Einde aan toplessverbod op Instagram en Facebook in zicht: ‘Huidige regels zijn niet inclusief’

Als het aan de eigen raad van toezicht ligt, moeten Facebook en Instagram vrouwelijke tepels toestaan op hun platformen, net zoals die van mannen online geplaatst mogen worden. De huidige regels zijn niet inclusief; gebruikers moeten gelijk worden behandeld, vindt de Oversight Board.

Moederbedrijf Meta heeft blote vrouwenborsten altijd streng verboden, omdat een deel van de gebruikers ze seksueel aanstootgevend vindt. Zelfs foto’s waarop borstvoeding wordt gegeven ontkomen niet aan het algoritme dat de posts automatisch verwijdert. Al jaren strijden vooral vrouwen tegen deze regels met de hashtag #freethenipple; bevrijd de tepel. Tot nu toe zonder succes.

Instagram dreigde een aantal jaar geleden het account van zangeres Rihanna te verwijderen als ze nog één keer een tepel zou plaatsen. En een jaar geleden werden foto’s van Madonna van Instagram gegooid omdat een deel van haar tepel te zien was. ‘Het is werkelijk niet te geloven dat we nog steeds in een cultuur leven waar een vrouwelijke tepel niet getoond mag worden omdat dat volgens de betreffende instanties ‘seksuele gevoelens’ zou oproepen. Een tepel die ook een baby voedt!’ zei de Britse zangeres woest.

De regel leidt tot bijzondere situaties, waarbij een vrouwelijke naaktfoto wél wordt toegestaan als de borsten worden vervangen door foto’s van mannelijke tepels. Ook als er volledig is ingezoomd of als de tepel is geblurd laat Instagram de foto staan.

Filteren

Een hevige discussie naar aanleiding van een foto van een transgender en non-binair stel zorgt voor de doorbraak. In 2021 en 2022 plaatste het Amerikaanse stel twee foto’s van hun deels bedekte borsten op Instagram, om geld in te zamelen voor een borstoperatie. De foto’s werden automatisch verwijderd, omdat het algoritme van het platform ze bestempelde als pornografie. Onterecht, stelt de Oversight Board nu, dat adviseert de foto’s weer online te plaatsen.

In deze raad van toezicht zitten onder anderen academici en juristen. Zij worden betaald door Meta, maar werken onafhankelijk. In het advies maken ze korte metten met de tepelregels van het bedrijf. Ze zijn niet inclusief en verwarrend. Ook moet veel duidelijker worden wat de regels zijn, zodat mensen niet meer voor verrassingen komen te staan. Gebruikers boven de 18 jaar moeten de mogelijkheid krijgen foto’s en video’s met gevoelige inhoud te filteren of blurren.

De adviezen van de raad zijn niet bindend, maar Meta moet binnen zestig dagen wel met een officieel en goed onderbouwd antwoord komen.

Pornografische beelden

Grote vraag waar nog geen antwoord op is: waar ligt de grens tussen ‘normaal naakt’ en pornografie? Daarvoor zou Meta in gesprek moeten met experts en belanghebbenden, adviseert de raad. “Belangrijk is dat uitbuiting van vrouwen altijd wordt tegengegaan,” zegt zangeres Romy Monteiro, die zich al langer bezighoudt met het tepelverbod. Ze is ook ambassadeur van Free a Girl. Meta zou specifiek zoeken op borsten of pornografische beelden onmogelijk moeten maken, vindt ze.

“Het is echter heel moeilijk om te bepalen wat dan wel of niet op de foto’s mag staan. Als mijn partner sexy beelden wil plaatsen, moet dat ook kunnen. Waarom kan dat wel in een blaadje, maar op sociale media niet?” De zangeres protesteerde vorig jaar met een borstenfoto in Linda tegen deze vorm van ‘preutsheid’. Het taboe werkt momenteel vooral averechts, vindt zij. “Mijn vriend is fotograaf en die plaatst er nu vaak een balkje over. Anders worden de foto’s er gewoon vanaf gegooid. Maar dat maakt het júíst spannend en seksueel.”

Wettelijk gezien mag er veel op pornografisch gebied, als er maar een leeftijdsgrens is, zegt jurist Charlotte Meindersma. Zover wil Meta niet gaan. “Het is vooral belangrijk dat er duidelijkheid komt, ook voor de handhavers.” Ze spreekt nu geblokkeerde cliënten die geen contact krijgen met het platform. “Meestal is de blokkade wegens het plaatsen van een naaktfoto tijdelijk, maar bij de één duurt het een paar weken en bij de ander een halfjaar.”