KNVB blijft Fifa-baas Infantino steunen: ‘Je kunt wel hard nee roepen, maar wat dan?’

KNVB-voorzitter Just Spee (58) zegt het maar zoals het is. Tijdens het WK maakte hij meermaals ruzie met Fifa-baas Gianni Infantino. De door de KNVB gepropageerde OneLove-aanvoerdersband bleek in Qatar zo omstreden, dat Infantino er persoonlijk voor ging liggen. Dat leidde achter de schermen tot veel emotie en onbegrip, zegt Spee. “Kijk Gianni, zei ik op een gegeven moment: er wordt nu gevoetbald, we kunnen niet bezig blijven. Maar hier moeten we het na het toernooi wel over hebben.”

Dat verzoeningsgesprek vond vorige week plaats in Parijs en haalde de ergste kou uit de lucht, blijkt uit een door de Fifa vrijgegeven foto waarop Spee en Infantino vrolijk poseren. Spee: “Voor ons was dit geen einde van de discussie, maar een begin. We waren het erover eens dat dit niet de manier was waarop we moeten samenwerken. Passie hoort op het veld thuis, niet in de bestuurskamer. Bij OneLove hebben we duidelijk langs elkaar heen gepraat: in de toekomst moeten we beter en vaker in gesprek.”

Is dat realistisch? Voor het WK beantwoordde de Fifa brieven over OneLove en over de situatie van arbeidsmigranten niet eens fatsoenlijk.

“De wereld is soms complexer dan we in ons landje denken. De positie van Infantino was niet makkelijk. Hij moest rekening houden met wat Qatar wilde, met de grote sponsors. Dat neemt niet weg dat we niet hadden verwacht dat het met OneLove zo zou lopen. De signalen vooraf waren echt anders.”

Volgende week staat de herverkiezing van Infantino als Fifa-voorzitter op de agenda, tijdens een congres in Rwanda. Steunen jullie hem?

“Ja, die toezegging heb ik Infantino gedaan. Daarbij heb ik aangegeven dat we meer aandacht willen voor mensenrechten, een betere relatie met de Europese bonden en verbeteringen in de manier waarop de Fifa wordt bestuurd, iets waar Infantino overigens verstandige ideeën over heeft. Hij heeft ook geen geloofwaardige tegenkandidaat. Je kunt wel hard nee roepen, maar wat dan? Nu zit je aan tafel, en blijf je invloed uitoefenen. Dat is voor het Nederlandse voetbal het beste.”

Corruptie

De KNVB steunt de voorzitter die de Fifa hervormde nadat die onder Sepp Blatter ten prooi was gevallen aan nauwelijks verholen corruptie. Maar Infantino zelf is ook niet onomstreden. Hij baarde opzien door het WK in Qatar consequent te betitelen als ‘het beste’ toernooi ooit, terwijl bij de totstandkoming honderden, en misschien duizenden arbeiders omkwamen.

De Zwitser lijkt er genoegen in te scheppen zich te omgeven met omstreden wereldleiders. Van Vladimir Poetin kreeg hij na het WK van 2018 een eremedaille opgespeld, die Infantino na de inval in Oekraïne niet teruggaf. De banden tussen Infantino en kroonprins Bin Salman van Saoedi-Arabië zijn opvallend warm. De steenrijke oliedictatuur staat naar verluidt te trappelen om het WK van 2030 te organiseren.

Ook voor toenadering tot Iran loopt Infantino niet weg, bleek aan de vooravond van het WK. Het zegt veel over de rol die de Zwitser zich in de zeven jaar na zijn aantreden heeft aangemeten. Voetbal kan volgens hem zelfs in de meest onvrije landen verandering brengen. Critici zeggen dat de voetbalwereld op die manier aan ‘sportswashing’ doet. Omstreden regimes maken via het voetbal mooie sier richting de buitenwereld.

Wat vindt Spee daarvan? “Een toernooi in Iran gaat wat mij betreft te ver, laat dat duidelijk zijn. Ook in het geval van Saoedi-Arabië kun je je afvragen of we daar nu al kunnen gaan voetballen. Maar er kan een moment komen dat de internationale voetbalwereld daar wel voor kiest. Voetbal is zo groot, dat het maatschappelijke veranderingen teweeg kan brengen, en de Fifa pakt die rol. Dan kom je weleens in netelige situaties terecht.”

Moet je dat als Nederlandse bond wel willen steunen? De keuzes lijken steeds extremer te worden.

“Het is een illusie te denken dat toernooien alleen in Scandinavië of de Benelux worden gehouden. Maar ter relativering: het volgende WK voor mannen is in Canada, Mexico en de VS, dat van de vrouwen in Australië en Nieuw-Zeeland. Voor het mannen-WK van 2030 is Saoedi-Arabië officieel nog niet eens kandidaat. Spanje, Portugal en een aantal Zuid-Amerikaanse landen wel.”

Toch is er wel wat aan de hand. Infantino keerde zich in een geruchtmakende speech voor het WK af van Europa. Alle kritiek vanuit hier schoof hij terzijde.

“Ik vond dat veel te ver gaan en dat heb ik hem ook gezegd. Nederland is een belangrijk voetballand, onze kritiek wordt gehoord. Tegelijk hebben we het niet alleen voor het zeggen, de Fifa heeft 211 leden. Dat wil niet zeggen dat we onze mening niet moeten geven, maar de tijd dat we altijd onze zin kregen, is echt voorbij; dat heeft dit WK wel aangetoond. Dat zullen we moeten accepteren.”

Het verhaal gaat nu dat het toeristisch bureau van Saoedi-Arabië, waar vrouwen veel minder rechten hebben dan mannen, sponsor wordt van het vrouwen-WK. Moeten we dat dan ook maar accepteren?

“Het lijkt me in de eerste plaats niet leuk voor Australië en Nieuw-Zeeland, die zelf ook toeristen willen lokken. En gelet op de mensenrechten vinden wij dit geen goed signaal. Maar Saoedi-Arabië maakt op meer plekken reclame. Zolang het de Nederlandse speelsters niet beperkt in de boodschap die ze mogen uitdragen, vind ik het tot daaraan toe. Ik sta niet te springen, maar het is een keuze van de Fifa.”

Over dat WK gesproken, dat begint in juli. Weten jullie of de Fifa nu wel toestemming geeft voor de OneLove-band?

“Nee. Ik denk ook dat we af moeten van het idee dat het óf OneLove is of niets. Tijdens het WK droegen de spelers uiteindelijk ook banden met woorden als ‘Respect’ en ‘No Discrimination’. Dat verschilt niet eens zo veel van de boodschap van OneLove. Die actie werkt in Nederland goed, maar in het buitenland is een ander middel misschien effectiever. Belangrijk is dat we er dit keer beter over praten met de Fifa.”