Malike Sidibe is pas 25 jaar oud, maar zijn foto’s van de Black Lives Matter-protesten gingen al de hele wereld over

De New Yorkse fotograaf Malike Sidibe (25) won met zijn foto’s van de Black Lives Matter-protesten meerdere prijzen. In het kader van de Black History Month heeft hij nu een tentoonstelling in Amsterdam. ‘Zwarte mensen worden nog steeds bedreigd.’

Hij is pas 25 jaar oud, maar zijn foto’s gingen al de hele wereld over. Malike Sidibe fotografeerde in 2020 hoe mensen tijdens de Black Lives Matter-protesten in New York de straat op gingen, protesteerden en werden opgepakt – soms wel door tien politieagenten tegelijk. De foto’s haalden covers van tijdschriften als The New York Times Magazine, Time Magazine en Vanity Fair en hij won er meerdere prijzen mee.

Ondanks zijn succes met deze journalistieke fotoreeks ligt zijn focus meer bij modefotografie. Volgens hem zit daar ook een vorm van protest in. “Deze foto viert bijvoorbeeld vrijheid,” zegt Sidibe terwijl hij voor een van zijn foto’s staat waarop een opgemaakte man met een hoed van diamanten poseert. “Vrijheid om te dragen en te doen wat je wil. Waar ik vandaan kom is het helemaal niet vanzelfsprekend om die dromen te kunnen volgen. Het juist wél doen, en er goed in zijn, is voor mij daarom al een manier van protesteren.”

Hij is nu in Amsterdam voor een tentoonstelling met zijn werk in Blow Up Gallery, de galerie van fine-art photolab Kleurgamma. De tentoonstelling is in samenwerking met NYC Salt, een educatief kunstprogramma uit New York dat lessen en podia biedt aan jonge kunstenaars uit ondergewaardeerde gemeenschappen. Sidibe neemt al vanaf jonge leeftijd deel aan dit programma en is nu samen met fotograaf Daniel Martinez uitgekozen om zijn werk in Amsterdam te vertonen. Dit in het kader van de Black History Month; jaarlijks wordt in februari stilgestaan bij belangrijke bijdrages van Afro-Amerikanen en het zwart-zijn in het algemeen gevierd.

Stiekem foto’s maken

Sidibe kwam door zijn vader in aanraking met fotografie. “Een week na mijn geboorte verhuisde hij van West-Afrika naar de Verenigde Staten. Toen ik hem op mijn twaalfde pas weer voor het eerst zag, had hij een camera bij zich. Ik vond het superinteressant en maakte er soms stiekem foto’s mee. Maar mijn vader had me door; toen hij weer vertrok, liet hij de camera voor me achter.”

Toch zag hij een toekomst in de mode-industrie. Hij verhuisde naar New York om te studeren aan een modeschool en ging daarna aan de slag als ontwerper en stylist. Al snel kwam hij erachter dat hij het fotograferen van de kleding veel leuker vond dan het maken van de kleding zelf. Bij NYC Salt kreeg deze passie een professionele wending; hij kreeg lessen en een publiek.

Nu experimenteert Sidibe met nieuwe vormen van modefotografie. Geen modellen die statisch de camera inkijken maar abstracte beelden vol beweging, felle kleuren en soms een achterliggend verhaal. Zo maakte hij een onderwaterserie, geïnspireerd op de verhalen over Mami Wata, een mythische godin uit West-Afrika die sterk met water in contact staat. “Ik vind het leuk om de verhalen waarmee ik opgroeide op een abstracte manier in mijn foto’s te verwerken.”

_{Tekst gaat verder onder de foto.}

Drie oorlogen

De modefoto’s zijn in stijl en opmaak heel anders dan de foto’s die hij van de Black Lives Matter-protesten maakte. Sidibe legt uit hoe deze reeks tot stand kwam. “Toen de video uitkwam waarin George Floyd werd vermoord, wilde ik het niet zien. Ik wist al wat er ging gebeuren. Ik heb in mijn leven drie verschillende periodes van oorlog meegemaakt. Uit Ivoorkust, waar ik ben geboren, moesten we vluchten voor oorlog toen ik drie jaar oud was. Ik kan me nog vaag herinneren dat we op blote voeten in de bus naar Guinea stapten. Daar braken ook oorlogen uit. We zagen dagelijks kogels door de lucht vliegen maar we raakten eraan gewend.”

