Plus
Bankaandelen wereldwijd in vrije val na faillissement Amerikaanse bank voor techbedrijven
Bankaandelen zijn wereldwijd in een vrije val geraakt na het faillissement van de Amerikaanse Silicon Valley Bank. Dat leidt tot zorgen en slechte herinneringen aan de kredietcrisis. Is die onrust terecht? Zes vragen over de situatie.
Wat is dat voor een bank, die Silicon Valley Bank (SVB)?
Het is dé bank voor techbedrijven en start-ups. In grootte is het de zestiende bank van de VS. Zo’n beetje de helft van de techbedrijven en start-ups bankiert bij SVB. Eind vorig jaar beheerde de bank ruim 175 miljard dollar aan tegoeden.
Waarom is de bank failliet gegaan?
Door de gestegen rente. Die werkt aan twee kanten tegen. Door de hogere rente zijn de koersen van techbedrijven gedaald. Daarom is er minder geld geïnvesteerd in techbedrijven. Die bedrijven teerden daarom in op hun reserves die ze bij SVB hadden gestald.
Omdat klanten steeds meer geld opnamen, moest SVB obligaties verkopen om contant geld te hebben om de klanten die vertrokken te betalen. Die obligaties zijn door de hogere rente minder waard geworden en SVB moest die met verlies verkopen. Dat leidde tot zorgen over de financiële gezondheid van de bank. Daardoor gingen meer klanten hun geld weghalen bij de bank, waardoor nog meer gedwongen verkoop van obligaties dreigde en dus nog grotere verliezen. Een vergelijking met de kredietcrisis in 2008 was snel gemaakt (daarover later meer). Om een complete bankrun te voorkomen grepen de autoriteiten in en sloten ze de bank.
Is nu iedereen zijn geld kwijt?
Daar leek het wel op. In de VS is alleen de eerste 250.000 dollar van je banktegoed gegarandeerd. En bedrijven hadden soms tientallen of honderden miljoenen tegoeden gestald bij SVB. Maar om paniek te voorkomen heeft de overheid gezegd dat alle klanten hun volledige tegoed krijgen uitgekeerd. De verliezers zijn de aandeelhouders van de bank. Die kunnen naar hun geld fluiten, zo lijkt het. Dat geldt ook voor mensen die geld geleend hebben aan de bank.
Hoe kan het dat de problemen van één bank wereldwijd paniek veroorzaken?
Angst en onzekerheid. In de VS zijn overigens drie banken omgevallen afgelopen week. En bij alle drie speelde de gestegen rente de hoofdrol. Nu wordt duidelijk dat de gestegen rente voor problemen kan zorgen. De FDIC, een monetaire autoriteit in de VS, becijferde vorige week dat de gedaalde obligatiekoersen een potentiële strop van 620 miljard dollar opleveren voor de Amerikaanse banken. Als de banken gedwongen worden hun obligaties, veelal Amerikaanse staatsleningen, te verkopen, kan ze dat dus honderden miljarden verlies opleveren. Nu is niet duidelijk of en zo ja welke banken nog meer in de problemen kunnen komen door de gestegen rente. Vandaar dat alle banken wereldwijd onderuitgaan. Want het probleem van de hogere rente speelt wereldwijd.
Ook in Nederland?
Ook Nederlandse banken hebben staatsleningen op de balans. Maar volgens toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB) is er geen reden tot zorg. Nederlandse banken hebben stevige buffers om verliezen op te vangen. Bovendien heeft de hogere rente maar beperkte impact, bleek uit recente stresstesten bij de banken.
Dat doet denken aan de kredietcrisis in 2008. Ook toen werd gezegd: er is niets aan de hand. Staan we voor een nieuwe kredietcrisis?
Dit verhaal doet inderdaad denken aan de kredietcrisis. Die begon ook met het faillissement van een paar banken in de VS. En ook toen werd er direct sussend gereageerd. Toenmalig minister van financiën Wouter Bos zei bij de financiële beschouwingen in de Tweede Kamer nog dat de kredietcrisis een lokaal Amerikaans probleem was. Een paar maanden later moest hij 30 miljard belastinggeld uitgeven om Fortis Bank van de ondergang te redden.
Toch lijkt een nieuwe kredietcrisis ver weg. In 2008 raakten banken in problemen door slechte leningen. Die werden niet terugbetaald. Daar is nu geen sprake van.
Bovendien hebben de autoriteiten hun lesje geleerd. Ze zitten er nu bovenop en nemen allerlei maatregelen om onrust te voorkomen. In 2008 weigerden de Amerikaanse toezichthouders de zakenbanken Bear Sterns en Lehman Brothers van een faillissement te redden. Dat was een kapitale fout, want door dat faillissement ging er een schokgolf door de financiële wereld die uiteindelijk tot de kredietcrisis leidde. Nu zijn de tegoeden bij de failliete SVB direct gegarandeerd bijvoorbeeld. De les uit de kredietcrisis is dat snel en fors ingrijpen veel schade op termijn voorkomt.
