Armoede neemt toe in bankroet Suriname: ‘Mijn God, wat gaan we eten?’

Het is licht regenachtig weer in Paramaribo. Een groepje kinderen zit lieflijk bij elkaar op het zand, in een wijk met hoopgevende straatnamen zoals Goede Verwachtingweg, Goede Zorgweg en Goede Hoopweg. Uitgerekend in dit kinderrijke ‘getto’ van de Surinaamse hoofdstad heerst bittere armoede en zijn de toekomstkansen het geringst.

Veel huizen zijn van verveloos verweerd hout met zinkplaten. Tijdens regentijd veranderen erven door de slechte afwatering in modderpoelen. De vele zandstraten met hun grote kuilen zijn haast onbegaanbaar. Als het gaat om infrastructuur en sociale woningbouw is de overheidszorg beperkt.

Dit is een buurt waar bewoners jaren steen voor steen hun eigen huizen (uit)bouwen. Soms zelfs tot paleisjes.

Redestha Vinisi (27) en Vanity Asodanoe (26) kijken naar hun spelende kinderen. Ze zijn schoonzussen van elkaar. Op hun erf staan meerdere huizen dicht op elkaar gebouwd. Vinisi toont de stenen uitbreiding van haar houten huis, die al een jaar stilstaat. Er is niet eens voldoende geld voor de dagelijkse levensbehoeften.

Ze heeft twee jonge kinderen en is in verwachting. Een neef en een nicht, beide tieners, wonen bij haar in. Ze is ambtenaar en verdient bij met het maken van bloesjes. Ook met de steun van haar partner gaat het moeilijk.

Asodanoe heeft drie jonge kinderen, onder wie een baby. Ze toont een vrijwel lege koelkast. Niets van melk, frisdrank, beleg, groente of lekkernijen. Ze studeert af voor leerkracht. “Soms heb ik geen geld om brood te kopen, dan sta ik voor de klas met een lege maag. Daarna ben ik duizelig tot en met.”

Harde uitgaven

De uitgaven van Vinisi en Asodanoe voor maandelijkse lasten en dagelijks levensonderhoud zijn afgelopen jaren vertienvoudigd. Het gevolg van de harde bezuinigingen van president Chan Santokhi om de economie te saneren. Santokhi nam in 2020 een bankroet land over van zijn voorganger Desi Bouterse, met een buitenlandse schuld van ruim 4 miljard dollar. Het IMF geeft financiële steun, maar eist geheel en rap afbouwen van overheidssubsidie op brandstof en nutsvoorzieningen.

Sinds die bezuinigingen lukt de vrouwen niet meer om maandelijks genoeg in te slaan. “Nu is het kopen wat je echt nodig hebt. Na ongeveer twee weken heb je bijna niets meer,” vertelt Vinisi. Nu wacht hen ook een forse verhoging van de prijs van kookgas. “Desnoods ga ik op houtvuur koken.”

Santokhi beloofde tijdens zijn verkiezingscampagne het land ‘in 200 dagen’ uit de crisis te halen. “Hij is gewoon zijn beloften niet nagekomen,” zegt Asodanoe. Voor zijn bezuinigingsbeleid is weinig begrip. Dat het gepaard gaat met vriendjespolitiek, waarbij ‘familie en vrienden’ goedbetaalde posities krijgen, zet extra kwaad bloed.

Een aanvankelijk vreedzame ‘Alles plat’-protestactie tegen de ‘moordende’ en ‘onmenselijke’ bezuinigingen escaleerde 17 februari in de bestorming van het parlement en plundering van winkels in de binnenstad. Dat keuren ze af. “Maar ik snap de frustraties,” zegt Vinisi. “Ik lig weleens huilend in bed en vraag ik me af: ‘Mijn God, wat gaan we eten?’” Soms is dat de hele week alleen gebakken rijst met ‘alleen sieuw, maggi en zout’.

Autowrakken op elkaar gestapeld

Ook zelfstandige ondernemers worden zwaar getroffen. In een andere buurt kunnen automonteur Kesan Nanden (31) en zijn vrouw Chandeni Rama (25) erover meepraten. “Voorheen had ik elke dag werk en stond het erf propvol met auto’s,” vertelt Nanden. Nu komt er zo nu en dan een klant. Aan een zijkant staan autowrakken op elkaar gestapeld. Hun drie jonge kinderen springen vrolijk en onbezorgd op autobanden. “We redden het zolang ik werk, maar het is wel armoede lijden.”

Aan hun bescheiden houten huisje wordt een kamer van steen bijgebouwd. “Dat gaat nu heel lang duren.” Zijn vrouw zegt over het kopen van levensmiddelen: “Per dag kijk ik hoeveel we kunnen besteden aan eten. Er zijn dagen dat ik geen groenten of vlees kan kopen.”

Alleen al aan rijst zijn ze maandelijks 1500 Surinaamse dollar kwijt. Een jaar geleden betaalden ze ongeveer 500 voor elektriciteit, nu is dat ‘ver boven’ het dubbele. Ook Rama had geloof in Santokhi. “Hij zei dat hij twee jaren nodig om het beter te maken. Maar het is erger geworden.” Ze hebben niet gestemd in 2020. “Ik heb nooit echt geloof in de politiek gehad. Je moet gewoon hard werken voor je eten,” zegt Nanden.

Ook Vinisi en Asodanoe hebben niet gestemd. “Santokhi zegt hij met de mensen meevoelt. Laat hij een dagje bij ons komen, dan gaan we hem rijst met water geven, mét zout om niet flauw te vallen.”