Plus
Brussel wil forse eigen interventiemacht
Ergernis over het Amerikaanse optreden in Afghanistan van de laatste weken ontlokte EU-buitenlandchef Josep Borrell plannen voor een Europese defensiemacht. Hij wil daarvoor vijftigduizend mannen en vrouwen op de been brengen.
Afghanistan, zegt Borrell, zou weleens de wake-upcall kunnen zijn die Europa nodig heeft. “Het moment is gekomen om een militaire macht te creëren die, als het nodig is, kan vechten. We gaan voorstellen om de Unie te voorzien van een expeditieleger van vijftigduizend manschappen.”
Borrell werkt aan een zogenoemde ‘defensiestrategie’ voor de Europese Unie. De plannen en hun uitwerking staan op de agenda van een Europese top die in november zal worden gehouden. Brussel grijpt de chaos rond de evacuatie van Europese burgers in Afghanistan aan om te pleiten voor een flink Europees leger.
Afgelopen weekeinde had Borrell vanuit Madrid een telefonisch interview met het Franse persbureau AFP. Hij had daar met commissievoorzitter Ursula von der Leyen en Charles Michel, voorzitter van de Europese Raad, de voorlopige opvanglocatie van Afghaanse EU-staf bezocht. Daar was nog niet de helft van de vierhonderd mensen aangekomen die uit Kabul naar Europa moeten worden gehaald. Intussen zei de VS doodleuk dat het nog maar anderhalve week het vliegveld daar zal blijven bewaken.
Uit frustratie daarover onthulde Borrell vast een deel van de plannen die hij aan het maken is voor Europa’s toekomstige defensiestrategie. Borrell vindt dat de situatie in Afghanistan de noodzaak aantoont voor Europa om op defensiegebied zijn eigen broek op te houden. “De Europeanen hebben geen keus. We moeten ons organiseren om te kunnen omgaan met de wereld zoals die is en niet met de wereld waar we van dromen.”
Autonoom opereren
Hoewel de Franse president Emmanuel Macron en de Duitse bondskanselier Angela Merkel er al in 2018 voor hadden gepleit, bezint de EU zich sinds kort echt op mogelijkheden om ‘autonoom te opereren’. In mei van dit jaar tijdens op een Europese top besloten ‘meer verantwoordelijkheid te nemen voor de eigen veiligheid’.
Vlak daarvoor hadden veertien EU-lidstaten, waaronder Nederland, al aangedrongen op de opbouw van een eigen snelle interventiemacht, die kan worden ingezet tijdens internationale crises. In dat voorstel ging het om vijfduizend manschappen die onder andere in actie zouden kunnen komen als democratieën buiten de EU in moeilijkheden kwamen. De plannen van buitenlandcoördinator Borrell die hij in november in detail zal ontvouwen blijken nu van tien keer meer manschappen uit te gaan.
De EU is zich steeds meer bewust geworden van zijn eigen militaire zwakheid sinds president Donald Trump, had gedreigd de twaalfduizend troepen van de VS uit Europa weg te halen. Hoewel zijn opvolger dat ze mochten blijven, maar Trumps dreigement deed Brussel inzien dat het defensie behoorlijk had verwaarloosd. Dat zal in de toekomst anders moeten, al is nog lang niet duidelijk hoe. Evenmin is bekend wat de relatie van het Europese leger moet zijn met de verdragsorganisatie Navo.
Duits leger in actie
Intussen heeft een speciale eenheid van Duitse militairen buiten de luchthaven van Kabul te voet drie mensen uit een gezin uit München opgepikt en bij het vliegveld in veiligheid gebracht. De Duitse minister van defensie, Annegret Kramp-Karrenbauer, heeft in gesprek met dagblad Bild bevestigd dat militairen nu ook buiten de luchthaven actief moeten worden. Het is volgens de minister anders vrijwel onmogelijk voor mensen die het land willen ontvluchten om toegang tot het vliegveld te krijgen.
Duitsland heeft eerder twee kleine helikopters gestuurd die in dichtbevolkte gebieden kunnen landen. Voor zover bekend zijn die nog niet benut..
