Hoe maak je sfeer in een voetbalstadion zonder gejuich en gezang?

Als de eredivisie in september weer van start gaat, mogen voetbalstadions onder strikte voorwaarden publiek ontvangen. Hoe maak je sfeer op 1,5 meter afstand? En: hoe wordt bepaald wie er straks het stadion in mag?

Elkaar níet in de armen vallen bij een doelpunt? Ajax-seizoenkaarthouder Jop Pék (30) ziet het niet voor zich. Sinds 2001 gaat hij samen met zijn vader naar de Johan Cruijff Arena. Aanmoedigen zonder gezang, geschreeuw en gejuich lijkt hem ook niet realistisch. “Als de emoties oplopen, houdt niemand zich aan zo’n regel.”

Overal in de stadions 1,5 meter afstand houden en geen gezang en spreekkoren. Onder die voorwaarden mogen voetbalstadions aankomend seizoen weer publiek ontvangen, kondigde premier Mark Rutte woensdag aan. Supporters moeten op zoek naar andere manieren om sfeer te maken, stelde Rutte, en kunnen ‘hoera fluisteren’ bij een doelpunt.

Pék schiet in de lach bij het horen van Ruttes suggesties. “Zie jij fanatieke supporters hun leuzen inruilen voor van die handenklappertjes?”

‘Even wennen’

Andere supporters komen met sfeermakende alternatieven. Premier Rutte gaf daar tijdens de persconferentie een eerste aanzet toe: “Neem een grote toeter mee die geluid maakt als je erop drukt,” stelde hij voor. Ajaxsupporter Jacqueline Pijcke voegt daar trommels en vuvuzela's aan toe. “Of speel supportersgeluiden af die aanzwellen op het juiste moment. Dan moet er wel iemand achter de knoppen zitten die weet hoe het publiek zich voelt. We moeten er het beste van maken.”

Pijcke is meer dan vijftien jaar trouwe Ajacied en vond het de afgelopen weken maar saai om thuis te zitten in plaats van naar de Arena te gaan. “Ik ben hartstikke blij dat we weer mogen. Afstand houden, mond houden, al moet ik een gezichtsmasker op... Het maakt mij allemaal niets uit.”

“Ik neem wel een ratel en een spandoek mee,” zegt Jan Hijmensen (63). Hij heeft al 42 jaar een seizoenkaart en ook hij is al lang blij dat hij binnenkort weer eens een live wedstrijd kan zien. Met de sfeer moet het wel goed komen, vermoedt hij. “Trommels klinken hartstikke leuk. De nieuwe regels zijn in het begin vast even wennen, maar na een paar maanden weet je niet beter.”

Wie mag naar het stadion?

Niet iedere Ajacied is zo optimistisch. Pék ‘denkt op deze manier wel twee keer na’ voordat hij naar de Arena gaat. Niet alleen om de sfeer, ook omdat de spelers minder goed kunnen worden aangemoedigd – daar zijn supporters immers voor. “Als we alleen maar stilletjes mogen kijken, snap ik de meerwaarde van het publiek niet.” Bovendien, vraagt hij zich af, wie van alle seizoenkaarthouders mag er straks naar Ajax-Feyenoord?

Om de 1,5 meter te kunnen waarborgen kan in september een derde van de Arena worden gevuld. Bepalen wie van de 40.000 seizoenkaarthouders welkom is, ziet ook Fabian Nagtzaam als een probleem. Hij is voorzitter van de supportersvereniging Ajax. “Wij gaan die keuze niet maken, want voor ons zijn alle supporters gelijk. Dat moet de KNVB dan maar doen.”

Het liefst ziet Nagtzaam het niet zover komen: hij pleit voor oefenwedstrijden in augustus met een beperkt publiek, zodat in september de stadions gewoon weer vol kunnen. Want al die ‘kunstmatige sfeermakers’ kunnen volgens hem niet op tegen een vol stadion. “Dat blijkt wel uit pogingen in het buitenland, waar wordt geëxperimenteerd met kartonnen poppen op de tribune en bandjes met supportersgeluiden. Dat brengt niet de juiste sfeer teweeg.”

De stilte handhaven

De nieuwe regels zijn niet realistisch, stelt Nagtzaam. “Een stadion is geen concertgebouw, waar je stilletjes naar Mozart kunt luisteren. Voetbal is een emotiesport, natuurlijk zullen supporters zingen en juichen. Hoe moet een verbod op zulke geluiden gehandhaafd?”

Daar gaat de politie haar handen niet aan branden. “De stadions zijn in principe zelf verantwoordelijkheid voor de handhaving van de orde,” zegt een woordvoerder. “Wij zullen bij wedstrijden niet aanwezig zijn om boetes uit te delen.”

Hoe de Arena ervoor gaat zorgen dat de regels worden nageleefd, weet de organisatie nog niet. “Het zal zeker niet gemakkelijk zijn,” zegt een woordvoerder. “Als Ajax scoort, dan kun je verwachten dat mensen gaan juichen en zingen. Dat kunnen we ons goed voorstellen.” Wel hoopt de organisatie dat supporters inzien dat als zij zich goed aan deze nieuwe regels houden, dit bijdraagt aan de volgende stap naar een vol stadion. “We willen een beroep doen op de eigen verantwoordelijkheid van supporters.”

Supporter Jacqueline Pijcke is van plan zich goed aan de regels te houden. “Als ik anderen niet in de armen mag springen, dan spring ik wel omhoog. We moeten creatief zijn, negativiteit heeft geen zin.”

Ook Jan Hijmensen gaat zijn best doen, maar als de emoties echt hoog oplopen kan hij niets beloven. “Bij een goal of overtreding welt er automatisch een kreet op, alsof het uit mijn onderlijf komt. Dat is gewoon niet te onderdrukken.”