ArtZuid: dit zijn de kunstwerken die je niet mag missen

Amsterdam-Zuid is tot en met 24 september het toneel van de tweejaarlijkse beeldententoonstelling ArtZuid. Dit keer draait de manifestatie in de openlucht om ‘neopop’ en het begrip transfer en is Jasper Krabbé gastcurator. Welke kunstwerken mag je niet missen?

Jasper Krabbé begon met een wensenlijstje. “Alsof je naar de snoepwinkel gaat. Ik zou graag iets van deze kunstenaar hebben en iets van die kunstenaar. We zijn gaan kijken wat beschikbaar is. Het zijn veel bruiklenen van privéverzamelaars, van galeries en van de kunstenaars zelf. Dus daar ben je een beetje afhankelijk van.”

Niet alles in de snoepwinkel was dus beschikbaar. Maar uiteindelijk koos Jasper Krabbé 52 kunstwerken voor ArtZuid, de tweejaarlijkse beeldenmanifestatie in Amsterdam-Zuid. De huidige editie is wat compacter dan in voorgaande jaren. De route concentreert zich op de Apollolaan en de Minervalaan en de beelden staan wat dichter bij elkaar.

Krabbé had er bijvoorbeeld graag een beeld bij gehad van Jeff Koons. Helaas vielen de transportkosten veel te hoog uit. Een Keith Haring van een Nederlandse verzamelaar ging ook niet door. “Hij had het beeld laatst al uitgeleend en het stond net weer in zijn tuin. Dan begrijp ik ook wel dat hij hem eigenlijk niet kwijt wilde.”

Gelukkig blijft er genoeg over. Cintha van Heeswijck-Veeger, directeur van Art Zuid, had het voorwerk gedaan en wilde iets met popart doen. Krabbé: “Ik vond dat kunst van lang geleden en zei: waarom doen we niet iets met neopop, met dingen die beïnvloed zijn door popart?”

Dikke auto

Op een gegeven moment kwam het woord ‘transfer’ naar boven in de gesprekken. “Dat kan van alles zijn, transfer van energie of ideeën, van cultuur vooral. Eigenlijk zijn wij de hele tijd van alles aan het absorberen, ook uit andere culturen. Het gaat over een soort openheid van het uitwisselen van dingen. Dat speelt wat mij betreft nu heel erg in de kunst. Er waren dus twee ankers: je had neopop en transfer, dat gaf een beetje een richting aan de keuze.”

Kenmerkend aan de opzet van ArtZuid is dat zowel kunstliefhebbers als argeloze voorbijgangers verrast kunnen worden door beelden in de openbare ruimte. “Niemand vraagt erom. Je rijdt hier langs, maar als het goed is word je direct geraakt.”

In het parkje voor het Hilton heeft een groep scholieren zich verzameld voor het beeld van de Oostenrijkse kunstenaar Erwin Wurm. Een cartooneske zilveren auto, die lijkt te zijn opgepompt. Alle vormen van de carrosserie staan bol. Krabbé: “Veel mensen voelen meteen een soort connectie met dat ding. Je zegt toch ook: hé, wat een dikke auto, als je het hebt over een Mercedes of zo. Dit is letterlijk een dikke auto. Humoristisch misschien, maar ook kritisch. Het is alsof deze auto te dik is geworden omdat hij te veel benzine heeft geslurpt.”

Krabbé hoopt dat voorbijgangers direct verbinding maken met de kunstwerken. Met het beeld MUD van Erik Buijs bijvoorbeeld, een figuur van polyester, drie meter hoog. Met zijn oranje hoofd heeft MUD iets aandoenlijks, maar hij is ook een beetje eng. “Als je vroeger met handarbeid op school een figuurtje wilde maken, drukte je twee vingers in een klomp klei en dan had je meteen een gezicht. Dat is eigenlijk een heel kinderlijk gegeven van iets maken, een soort oerdrift. Het doet ook meteen iets.”

Gevleugelde leeuw

Krabbé was in zijn jeugd actief als graffitischrijver. “De stad stond helemaal onder de graffiti, dat kun je je niet meer voorstellen.” Wat hij toen deed, zou niet meer kunnen, denkt hij. “We hadden een paar van die plekken waar het destijds gedoogd werd. Onder de Vondelbrug bijvoorbeeld. Als je gepakt werd, zeiden politieagenten: ‘Niet meer doen he?’ Nu wordt je berecht, opgesloten en moet je de schoonmaakkosten betalen.”

Op het Minervaplein ligt een immense beer in het gras. Het beeld, gemaakt door Anna Mrzyglod, vangt opnieuw de aandacht van toevallige voorbijgangers. “Iedereen kan zich er wel toe verhouden. Op de kermis kun je zo’n beer winnen, dat zijn echt verschrikkelijke dingen. Maar deze is zo groot dat hij niet meer die associatie heeft. Hij is echt vreemd in zijn grootheid.”

Terug bij het Hilton vertelt Krabbé over zijn eigen beeld met een gevleugelde leeuw dat er staat. “Het is een ode aan de universele kunstenaar. Ik had de tentoonstelling van Jean-Michel Basquiat gezien in Parijs en op het dak van Centre Pompidou zag ik de Tour Saint-Jacques, een onafgebouwde toren met beelden op de vier hoeken. Een ervan is een vliegende leeuw en toen dacht ik: een leeuw is een krachtig dier maar een vliegende leeuw is nog groter, die kan iets wat een gewone leeuw niet kan. Ik zag dat als een symbool voor Basquiat, die ook altijd tegen de stroom in werk is blijven maken.”

Afgietsels

Heeft hij niet getwijfeld om zijn eigen werk in de tentoonstelling op te nemen? Want er zou wel eens commentaar op kunnen komen, dat het ietwat onbescheiden zou zijn. Krabbé: “Ik kan me voorstellen dat mensen zeggen: moet je er zelf ook in? Maar zo is het helemaal niet bedoeld. Het gaat meer om laten zien dat ik eigenlijk ook positie inneem. Ik ben geen curator, ik ben een kunstenaar. Ik vond het mooi om te kunnen laten zien vanuit welke wereld ik mijn dingen heb gekozen.”

We lopen nog een stukje langs de Apollolaan, waar een beeld staat van Julian Schnabel. Het is samengesteld uit verschillende afgietsels van vazen en een houten beeld uit Oceanië. “Dit vond ik interessant omdat het eigenlijk dat begrip ‘transfer’ goed weergeeft. Wat doen die dingen bij elkaar? Het werk roept bij mij allemaal associaties op over hoe wij elkaar beïnvloeden, hoe culturen geannexeerd worden. Is het een ode aan Oceanië of is het gejat? Dat soort vragen speelt nog steeds in de kunst en dat vind ik heel interessant.”