Hoe ook clubheld Ruud van Nistelrooij ten val kwam bij het ‘gemoedelijke’ PSV

Het is woensdagochtend, 09.40 uur, als Ruud van Nistelrooij op trainingscomplex De Herdgang het kamertje van technisch directeur Earnest Stewart binnenstapt. De trainer van PSV doet een mededeling. Hij stopt ermee, per direct. Stewart is verbijsterd. “Hij voelde geen draagvlak meer.” Stewart stelt nog wat vragen, maar Van Nistelrooij is vastberaden en loopt vrij snel weer de kamer uit. Stewart: “Misschien had ik de deur nog kunnen barricaderen.”

Van Nistelrooij loopt de kleedkamer met de spelers in. Ze zouden zo gaan trainen. Hij vertelt dat hij niet langer hun baas is. Op dat moment weet algemeen directeur Marcel Brands nog van niets. Hij staat in het gebouw van de jeugd, aan de andere kant van De Herdgang, op een bijeenkomst 200 personeelsleden toe te spreken. Rond tien uur arriveert Brands aan de overkant.

Hij en Stewart zijn perplex. De avond ervoor hadden zij met Van Nistelrooij nog uren zitten praten over de interne problemen. Ze gingen uit elkaar met de afspraak de volgende ochtend als trio de spelersgroep toe te spreken. De boodschap zou zijn: de focus moet op zondag, als bij AZ de belangrijke tweede plaats veiliggesteld moet worden. Na zondag zouden ze verder praten over het nieuwe seizoen. Wat is er na een nacht slapen veranderd bij Van Nistelrooij?

Hobbels

Terug naar zijn start, vorig jaar. Op 20 juni leidt hij zijn eerste training. Voor de supporters is hij een clubheld. De gewezen topspits, Brabander, speelde bij PSV en werkte er na zijn glansrijke carrière negen jaar in de luwte aan zichzelf als trainer. Waarom het hem niet zou vergaan als een ander clubicoon, Mark van Bommel, in 2019 pijnlijk gesneuveld? “Ik heb veel geleerd, over het managen van een groep en het begeleiden van een individu,” zegt hij.

Brands realiseert zich vooraf dat hij een risico neemt. “Je weet dat je met een jonge, beginnende trainer onderweg hobbels tegenkomt. Er is altijd druk van buiten, maar we wilden naar de lange termijn kijken. Succes bouw je niet in een jaar.”

De eerste tegenslagen komen snel en zijn stevig. PSV verprutst tegen Glasgow Rangers een riante kans om eindelijk weer Champions League te spelen. In september vertrekt plots zijn maatje John de Jong als technisch directeur na een motie van wantrouwen uit de raad van commissarissen. Op het veld blijft PSV stroef en wisselvallig. Zelfs tegen latere degradanten Cambuur en Groningen worden punten gemorst. In de winterstop ziet Van Nistelrooij dat Cody Gakpo en Noni Madueke verkocht moeten worden om financieel weer vet op de botten te krijgen.

Woekerende onvrede

Op dat moment zijn er al spanningen in de technische staf. De Spanjaard Javier Rabanal, ‘hoofd methodologie’, mag niet langer op de bank zitten. André Ooijer en Fred Rutten hebben het gevoel dat ze weinig inbreng hebben bij de ‘eigenwijze’ Van Nistelrooij. Ooijer geeft al snel te kennen na dit seizoen ‘om privéredenen’ te stoppen. Rutten laat de directie ook weten dat hij niet verder wil, ook al heeft hij nog een contract tot 2025.

De prestaties worden weliswaar stabieler – vanaf eind januari blijft PSV veertien keer ongeslagen – maar ze camoufleren de woekerende onvrede in de staf én de spelersgroep. De directie is over de relatie met de assistenten druk in gesprek met Van Nistelrooij. Dan komen er ook signalen van morrende spelers die bang zijn dat de ervaren tacticus Rutten vertrekt. Als een delegatie zich in april bij Stewart en Brands meldt, worden ze teruggestuurd: ga eerst met de trainer praten. Na de gewonnen bekerfinale tegen Ajax op 30 april volgt er alsnog een onderhoud met spelers.

Van Nistelrooij legt de lat hoog voor die spelers, voor sommigen te hoog, getrouw aan de normen die hij zelf had als topspits. Brands: “Maar bij PSV werk je met jonge spelers die nog in ontwikkeling zijn. Ik heb het daar met Ruud wel over gehad. Dat hij soms iets meer geduld moet hebben. Ruud zelf is ook niet van ene op andere dag een superprof geworden.”

Vertrouwensbreuk

De selectie is verdeeld. Érick Gutiérrez uit zijn chagrijn en schaamte over zijn vele reservebeurten in Trouw. Goudhaantje Xavi Simons prijst Van Nistelrooij juist. De smeulende veenbrand laait op als De Telegraaf zaterdag 20 mei bericht dat de sfeer in de technische staf tot ‘beneden het vriespunt’ is gedaald. Een dag later lekt ook het gesprek van de spelers met de directie uit.

Van Nistelrooij doet er nonchalant over. ‘Opgeblazen’, noemt hij het verhaal na de teleurstellende 3-3 tegen Heerenveen. Maar hij kent de wetten van de voetballerij. Als spelers, assistenten of hun zaakwaarnemers lekken over dit soort zaken, is sprake van een vertrouwensbreuk. Hij gaat erover in gesprek met Stewart, dinsdagmorgen. Van Nistelrooij wil ook graag snel met Brands om de tafel, maar die is in Utrecht bij een overleg van de vereniging van clubs in de eredivisie. In de avonduren volgt alsnog een ‘goed gesprek’. Stewart: “Wij stonden voor 100 procent achter hem.” Brands: “Binnen de club heeft niemand 1 seconde gedacht niet verder te gaan met Ruud.”

De volgende ochtend houdt Van Nistelrooij de eer aan zichzelf. De binnenbrand is een uitslaande brand geworden. Een toelichting naar buiten geeft hij niet. Rutten zal zondag in Alkmaar op de bank zitten, PSV moet op zoek naar een nieuwe trainer. Na Van Bommel en John de Jong is opnieuw een clubicoon beschadigd door de achterdeur vertrokken. Het imago van PSV als warme, gemoedelijke club is weer aangetast. Stewart zit er ’s middags op een persconferentie in het Philips Stadion bedrukt bij, net als Brands: “Dit doet pijn, vanwege het clubgevoel, maar Ruud is ook een heel prettig mens.”