Van grillig naar onvervangbaar: hoe Kudus de grote dataster van dit Ajax wordt

Vaak bevestigen data een observatie die je ook met het blote oog kan maken. Denk bijvoorbeeld aan het grote gemis van Cody Gakpo bij PSV. Dat het vertrek van de speler die de meeste goals, beslissende passes, dribbels en voorzetten verzorgde enorm nadreunt, mag geen verrassing heten.

Minstens zo vaak nuanceren data een al te hardnekkig gevormd beeld. De enorme voorsprong die Dusan Tadic op de rest van de eredivisie geniet qua gecreëerde kansen voor ploeggenoten (92, de huidige nummer twee creëerde er 49) en gecreëerde kansenkwaliteit (15,5 expected assists, nummer twee slechts 7,5) verklapt dat er van een echte vormcrisis bij de Ajaxcaptain heus geen sprake is geweest.

En soms, heel soms, verrassen de data echt. Dat is het geval bij Mohammed Kudus. Want waar de Ghanees qua publieke opinie nog een wereld te winnen heeft, zijn de cijfers overduidelijk: Kudus is (veel) te goed om bij Ajax op de bank te zitten.

Drie redenen dat zijn nieuwe rol als rechtsbuiten voor club en speler ideaal zal uitpakken.

Unieke pingelaar

In een een-op-eensituatie je directe tegenstander voorbijkomen, blijft – zelfs nu het voetbal in rap tempo moderniseert – de meest gewilde kwaliteit in de top. Denk aan Antony, Noni Madueke of Luis Sinisterra. Zodra een dribbelaar enige vorm van constante prestatie vertoont in de eredivisie zijn de puissant rijke Premier Leagueclubs er als de kippen bij.

Na het vertrek van voornoemd buitenspelerstrio – en van best dribbelende middenvelder, Ryan Gravenberch – was er begin dit seizoen een pingelaarsvacuüm op de Nederlandse velden ontstaan. Even leek de eredivisie geen dribbelaar van topniveau meer te hebben, maar toen was daar Kudus. Gemiddeld gaat de Ghanese linkspoot per 90 minuten bijna dubbel zo vaak zijn directe tegenstander voorbij met de bal aan de voet als de op een na beste pingelaar van de competitie, Elayis Tavsan van NEC.

Bij zijn beauty van een assist voor de 0-2 van Steven Berghuis in Leeuwarden liet Kudus de waarde van de dribbelaar weer eens zien. Met een collectief ingezakt blok van vijf verdedigers en vier middenvelders wilde de thuisploeg de ruimtes rondom het eigen strafschopgebied onbespeelbaar klein houden. Een vrij geniale passeeractie van Kudus tegenover directe bewaker Alex Bangura – doorgaans een van de beter dekkende linksbacks in de eredivisie – brak deze (dubbele) dam, als het ware. Zijn gewonnen een-op-eenduel opende ruimtes.

Met de nieuwe rol op rechts lijkt Kudus vaker zulke impact te kunnen hebben dan in zijn vorige rol als (valse) spits. Want kijk naar de tien spelers in bovenstaand overzicht der pingelaars. Zelfs in 2023 is dribbelen nog altijd grotendeels het terrein van de vleugelspeler.

Constant doelgevaar

Ja, Kudus is in zijn periode als Ajacied vaak wisselvallig geweest. Maar statistisch gezien blijkt al snel dat de pieken ruim hoog genoeg zijn om de dalen te compenseren.

Sterker, wanneer we penalty’s en dode spelmomenten buiten beschouwing laten, is er in de eredivisie dit seizoen gemiddeld gezien geen enkele speler zo vaak betrokken bij kwalitatief goede kansen als Kudus.

Ook vanuit dit oogpunt bekeken, dat Kudus zelfs met al zijn grillen bijzonder consistent tot goede schoten en beslissende passes komt, is zijn verhuizing naar de rechterflank een prima idee.

Want zowel in het duel met Excelsior als op bezoek bij Cambuur bleek meermaals hetzelfde: in geïsoleerde een-op-eensituaties is Kudus bijzonder moeilijk af te stoppen. Gezien de drukte in de as van het veld is deze isolatie op de vleugel makkelijker te forceren.

Zwaktes beter bedekt

Op momenten zonder bal heeft Kudus nog veel te leren. Zo herkent de Ghanese jongeling als aanvallende loper nog te weinig de momenten waarop hij met zijn grote sprintsnelheid van waarde kan zijn. Ook is doseren bij het meeverdedigen een terugkerend probleem. Kudus kon als spits het ene moment enorme druk naar voren zetten, om bij het eerstvolgende balbezit van de tegenstander zijn concentratie te zijn verloren.

De tactische werkelijkheid van een rechtsbuiten is in defensief opzicht een stuk simpeler dan die van een spits. Waar een uit overenthousiasme geboren pressiefoutje in de spitspositie kan doorwerken door het gehele team, mag je als buitenspeler veel meer op instinct reageren bij het meeverdedigen. Tegen Cambuur trok Kudus een paar keer zijn eigen plan, en dat leverde veelal balveroveringen op.

Ook het feit dat Kudus als loper zonder bal minder brengt dan zijn ervarener ploeggenoten werkt minder hard door wanneer hij op de vleugel speelt. Met de zwervende Tadic als spits en de vele diepgaande sprintjes van Davy Klaassen vanuit het middenveld heeft de huidige Ajaxvoorhoede al een paar aardige automatismen in de as van het veld.

Midweeks wacht een aardige test voor Kudus op zijn nieuwe positie. In het bekerduel met FC Twente mag de Ghanees laten zien dat hij als dribbelaar en kansenkrijger ook kan domineren tegen competente tegenstanders.