Ajax-tegenstander Young Boys is vooral gevaarlijk als het de bal niet heeft

In de rubriek Da’s Logisch analyseert Het Parool elke maandag ‘het spel achter het spel’. Met deze keer aandacht voor BSC Young Boys, de Europa League-tegenstander van Ajax.

Jarenlang was de Zwitserse Super League een van de meest eentonige voetbalcompetities in Europa. De kampioen kon je blind invullen op je seizoensvoorspelling: FC Basel, met een straatlengte voorsprong.

Maar in 2017 kwam er plots een einde aan de binnenlandse dominantie van Basel, na acht landstitels op rij. Young Boys doorbrak de hegemonie. En niet zo’n beetje ook: dit seizoen stevent de ploeg uit Bern niet alleen af op een vierde Zwitserse kampioenschap op rij, maar lijkt de club dat voor de derde keer in vier jaar tijd te doen met een voorsprong van meer dan 20 punten op Basel.

Hoewel de architect van deze Zwitserse revolutie, succestrainer Adi Hütter (Eintracht Frankfurt), en een flink deel van de toptalenten, zoals Denis Zakaria (Mönchengladbach), Yvon Mvogo (RB Leipzig, nu PSV) en Kevin Mbabu (Wolfsburg), inmiddels gekozen hebben voor het grote geld in de Duitse Bundesliga, blijft de filosofie die Young Boys zo succesvol maakte intact.

Want ook onder nieuwe trainer Gerardo Seoane zijn er drie toverwoorden die het spel van Young Boys samenvatten: lopen, lopen en nog eens lopen.

Houd het simpel

In de zestiende finales van het Europa League-toernooi stunt Young Boys. Bayer Leverkusen, de ploeg van oud-Ajax-trainer Peter Bosz en – zo lijkt het – een van de kanshebbers voor de eindzege, wordt door de Zwitserse underdog in beide duels verslagen: 4-3 in Zwitserland, 0-2 in eigen huis.

Onderstaand beeld typeert de twee ontmoetingen met het Leverkusen van Bosz. Wanneer Bayer-rechtsback Jeremie Frimpong de bal diep speelt op zijn rechtsbuiten, lijkt er voor de Duitse bezoekers in deze situatie weinig aan de hand. De ploeg van Bosz heeft immers de bal op de helft van de Zwitsers, en heeft het collectief van Young Boys teruggedrongen tot op het eigen strafschopgebied in drie rijen: twee aanvallers, vier middenvelders en vier verdedigers staan strak in horizontale lijnen op de eigen helft.

Maar nog geen tien tellen na bovenstaand moment ligt de 3-0 voor Young Boys er aan de andere kant al in. Na een onderschepping op eigen helft, wordt spits Meshack Elia via welgeteld één diepe pass achter de Leverkusen-defensie gelanceerd in de tegenaanval. Het is de zoveelste keer dat Young Boys met ogenschijnlijk doodsimpel omschakelingsvoetbal tot een grote kans komt tegen Leverkusen.

Van subtiel balbezitsvoetbal over veel schijven hoeft de Zwitserse formatie het niet te hebben, blijkt ook uit de cijfers. Van de zestien resterende teams in de Europa League laat Young Boys de laagste passzuiverheid (slechts 75 procent van de passes komt aan) en het relatief grootste aandeel lange passes (1 op de 6 passes gaat lang) noteren.

Bayer Leverkusen krijgt een masterclass in direct voetbal van Young Boys. Geen seconde interesseert het zich in gepriegel in de kleine ruimtes. Is de bal eenmaal in de ploeg, dan gaat die diep – vaak via slechts één of twee stations. In de twee duels hebben de Zwitsers gemiddeld maar 34 procent van het balbezit, maar komt Young Boys alsnog tot 24 doelpogingen en 6 doelpunten tegen de ploeg van Bosz.

Samen uit, samen thuis

Dit ogenschijnlijk simpele spel aan de bal is de beloning voor het beulswerk dat Young Boys op de momenten zonder bal verricht. Want als de Zwitsers eenmaal aanzetten tot collectief druk-zetten, wordt duidelijk hoe deze ploeg ondanks beperkte financiële middelen met de Europese subtop mee kan komen.

Neem bovenstaand voorbeeld. Leverkusen, een serieus goede ploeg, wordt op eigen helft dapper vastgezet door Young Boys. Dit doet het team van trainer Seoane door man-op-man druk te zetten. Elk van de voorste vijf Young Boys-spelers beweegt vanuit een directe tegenstander richting bal. Tegenover dusdanig hoge druk over de grond blijven voetballen, is extreem lastig en risicovol.

Net zozeer als Young Boys als één geolied collectief druk naar voren zet, kan het ook op eigen helft terugplooien. Wanneer de tegenstander het Zwitsers doel nadert, maakt Young Boys (zoals hierboven) de onderlinge ruimtes tussen de verdedigers en middenvelders extreem klein.

Uitblinkers

Opvallend genoeg wint Young Boys twee keer van Leverkusen zonder de beste speler op het veld. Spits Jean-Pierre Nsame was tegen de Duitsers nog geschorst, vanwege een rode kaart in het laatste duel in de groepsfase.

Nsame is een ideale spits voor de speelstijl van Young Boys. De 27-jarige Franse Kameroener is een nuttige target man, die zowel lang is (1.88) als veel sprongkracht bezit, maar ook relatief wendbaar en snel is, en daardoor ook op de counters een gevaar vormt.

Young Boys is aanvallend vooral effectief als het andere aanvallers gebruik kan laten maken van het krachtige aanspeelpunt Nsame. In onderstaand voorbeeld glipt Elia, zijn kleine en rappe aanvalspartner, ongedekt de diepte in op het moment dat er een lange bal op Nsame wordt verstuurd.

Deze wisselwerking tussen de sterke Nsame en pijlsnelle Elia maakt een keuze voor Perr Schuurs lastig voor Erik ten Hag. Aan de ene kant zal de Ajax-trainer tegenover een spits als Nsame wat meer lengte in zijn achterhoede op prijs stellen. Aan de andere kant zijn de vele kruislingse loopacties van de Young Boys-aanvallers precies het soort positiewisselingen waar Schuurs dit seizoen moeite mee heeft in de dekking.

Hoewel ex-Ajacied Miralem Sulejmani (voorheen een ster in Zwitserland) nog onder contract staat, zijn het twee andere vleugelspelers van Young Boys die tot de betere spelers behoren. Op rechts is Christian Fassnacht met zijn loopvermogen, duelkracht en slimme positiekeuzes de aanvalsleider. Op links staat er met de grillige Nicolas Moumi Ngamaleu de beste dribbelaar van de ploeg.

Zwakke plek

Toch lijkt Ajax deze week niet al te veel wakker te hoeven leggen van individuele spelers in de Bernse selectie. Young Boys’ zwakke plek is het algehele talentniveau, wat botweg een paar tandjes lager ligt dan bij Ajax.

De Zwitserse formatie is op zijn best als het geheel meer kan zijn dan de som der delen. Het collectieve werk zonder bal is wat Young Boys het beste doet: of dit nu druk zetten op de helft van de tegenstander is, of terugplooien op eigen helft.

Voor Ten Hag is de tactische uitdaging dan ook om een loopwedstrijd te vermijden. Als Ajax, in tegenstelling tot het Leverkusen van Bosz, dit een puur voetballende strijd kan maken, lonkt een plek bij de laatste acht in de Europa League.

Correctie: in een eerdere versie van dit verhaal stond dat Young Boys in Zwitserland met 4-2 van Bayer Leverkusen had gewonnen. Dit klopt niet: het werd 4-3.