Hardlopen met een visuele beperking: 'Alles draait om vertrouwen'

De simpele draai voelt als een haarspeldbocht waaraan geen einde komt, genomen in volle snelheid. De benen lijken onder het lichaam vandaan te vliegen. Naar buiten, zoals in een centrifuge. De controle is weg, zelfs met kleinere en voorzichtigere passen.

Eenmaal uit de bocht begint het zwalken. Het blijkt moeilijk te zijn om in een rechte lijn te rennen als er geen visuele referentiepunten zijn. Het lint met aan de andere kant een hardloper die wel kan zien, biedt uitkomst: zolang dat gespannen blijft staan, lijkt het goed te gaan. "Nog een meter of twintig," zegt Merijn ­Simons (37), die als 'buddy' met volledig zicht meerent. Niet veel later telt hij af. "Drie, twee, een. Stop."

Skiën
De skibril met volledig verduisterende glazen gaat instinctief direct af. Het zwart verandert in wit door de felle winterzon. Daarna komt het zicht langzaam weer terug. Wat voelde als een achtbaanparcours blijkt een rondje over een leeg kunstgrasveld zonder obstakels te zijn geweest, dat bovendien in een rustig drafje is afgelegd. "Alleen die bril moet je natuurlijk niet af doen," zegt Simons. "Dat kunnen slechtzienden ook niet."

Bovendien is de wekelijkse dinsdagochtendtraining bij Sportpark de Eendracht in de Tuinen van West net begonnen. De bril gaat dus weer op, want na het inlooprondje volgen de oefeningen: squats, de plank, sprinter lunges, hinkelen, hakkebillen en korte sprintjes. En zoals altijd bij Running Blind, de hardloopclub voor mensen met een visuele beperking, ­gebeurt dat in duo's.

Het is de taak van de buddy om te kijken voor twee, zodat ook slechtzienden gewoon kunnen sporten. Dat hoeft namelijk geen enkel probleem te zijn. "Vorig jaar ontdekte ik dat er zelfs blinden zijn die skiën," vertelt Simons, een fanatiek hardloper. "Dat vond ik zo indrukwekkend dat ik me bij Running Blind als buddy heb aangemeld."

Running Blind werd in 2007 opgericht in Rotterdam door hardloper John Stoop. Op 37-jarige leeftijd werd hij blind, maar hij wilde blijven lopen.
Door deelname aan wedstrijden kregen blinden, slechtzienden en hun buddy's al snel enige bekendheid in de hardloopsector. Andere regio's volgden met eigen afdelingen, waardoor er nu negen verschillende afdelingen zijn.

Binnenkort doet Running Blind zelfs mee aan de Roparun: acht hardlopers met een visuele beperking lopen met hun buddy's in estafettevorm de 560 kilometer van Hamburg naar Rotterdam.

Heldere instructies
"Alles draait om vertrouwen," zegt Jeroen van de Linden (42), voorzitter van Running Blind Amsterdam en een van de deelnemers van de Roparun. Op 16-jarige leeftijd verloor hij zijn zicht door een hersentumor. Sindsdien ziet hij met zijn linkeroog nog 5 procent en met zijn rechteroog nog 2 procent. Hij omschrijft het alsof hij altijd door beslagen ruiten heen moet kijken. Hij ziet vage contouren en kleurverschillen, maar scherp wordt het nooit.

Vandaar dat hij traint met een buddy. "Die moet ervoor zorgen dat de renner zich op zijn gemak voelt. Als dat vertrouwen er niet is, als er geen klik is, loop je ­gespannen en gestrest. Dan kun je je hardloopschoenen net zo goed in de kast zetten."

Bij de trainingen wordt de bril af en toe gebruikt om de buddy's een idee te geven van hoe je de wereld ervaart als je weinig tot niets kunt zien. Dan wordt ook duidelijk hoe belangrijk heldere instructies van de buddy's zijn.

Hindernissen
Aan vage commando's als 'Pas op! Kijk uit! Draaien!' heeft een blinde helemaal niets, die veroorzaken alleen maar paniek. Het is belangrijk dat een buddy vooruitkijkt en van tevoren aankondigt dat er over zoveel meter een bocht naar links of rechts, een drempel of een oneffen ondergrond aankomt. Daarna voldoet een kort commando als 'Drie, twee, een. Links'.

En dat gaat na een tijdje eigenlijk redelijk soepel. Zelfs als de training zich verplaatst van het kunstgrasveld naar de openbare weg. De wereld zit dan opeens vol hindernissen als drempels, paaltjes, versmallingen, wegen vol gaten, hellende vlakken, auto's en fietsers, maar dankzij een buddy kun je toch een redelijk hardlooptempo behalen.

Het geluid van overvliegende vliegtuigen, die zonder zicht opeens extreem hard lijken te klinken, vormen misschien de grootste ­bedreiging: je wilt geen commando missen.

Het gaat dan ook weleens mis, weet Van de Linden uit ervaring. "Bij Running Blind draait het om de slechtzienden. De buddy is de gids en die moet dus wel geconcentreerd blijven. 'Pas op, een paaltje,' klonk het een keer.

Daarna bleef het stil, tot ik met mijn knie tegen het paaltje knalde. Dan is het vertrouwen dus in één klap weg. We hebben het nog geprobeerd, maar uiteindelijk ben ik gestopt met die buddy. Ik liep gewoon niet meer ontspannen."

Buddywissel
Met een verduisterende bril rennen is dan spannend, het buddyschap is de eerste keer nog veel enger. Dan ben je opeens verantwoordelijk. En het vooruit plannen en op het juiste moment heldere instructies geven - zonder gebaren of aanduidingen als 'daar' te kunnen gebruiken - blijkt moeilijker te zijn dan gedacht.

Ook het tempo van Van de Linden bijhouden - die een paar keer per week 15 tot 20 kilometer rent - is lastig. Of, zoals hij het zegt: "Een buddy moet zich altijd aanpassen aan mijn tempo, dus eigenlijk heb ik niets aan je."

Maar, zo verzekert Van de Linden, met een beetje training bereik je al snel resultaat. Hij begon zes jaar geleden en heeft inmiddels meerdere buddy's met wie hij uitstekend kan lopen. Zelfs marathons, waarbij het vaak een gekrioel van lopers is op een kleine ruimte.

Helemaal dicht
In plaats van met het lint loopt Van de Linden dan dicht tegen zijn buddy aan, en houdt hij zijn arm vast. En omdat niet al zijn buddy's zin hebben in een hele marathon, gebruikt hij er vaak twee: halverwege vindt een buddywissel plaats.

Het mooie van hardlopen vindt Van de Linden de vrijheid en de strijd: steeds probeert hij grenzen te verleggen. Hij is dan ook fanatiek. En doordat hij met zijn vertrouwde buddy's zo ontspannen loopt, kan hij het zich zelfs veroorloven zijn ogen af en toe helemaal dicht te doen.

"Als je een pr wilt halen, als je echt even tot aan het gaatje moet gaan, helpt dat soms. Ogen dicht, helemaal in het donker. Verlost van alle prikkels door de vlekjes in het zicht, waardoor je je helemaal kunt ­focussen op het hardlopen."

Running Blind traint elke dinsdag van 09.30 tot 11.00 uur bij Sportpark de Eendracht. Ook beginnende lopers zijn welkom. www.runningblind.nl