Vader en dochter Vleugels over zijn autobiografische roman: ‘Pas na een paar jaar vertelde ik dat mijn vader een vriend had’

Op het terras van café De Walvis in de Spaarndammerbuurt is het wachten op de dochter van Helmut Vleugels. Een glas verdejo en een portie bitterballen later is ze er nog altijd niet. Vleugels wordt bijna ongerust, want ze zijn in het gezin allemaal heel punctueel, zegt hij. Als Anouk Vleugels (uitgever bij TheNextWeb) alsnog arriveert, blijkt dat hij haar had gevraagd om 8.15 uur aan te schuiven, terwijl hij 18.15 uur bedoelde.

Hij lacht en zegt: “Je ziet het, ik lijk niet in alles op de hoofdpersoon van mijn boek, want hij is een wiskundige met een voorliefde voor cijfertjes. Ik veranderde een aantal zaken, om mijn gezin te beschermen, maar ook zodat ik mij er zelf achter kan verschuilen. Jan Wolkers zei ooit over zijn boeken: ‘Ik heb alles zelf meegemaakt, maar als ik een kip neuk dan is dat natuurlijk niet waar.’”

Toch is het verhaal van zijn debuutroman Achter de heuvels in grote lijnen gebaseerd op zijn eigen leven. Vleugels, creatief directeur van een reclamebureau, was bijna 25 jaar getrouwd; samen met zijn ex-vrouw heeft hij twee zoons en een dochter. Na 15 jaar huwelijk kwam hij voor het eerst op een cruiseplek, aan de rand van Amsterdam, bij Osdorp, waar mannen elkaar troffen voor vlugge ontmoetingen. Daar ontdekte Vleugels dat hij genoot van seks met mannen.

Vleugels: “In het boek duurt het een tijdje voor de hoofdpersoon dit durft te delen met zijn vrouw, in werkelijkheid vertelde ik het haar gelijk na de eerste ontmoeting. Tien jaar lang gunde zij mij mijn avontuurtjes met mannen, achter de heuvels, het vormde geen bedreiging voor onze relatie. We bespraken het verder niet met de kinderen en ons huwelijk ging gewoon door. Tot ik verliefd werd op een man (de Antilliaanse Aiky, red.), met wie ik inmiddels ook alweer 25 jaar samen ben. Ik verwachtte dat ze het minder erg zou vinden dan dat ik een relatie had met een andere vrouw. Maar daar was ze het niet mee eens. Met een vrouw had ze kunnen wedijveren, met een man niet.”

Het is een man

“Toen ik met Aiky ging samenwonen hebben we dat wel aan de kinderen verteld. Er veranderde daarna voor de kinderen niet eens zo heel veel, want ik bleef jarenlang drie keer per week langskomen en zorgde dat alles financieel geregeld was. We gingen zelfs met elkaar op vakantie. Ook toen we twee jaar later officieel gingen scheiden. Dat duurde tot het moment dat mijn ex haar nieuwe partner ontmoette en met hem hertrouwde. Ik heb altijd het idee dat de kinderen er niet echt last van hebben gehad, maar daar kan Anouk beter zelf antwoord op geven.”

Anouk: “Ik kan het moment dat je het aan ons vertelde nog goed herinneren, ik was 10, het was tijdens het zondagse ontbijt. Je zei dat je verliefd was op iemand anders en noemde eerst geen gender, dat vertelde je me later, een-op-een. ‘Het is een man. Wat vind je daarvan?’ vroeg je toen. Ik was er op dat moment niet zo mee bezig op wie, het nieuws dat jullie gingen scheiden kwam harder binnen.”

Helmut: “Ik weet nog dat jullie Aiky in het begin niet wilden ontmoeten, dat snapte ik ook wel. Dat kwam pas twee jaar later, in een Indonesisch restaurant, hij keek daar al die tijd enorm naar uit en vond het geweldig.”