“Toen ik op dertienjarige leeftijd naar New York verhuisde leek het beter; goede banen en faciliteiten. Maar ik voelde me daar door racisme ook onveilig. Overal waar ik kwam werd gevraagd: wat doe je hier, waarom sta je hier? Zwarte mensen werden voor niks opgepakt en soms zelfs vermoord. George Floyd was de eerste bij wie de hele wereld het zag gebeuren.”

Op dat moment besloot Sidibe ook de straat op te gaan en zijn camera mee te nemen. “Het protest begon vredig, maar langzaam begon de vijandigheid van politieagenten toe te nemen. Het is aan de politie de taak om een protest in goede banen te leiden en ervoor te zorgen dat mensen zich veilig voelen. Ze deden het tegenovergestelde. Terwijl ik foto’s aan het maken was dreigden ze me te arresteren en werd ik door een van hen getrapt.”

_{Tekst gaat verder onder de foto.}

‘Stop the violence’

Sidibe maakte tijdens dit eerste protest een foto die veel invloed zou gaan hebben. Te zien is hoe een van de protestanten, een jongen van zeventien jaar, zich verzet tegen een arrestatie door tien politieagenten. Op zijn shirt staat de tekst ‘stop the violence’.

“Ik realiseerde me op dat moment niet wat er gaande was omdat ik zo druk bezig was met fotograferen. Je staat emotioneel dan niet helemaal aan. Maar toen ik thuiskwam en de foto’s bekeek werd het duidelijk: holy shit, dit gebeurt echt...” Sidibe poste de foto’s op Instagram en kreeg diezelfde avond een bericht van Time Magazine dat ze zijn foto’s wilden gebruiken.

Vanaf dat moment ging Sidibe voor verschillende Amerikaanse kranten en magazines aan de slag en fotografeerde zoveel mogelijk BLM-protesten. “Hoewel veel van deze foto’s geweld laten zien overheerste bij mij altijd een gevoel van vereniging en veiligheid. Het maakte niet uit waar je vandaan kwam, iedereen voelde hetzelfde op dat moment. Ik krijg er nog steeds kippenvel van als ik erover praat.”

White Lives Matter-protesten

De Black Lives Matter-beweging kent in de Verenigde Staten al lange tijd een tegenstander: White Lives Matter. Sidibe had nog niet gehoord dat met de recentelijke leuzen op de Erasmusbrug deze beweging ook in Nederland actief is, maar de actie verbaast hem niet. “In Amerika worden precies dit soort vormen gebruikt.”

Hij ging zelf ook naar de White Lives Matter-protesten en Trump-rallies om ze te fotograferen. “Ik werd vaak bedreigd door protestanten met teksten als: pas maar op vanavond, ik pak je nog wel. Maar ik vond het belangrijk ook deze protesten vast te leggen. Niet om te vertellen dat het per definitie fout is, maar om te laten zien dat dit óók speelt. Mensen kunnen daarna zelf hun oordeel vellen.”

Het laat volgens hem zien hoe belangrijk het vieren van Black History Month nog steeds is. “Eigenlijk is elke dag voor mij Black History Month. Ik hoop dat mijn foto’s bijdragen aan bewustzijn hiervan. Want ook al zijn de BLM- protesten in de VS nu minder zichtbaar, zwarte mensen worden nog steeds bedreigd. Met deze foto’s dienen als een herinnering dat het is gebeurd en nog steeds gebeurt – dat Black Lives Matter echt is.”

De expositie met het werk van Malike Sidibe is tot 2 maart te zien in Blow Up Gallery, Hortusplantsoen 7-8.