Waarom smaken de paprikachips anders dan voorheen?

We laten ons niet inpakken door marketingtrucs, smoesjes en verkooppraat. Onze eigen ombudsman spreekt zich uit. Deze keer: Lay’s paprikachips smaken ineens anders, hoe kan dat?

Gula, de zevende hoofdzonde – vraatzucht – overmant me als ik chips in huis heb. Twee handjes chips en dan de zak wegleggen, je zou er een olympische medaille voor moeten krijgen. Daarom koop ik de gefrituurde aardappelschijfjes bewust enkel bij hoge uitzondering. Nou had ik laatst wat te vieren, nieuw lenteblad was zichtbaar, dus ik mocht van mezelf een zak Lay’s in de categorie paprika. Ik vond ’m wat anders smaken. De vinger leggen op hoe dat kwam, lukte me niet.

Ook op klacht.nl geven meerdere on­tevreden Lay’sconsumenten aan dat de vertrouwde smaak niet naar behoren is. Zo heeft klager Eric Mink 30 zakken geprobeerd en naar eigen zeggen 80 procent weggegooid. Dat zijn forse cijfers. “De smaakachteruitgang is mij vorig jaar direct opge­vallen,” zegt levensmiddelentechnoloog IJsbrand Velzeboer. Lay’s bakte voorheen de aardappels in zonnebloemolie. “Dat geeft de fijnste smaak, geen off flavour.” Maar sinds de prijsstijging van zonnebloemolie door de oorlog in Oekraïne wordt er met andere olie geëxperimenteerd. “Maisolie bevat meer smaakstoffen en bij verhitting levert dit een duidelijke afwijking op. Ze zullen vaker van olie ­wisselen door schommelende marktprijzen. Ze pakken gewoon de goedkoopste olie van dat moment,” aldus Velzeboer.

Effect op kraak

Op de website van Lay’s staat nergens een ingrediëntenlijst, wel een verklaring waarom de smaak anders zou kunnen zijn. “De chips kraakt of smaakt anders vanwege de aardappel. Die kan anders zijn dan we gewend zijn, door de natuur. Het klimaat heeft effect op de kraakheid van de chips.” Met de opwarming van de planeet zou dus ook de aardappelkwaliteit dalen – lijkt me slecht nieuws voor de verkoop van boeren. Mogelijk een reden voor de BBB zich te gaan bekommeren om het klimaat?

Supermarkten hebben wél de plicht om ingrediënten van producten te vermelden, al blijft de omschrijving van de oliën in Lay’s paprika vaag: ‘zonnebloem, koolzaad, mais, in wisselende hoeveelheden’. De prijs: 1,99 euro voor 200 gram. Lay’s Baked, de duurdere variant paprikachips, is wel volledig in zonnebloemolie gebakken. En dat voor 2,09 euro voor 150 gram.

Een paar jaar geleden prijkte op elke zak Lay’s nog dat de inhoud gebakken was in zonnebloemolie. Stilletjes is daar onderscheid in gemaakt en daar betaal je nu dus extra voor. De norm is speciaal geworden, voor een nieuwe winstmarge.

Waarom mag Lay’s moedwillig onduidelijk zijn over de olie waarin het bakt? Lay’s wil niet reageren op mijn vragen. De advocaat van de levensmiddelenbranche, het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel, meldde in april 2022 dat chips door de oorlog in andere plantaardige olie gebakken zou kunnen worden. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) gaf toen aan ‘begrip te hebben voor de situatie’ en toe te staan ‘dat de informatie op de verpakking tijdelijk niet overeen kan komen met de samenstelling van het product’. We weten dat ‘tijdelijk’ in het NVWA-­woordenboek ‘altijd’ betekent. Gemakzucht is ook een hoofdzonde: acedia.