Branden en protesten: Salomonseilanden rellen onderling om kwestie-Taiwan

“Het is al twee dagen aan de gang,” zegt Gina Kekea tegen het Australische ABC. “Twee volle dagen van plunderen, protesten en rellen. Ik denk dat er nog maar weinig over is om te slopen, inmiddels. Honiara is maar een kleine stad.”

Dat kleine Honiara is de hoofdstad van de Salomonseilanden, een eilandengroep ten noordoosten van Australië. Een idyllisch oord, het type witte stranden bij een azuurblauwe zee. Maar ook: armoede en sociale onrust. De eilandengroep met 680.000 inwoners wordt deze week geteisterd door geweld.

Woensdag sloeg de vlam in de pan. Wat begon als een vreedzaam protest tegen premier Manasseh Sogavare, eindigde in rellen. De politie zette rubberkogels en traangas in toen betogers het parlement bestormden. Ook de afgelopen dagen werden gebouwen in brand gestoken, waarbij één deel van de stad het bijzonder zwaar te verduren had: de Chinese wijk. Honiara’s Chinatown.

Ordinaire burenruzie

De rellen op de Salomonseilanden zijn enerzijds een ordinaire burenruzie. De centrale regering in de hoofdstad ligt continu overhoop met het nabijgelegen Malaita, het eiland met de meeste inwoners. Zij voelen zich achtergesteld: ze zouden te weinig geld ontvangen en er zou te weinig naar hen worden geluisterd. Falend bestuur dus. Een groot deel van de relschoppers in Honiara zou afkomstig zijn uit Malaita.

Maar er is meer aan de hand: de burenruzie in de kleine eilandengroep komt ook voort uit een geopolitiek machtsspel. Tot twee jaar geleden erkenden de Salomonseilanden Taiwan als het enige ‘echte’ China – dus niet de Volksrepubliek China. Een dispuut dat speelt sinds de jaren veertig, toen de Chinese nationalistische regering vluchtte naar Taiwan en daar een staat opzette. De communistische opvolgers op het vasteland beschouwen Taiwan nog altijd als een afvallige provincie.

Peking ziet het liefst dat andere landen dezelfde lijn aanhouden. Slechts vijftien, vaak kleinere landen erkennen Taiwan als het ‘echte’ China. Nicaragua en Tuvalu bijvoorbeeld, en lange tijd ook de Salomonseilanden.

Tot twee jaar geleden. Toen besloot premier Sogavare toch de Volksrepubliek China te erkennen. In de jaren ervoor waren onder meer Burkina Faso, de Dominicaanse Republiek en El Salvador van kant gewisseld. Volgens Australische media had China 440 miljoen euro aan investeringen toegezegd aan Sogavare.

_{Tekst loop door onder de foto}

Diplomatieke banden

Taiwan hakte direct de diplomatieke banden door. Maar ook op Malaita overheerste onvrede. De populaire premier van het eiland, Daniel Suidani, waarschuwde voor de Chinese machtspolitiek. Zijn eiland bleef contacten aanhouden met Taiwan. Afgelopen zomer onderging Suidani een medische behandeling in – inderdaad – Taiwan.

Geopolitieke concurrentie veroorzaakt natuurlijk geen rellen, daarvoor is het voor veel mensen te abstract. Maar in hun concurrentiestrijd proberen China en Taiwan, en ook de VS en Australië, lokale politici en zakenmensen in hun kamp te trekken. Dat gaat gepaard met (financiële) voordelen voor de een, waar de ander vervolgens over struikelt.

Het effect is te zien in het zwartgeblakerde straatbeeld van Honiara. De regering heeft de hulp ingeroepen van Australië en Papoea-Nieuw-Guinea, die troepen sturen. Als gezegd: de Chinese buurt lijkt het zwaarst getroffen. Op sociale media circuleren ook beelden van ongeschonden gebouwen. Wat ze onderscheidt van de rest? De Taiwanese vlag is er uitgehangen.