Anouk: “Jullie vertelden dat jullie het nieuws graag eerst zelf aan vrienden en kennissen wilden vertellen. Achteraf gezien was dat onhandig voor mij. Ik had daardoor het idee dat ik er niet over mocht spreken met anderen. Mijn mentor wist het wel en die had het aan de gymdocente verteld, zij had hetzelfde meegemaakt en kwam naar mij toe om met me te praten. Ik zat daar toen helemaal niet op te wachten, weet ik nog.”

“Na een paar jaar vertelde ik voor het eerst dat mijn vader een vriend had, het was bijna alsof ik toen zelf uit de kast moest komen. Alsof ik al die tijd een dubbelleven had geleid! Dat ik het zo lang had verzwegen voor anderen, daar schaamde ik me vooral voor. Pas toen ik ging studeren in Amsterdam speelde het geen enkele rol meer.”

Hoe was het voor jou Anouk, om het boek van je vader, met daarin ook een aantal expliciete seksscènes, te lezen?

Anouk: “Ik was een van de eersten aan wie je het manuscript liet lezen. Ik vond het heel goed geschreven, maar natuurlijk kan ik het niet objectief lezen. Bij veel dingen vraag ik me af of het fictie is of niet. Vooral de dingen over Aiky’s jeugd, want veel over Helmut wist ik al wel, ook dat hij Aiky ontmoette op een cruiseplek. Ik vond de seksscènes vooral fascinerend om te lezen en ze zijn echt heel goed geschreven. Wat ik trouwens niet wist was dat jullie relatie in het begin zo moeilijk was?”

Helmut: “Het was een bloedbad! Vanwege alle tegenstellingen tussen ons. Ik ben erg rationeel, nuchter en wat afstandelijk. Aiky is heel spiritueel, charismatisch en warm, maar hij heeft vanwege zijn slechte jeugd ook een complexe persoonlijkheid. Dat was allemaal enorm wennen voor mij in het begin, mijn ex-vrouw en ik lijken qua karakter veel meer op elkaar en onze relatie was harmonieuzer.”

Heeft de beslissing van je vader jou nog op een bepaalde manier gevormd?

Anouk: “Dat geloof ik niet, al heb ik niks met het instituut huwelijk. Misschien omdat mijn moeder net na de scheiding van Helmut zei dat ik maar nooit moest gaan trouwen. Zelf trouwde ze daarna trouwens gewoon nog een keer! Ironisch genoeg zijn zowel mijn twee broers als ik hetero.”

Helmut: “Alle drie de kinderen zijn heel autonome wezens, met een geheel eigen visie, maar dat waren ze ook al voordat we uit elkaar gingen. Onderzoek toont trouwens aan dat slechts 10 procent van de mensen exclusief hetero is. Ik ontdekte zelf ook pas heel laat dat ik op mannen val.”

Heeft het uitbrengen van het boek jullie band hechter gemaakt?

Anouk: “Niet per se, die was al goed. We zien elkaar wel iets vaker nu, omdat we samen interviews geven.”

Helmut: “We zijn niet zo’n klef gezin. Al zitten we binnenkort wel weer met zijn allen op de verjaardag van mijn ex. Toen ze trouwde was ik haar getuige en maakte Aiky de hapjes. Volgens Anouk is haar moeder trouwens de held van dit verhaal, en dat ben ik met haar eens.”

Anouk: “Ze heeft het in het begin zeker moeilijk gehad, alleen met drie tieners in huis, maar er zijn nooit grote ruzies of drama’s tussen jullie geweest. Nog voordat wij Aiky wilden leren kennen, had zij al met hem afgesproken; gingen ze samen naar een Diana Ross-concert. En inmiddels kunnen we het al jaren heel goed vinden met z’n allen.”

“We waren destijds de early adopters van het moderne samengestelde gezin. Toen het ons overkwam, kende ik helemaal niemand anders, behalve die gymjuf dan. Ik hoop dat Helmuts boek ook iets kan betekenen voor gezinnen die hetzelfde meemaken.”

Helmut Vleugels: Achter de heuvels, De Meent, €20,-.