn zoals ijsplaten, kan ik me niet aan het idee onttrekken dat gebrek aan controle over je snelheid een grote rol speelt.” Zij vindt dat er verantwoordelijkheid bij de liftondernemers rust, maar ook bij de skiër. “Het is net als auto rijden: roekeloos rijgedrag valt niet te beveiligen. Dan rij je ook door de vangrail. Alleen bij skiën denken we daar kennelijk makkelijker over, terwijl je bescherming van de carrosserie mist.”