PlusDa's Logisch
Ommekeer in cijfers: dit doet Ajax anders onder leiding van Heitinga
In de rubriek Da’s Logisch analyseert Het Parool ‘het spel achter het spel’. Met deze keer een vergelijking tussen het Ajax van trainer John Heitinga en dat van Alfred Schreuder.
Dat de trainerswissel Ajax geen kwaad heeft gedaan, vertelt de ranglijst. Ook in het zevende competitieduel onder Heitinga werd gewonnen, met vooral een bemoedigend eerste halfuur in Heerenveen. Bij winst op Feyenoord komend weekend neemt Ajax de koppositie weer over – dan lijkt de sportieve crisis gevoelsmatig ineens veel langer dan anderhalve maand geleden.
Toch ligt de werkelijkheid iets genuanceerder, blijkt uit de data.
Hoewel de ploeg onder Heitinga gemiddeld iets minder veel goede kansen weggeeft, is het voornaamste statistische verschil tussen het Ajax van Schreuder en het Ajax van nu dat de opponenten minder dodelijk met hun kansen omspringen. In de zeven duels onder Heitinga incasseert Ajax het aantal goals dat je op basis van de schotkwaliteit van de kansen voor de tegenstander zou mogen verwachten.
Onder Schreuder kreeg Ajax juist een stuk meer goals om de oren dan je redelijkerwijs kon verwachten. Een ietwat minder scherpe afronding bij de opponenten en een upgrade onder de lat door de komst van Gerónimo Rulli zijn een grote factor in de Amsterdamse ommekeer.
Bovenstaande onderliggende data vertellen een verhaal waar de meningenindustrie binnen het voetbal doorgaans niet al te goed mee matcht. Hoewel het verschil in resultaat zowat dag en nacht is met de periode onder Schreuder, is er aan het proces niet rigoureus veel veranderd. Gemiddeld is de kansenkwaliteit per 90 minuten, zowel van Ajax als de tegenstander, onder beide trainers nagenoeg hetzelfde.
Stabiliteit in opstelling
De grootste winst die Ajax heeft geboekt, lijkt dan ook vooral te liggen in de duidelijkheid in de hiërarchie. Schreuder stuurde in 26 duels slechts tweemaal dezelfde basiself het veld in. Heitinga zette al in zijn derde wedstrijd dezelfde namen op het formulier als in zijn tweede.
Onder Schreuder werden er van wedstrijd tot wedstrijd gemiddeld ruim drie posities anders ingevuld. Heitinga heeft dat weten te reduceren tot één wijziging per wedstrijd.
Dat het dubbeltje nu botweg vaker de goede kant opvalt voor Ajax lijkt dus vooral te danken aan toegenomen stabiliteit. Door beide backs te vervangen, aanvoerder Dusan Tadic in de spits te posteren en een speciale rol op rechts te creëren voor Mohammed Kudus maakte Heitinga zijn hardste beslissingen vooral bij binnenkomst als interim-trainer. Dat hij sindsdien vasthoudt aan die keuzes, komen de resultaten flink ten goede.
Het valt op dat naast de ontketende Kudus vooral een paar Oranje-internationals in de Ajaxselectie flink profijt heeft van de trainerswissel. Owen Wijndal, Devyne Rensch, Kenneth Taylor en Davy Klaassen kunnen op aanzienlijk meer speeltijd rekenen onder Heitinga.
Aangezien Ajax door de Europese uitschakeling tegen Union Berlin nu meer midweekse rust en trainingstijd krijgt, lijkt er aan deze toegenomen continuïteit onder Heitinga voorlopig geen einde te komen. Waar Schreuder maar bleef schuiven in zijn basiself, is het onder zijn opvolger stukken duidelijker wie op elke positie de voorkeur geniet.
Meer controle vanuit balbezit
In de eerste zeven competitiewedstrijden met Heitinga als hoofdtrainer trof Ajax geen enkele ploeg uit de top vijf van de eredivisie. Gunstige timing, want door zeven duels op rij veelal het initiatief te krijgen toegeschoven door underdogs hebben de Amsterdammers in hun nieuwe samenstelling flink kunnen werken aan de automatismes in balbezit.
Ook in defensief opzicht lijken de toegenomen vastigheden langzaam maar zeker tot beter spel te leiden. De voorwaartse pressing van Ajax oogt de afgelopen weken scherper, en de cijfers bevestigen dat de ploeg onder Heitinga de bal vaker in de laatste 30 meter van het veld is gaan veroveren.
Hier lijkt vooral de vernieuwde voorhoedesamenstelling een rol bij te spelen. Door in wezen Brian Brobbey uit de basis te halen ten faveure van Kudus vervangt Ajax zijn zwakst meeverdedigende aanvaller met een van de beste drukzetters uit het team.
De cijfers na anderhalve maand onder leiding van Heitinga vertellen twee verhalen. Allereerst is de ommekeer subtieler dan de grote swing in resultaten doet vermoeden. Maar belangrijker lijken de gevolgen van de toegenomen vastigheid: Ajax heeft vaker de bal en zet effectiever druk nu er meer duidelijkheid is over wie op welke positie de voorkeur geniet.
De Klassieker van zondag vormt de grootste test voor Heitinga sinds het tweeluik met Union Berlin. Met Feyenoord treft de interim-coach voor het eerst een Nederlandse topploeg. De verbeterde stabiliteit in zijn ploeg moet dan het beslissende zetje geven.
