De worsteling van Ajax: coach Alfred Schreuder heeft een hoop uit te leggen

Veel is onzeker bij Ajax op weg naar de herstart van de competitie. Zondag is NEC-uit het eerste affiche van 2023; Schreuder hoopt op een wedstrijd waarvan iedereen later zegt: daar, op die dag, paste de puzzel dan toch mooi in elkaar.

Roep ‘Osasuna 1991’ en een echte Ajaxfan weet waaraan je refereert. Ruim 30 jaar geleden was de uitwedstrijd tegen het Spaanse Osasuna (0-1) de wedstrijd waarin – na maanden van problemen – het succesvolle Ajax van Louis van Gaal werd geboren.

Roep ‘Willem II 2016 beker’ en ook dat is voor Ajacieden een referentiepunt. Peter Bosz brak zich aanvankelijk het hoofd over hoe hij Ajax moest laten spelen, tot plots in een bekerpotje alles in elkaar viel met Lasse Schöne ‘op 6’. De scharnierwedstrijd van Frank de Boer kwam zelfs direct in zijn eerste week als beginnend trainer. In tweevoud, met AC Milaan-Ajax 0-2 en Vitesse-Ajax 0-1.

Onderlinge communicatie

Alfred Schreuder snakt nu naar zo’n pot, maar of die ervan gaat komen? In de laatste wedstrijd voor de WK-stop leek Ajax eerder terug bij af. “In de tweede helft ging iedereen andere dingen doen. We wisten van elkaar niet waar we mee bezig waren,” verzuchtte Steven Bergwijn na het verspelen van een 1-3 voorsprong bij FC Emmen. De 3-3 liet de teller oplopen naar zeven verliespunten in één week, na een midweeks gelijkspel tegen Vitesse en een nederlaag tegen PSV, beide voor eigen publiek.

Op de persconferentie van vandaag valt meteen weer een hoop te bespreken. Bijvoorbeeld over wat het plan is met de nieuwe Argentijnse doelman Gerónimo Rulli, die wordt overgenomen van Villarreal. En over Schreuders rol bij het eerloze afscheid van Daley Blind rond Kerstmis. Er gaat iets fors mis in de onderlinge communicatie wanneer een club het doorlopende contract van een echte clubman afkoopt, opdat hij maar niet meer op het trainingsveld hoeft te verschijnen onder de huidige coach.

Blind wilde nog weleens de discussie aangaan over tactische zaken en die houding werd – zo lijkt het – als te lastig ervaren. Zeker vanaf het moment dat Blind zijn basisplaats verloor. De 99-voudig international roerde zich bijvoorbeeld in de rust tegen RKC. Volgens medespelers zei Blind toen tegen Schreuder dat die zelf eens moest zeggen hoe ze het drukzetten moesten verbeteren in plaats van weer aan spelers te vragen hoe zij het wilden.

Beter verdedigen

De worsteling van de coach om een duidelijke lijn in het Amsterdamse spel te krijgen, is zichtbaar. Dusan Tadic op rechts of toch op links? Wat te doen met Steven Bergwijn? Met Kudus, Brobbey, Klaassen, Berghuis en anderen heeft Ajax een keur aan individueel goede spelers, maar er staat geen ‘team’. Een topcoach heeft het vermogen spelers te overtuigen van keuzes in opstelling en speelwijze die logisch uitpakken, ook als ze eerst misschien onlogisch leken.

Stabiel is Ajax nog nauwelijks geweest sinds Schreuder afgelopen zomer Erik ten Hag opvolgde. De zeventien tegengoals die zijn ploeg in veertien eredivisiepotjes moest slikken, zijn er, naar Ajaxmaatstaven, veel. Alleen in oktober waren het er al achttien in alle competities. Beter verdedigen verdient dus prioriteit na de winterstop.

Bij Ajax hadden ze natuurlijk graag volwaardig doorgetraind, zoals Feyenoord dat kon in de wedstrijdloze periode tijdens het WK. De Rotterdamse koploper van de eredivisie vaardigde nauwelijks internationals af naar Qatar, maar Ajax leverde juist een heel elftal aan WK-gangers.

Meteen pieken

Ook dat is vandaag een vraag voor Schreuder: hoe ga je daarmee om? “Dit winter-WK was uniek en nu begint de uitzoekerij. Iedere trainer moet opnieuw een programma maken voor iedere individuele speler in zijn groep,” zei oud-trainer Huub Stevens laatst. Hij blikte in een podcast vooruit op de tweede seizoenshelft.

Stevens: “Je kunt spelers die op het WK zijn geweest, niet meteen in hetzelfde programma brengen als spelers die géén WK hebben gedraaid. Je zult dat gefaseerd moeten doen en hopen dat die WK-gangers weer een nieuwe piek kunnen krijgen in maart. In de periode maart-april worden de bepalende wedstrijden op clubniveau gespeeld. Ik zeg niet dat je er in januari niet ook al moet staan, maar je werkt toe naar die piek in het voorjaar.”

Ga er maar aan staan als coach: in je planning al rekening houden met maart, terwijl de druk in januari al zo groot is. NEC, Den Bosch (beker), FC Twente en Feyenoord vormen het kwartet van komende tegenstanders: in die wedstrijden mag maar heel weinig misgaan.