Superheld Roger Federer hangt zijn cape aan de wilgen: ‘Ik ken de limieten van mijn lichaam’

De laatste keer dat Roger Federer voor kippenvel zorgde, droeg hij een strak, donkerblauw pak. Eigenlijk was de ceremonie bedoeld ter ere van de honderdste verjaardag van het Center Court van Wimbledon. Maar één man stal begin juli onbedoeld de show. Federer liet de betonnen tribunes schudden toen hij het stadion betrad. En helemaal toen de achtvoudig kampioen de hoop uitsprak nog één keer terug te keren in Londen, maar dan in het wit. De fans schreeuwden van verrukking. Novak Djokovic, Rafael Nadal, Venus Williams, Rod Laver, Björn Borg, Billie Jean King – ze verbleekten die middag naast Federer.

Hij stelde zijn afscheid uit, zo leek. Tennisfans hoopten op een passend vaarwel, bij voorkeur op Wimbledon. Zoals Serena Williams, 49 dagen jonger dan Federer, dat deze maand beleefde in New York. Nog één keer strijden op een groot podium, nog één keer de illusie van een titel. En dan met voldoening afzwaaien. Het is Federer niet gegeven. Alles was het afgelopen jaar gericht op de revalidatie van weer een zware knieblessure. “Maar ik ken de limieten van mijn lichaam,” zei de Zwitser gisteren in zijn afscheidsgroet. “De signalen zijn duidelijk. Ik moet erkennen dat dit het einde van mijn carrière is.”

Ballenjongen

Na de Laver Cup, later deze maand, is het klaar. Het zal genieten worden in Londen. Mede-organisator Federer heeft de grote rivalen uit zijn carrière allemaal gestrikt voor ‘Team Europa’. Federer in de dubbel met Djokovic, Nadal, of Andy Murray, het worden demonstratiepotjes voor de eeuwigheid. Maar het is niet het vaarwel dat hij zelf voor ogen had. Zelfs het ATP-toernooi in zijn geboortestad Basel zit er in oktober niet meer in.

“Dit besluit voelt bitterzoet,” sprak Federer. “Ik ga alles aan dit leven missen. Maar er is zo veel om te vieren. Ik voel me één van de meest bevoorrechte mensen op aarde, ik ben begiftigd met een speciaal talent en heb getennist op een niveau dat ik nooit voor mogelijk had gehouden. Het waren 24 jaar die soms voelden als 24 uur. Bedankt aan iedereen op de wereld die heeft geholpen om de droom van een Zwitserse ballenjongen waar te maken.”

Het nieuws maakte gisteren ongekend veel los. Niet omdat de boodschap zo verrassend was, wel omdat de grootsheid van het moment voor iedereen duidelijk was. Federer kondigde het einde van een tijdperk aan. Hij was de Michael Jordan, Tiger Woods of Lionel Messi van het tennis. Een icoon van de sport. Die moet je in je leven eigenlijk een keer hebben zien spelen.

‘Mister peRFect’

Zijn laatste grote finale is wel al drie jaar geleden. Ook toen zinderde het Center Court van Wimbledon. Twee matchpoints en de steun van vijftienduizend zeldzaam partijdige fans waren niet voldoende voor Federer om van Djokovic te winnen. Hij eindigt op twintig gewonnen grand slams.

In Londen kent de liefde voor Federer geen grenzen, maar overal op aarde vielen sportfans in katzwijm als hij de baan betrad. Nadal en Djokovic hebben inmiddels meer majors gewonnen, 22 en 21. Het debat over de ‘GOAT’, de beste aller tijden, is nog gaande. Maar afgemeten aan populariteit zullen ze altijd in de schaduw blijven staan van ‘King Roger’.

Dat zit hem in een aantal aspecten. Om te beginnen natuurlijk zijn tennis. Niemand speelde het spel eleganter dan de stylist Federer. Geen brute kracht, geen kabaal, maar klasse. Altijd op hoog tempo, altijd aanvallend. De enkelhandige backhand, tegenwoordig weer hip, was lange tijd een uniek en gracieus wapen.

Met het afknippen van zijn staart verloor de kwajongen van weleer ook zijn wilde haren. Federer had geen scherpe randjes, was voor de tabloids een saaie sok. Maar zijn charisma was immens. Hij had een verhaal te vertellen; als hij sprak, was het stil. Een Amerikaanse journalist rekende geregeld uit hoe lang zijn antwoorden waren op vragen in de persconferenties. Meestal een paar honderd woorden, minstens. Ook al had hij pijnlijk verloren, ook al had het al duizend keer gedaan.

Het ging lang niet altijd over tennis, ook over politiek of maatschappelijke kwesties. Federer is belezen, heeft een mening, maar stootte zelden iemand tegen het hoofd. Van de meer dan een miljard euro die hij verdiende, prijzengeld en sponsorinkomsten opgeteld, schonk hij vele miljoenen aan goede doelen. Hij was een bescheiden gentleman met een jaloersmakende volmaaktheid, eigenlijk in alles. Zelfs zijn initialen pasten wat dat betreft precies, ‘mister peRFect’.

Familieman

Een dag na die viering op Wimbledon zei Federer: “Ik vind het fijn om in de belangstelling te staan, maar ben ook blij om eruit te stappen,” zei hij. “Ik kan mijn cape omdoen en een superheld zijn, maar doe de cape ook graag af als ik klaar ben. Ik ben ook gelukkig als normale familieman, entrepreneur en filantroop. Het is fijn in verschillende rollen te stappen.”

De rol van superheld zal zich vanaf volgende maand beperken tot de momenten dat Federer de openbaarheid opzoekt. Thuis in Wollerau, bij Zürich, staan de schijnwerpers uit. Daar ontfermt hij zich met zijn vrouw Mirka, die hij in 2000 ontmoette op de Olympische Spelen van Sydney, over hun twee tweelingen.

Mirka was de eerste die Federer gisteren bedankte voor haar onvoorwaardelijke steun. Maar zijn afscheid las ook als een liefdesverklaring aan de sport. “Tennis, ik hou van je, en ik zal je nooit verlaten.”