Jurren Sluiter schildert ‘goddelijke voetbalmomenten, weerspiegeld in uit­zinnige fans’

Een goal in de laatste minuten: een explosie van energie in het stadion, de kijker thuis ziet spelers juichen en over elkaar heen buitelen. Wat er ondertussen op de tribune gebeurt is pas écht magisch, vindt Jurren Sluiter. Toen hij zijn schilderscarrière oppakte, besloot hij die euforie als hoofdonderwerp te nemen. ‘Je ziet mensen elkaar omhelzen die elkaar helemaal niet kennen.’

“Dit is wat ik aan het maken ben,” zegt Jurren Sluiter (49) terwijl hij voorgaat in zijn atelier, een ruim vertrek in een voormalige school in Ouderkerk aan de Amstel – als je ver uit het raam hangt kun je de Johan Cruijff Arena zien.

Aan de muren hangen printjes van werk van zijn voorbeelden – Ilja Repin, Isaac Israëls, Claude Monet – en op waar formaat nageschilderde doeken van Kees van Dongen, Israëls en Jan Sluijters. Maar hij doelt op de enorme doeken met juichende, zingende, feestvierende voetbalsupporters die tegen de muren staan. “Goddelijke voetbalmomenten, weerspiegeld in uit­zinnige fans,” aldus Sluiter. “Explosies van liefde voor het spel.”

Sluiter kwam in 1995 van de kunst­academie in Arnhem – hij zat op school met Viktor & Rolf – en werkte daarna in de reclame. Eerst als grafisch ontwerper, daarna als artdirector, vijftien jaar bij bureaus, daarna als freelance marketingconsultant. Voor grote en kleine merken, van het Aidsfonds tot Intertoys, van Kanis & Gunnink tot de Belastingdienst. “Al die tijd heb ik ook geschilderd, als hobby, maar ook weleens een paar jaar niet. We hebben vier kinderen, na de geboorte van onze tweeling heb ik het palet een paar jaar niet aangeraakt.”

Twee jaar geleden, tijdens de lockdown, had hij wél weer alle tijd om te schilderen. En om na te denken. “Een midlifecrisis? Dat zou goed kunnen, ik ben bijna vijftig en ik vond dat het tijd was om te gaan doen wat ik écht wilde. En dat is dit. Ik moest mijn vrouw natuurlijk meekrijgen, want het is nogal een risico. Vervolgens kon ik deze ruimte huren, op een steenworp afstand van ons huis. En nu ben ik kunstschilder.”

Hij laat drie penselen zien. Op de eerste staat ‘Hart’, op de tweede ‘Hoofd’ en op de derde ‘Handen’. “Toen ik bezig was met een project voor brouwerij Hertog Jan kwam ik een quote tegen van Franciscus van Assisi: ‘Als je werkt met je handen ben je een werkman, als je werkt met je handen en je hoofd ben je een vakman, en als je werkt met je handen, je hoofd en je hart, dan ben je een kunstenaar.’ Dat vond ik mooi, vertelde ik een van mijn beste vrienden. Die gaf me vervolgens deze penselen.”

Bekerfinale

Sluiter is niet zomaar kunstschilder, hij is een schilder met een onderwerp: voetbalsupporters, die legendarische goals en epische overwinningen verbeelden zonder dat er een bal in zicht komt. “De totale euforie na een doelpunt blijft vaak onderbelicht. Je ziet soms een shotje van het publiek, maar daar blijft het wel bij. Daarna gaat het al snel weer om de doelpuntenmaker. Een concept wil ik het niet noemen. Een concept is een bedacht iets, dit is iets wat ik herkende. Iets wat er nog niet is en dat gemaakt moest worden. Dat vind ik iets anders dan iets bedenken. Dit is er al, maar het was nog niet vastgelegd.”

Het eerste schilderij dat hij maakte, was van Vitesse, ‘zijn cluppie’. “Ik stond altijd in hetzelfde vak als Marcel van Roosmalen – daar ken ik hem verder niet van hoor. We hebben in 125 jaar één keer iets gewonnen: de beker, in 2017 in De Kuip, de finale was tegen AZ. Twee keer Ricky van Wolfswinkel, totaal tegen de verhouding in – dat zijn de mooiste overwinningen. Dit is de 2-0, niet de 1-0, want bij de tweede wisten we: het gaat écht gebeuren. Nee, ik was er niet bij, ik zat in Zuid-Italië. Ik was wel bij de vorige bekerfinale, in 1990, maar toen verloren we met 1-0 van PSV.”

Hij wijst op de tekening in de gezichten. “Je zou het nu niet meer zeggen, maar bij dat Vitessedoek heb ik gegooid met verf.”

Vervolgens schilderde Sluiter doel­punten van Ajax, Feyenoord, het Nederlands elftal. Van Manchester City en Manchester United, AC Milan en Inter. “Ik hou enorm van voetbal, ik ben een echte omnivoor, ik kijk zelfs de Keuken Kampioen Divisie en de League One in Engeland. Maar van de Nederlandse top 3 kan ik ook genieten. Ik ben redelijk neutraal, ik heb genoten van PSV met Luc Nilis en Van Nistelrooij, ik heb ook genoten van het sprookje van Dirk Kuyt, en toen AZ en Twente opeens kampioen werden vond ik dat ook heel mooi. Het onverwachte, dat soort verhalen, daar hou ik van.”

Totale ongeloof

Hij loopt naar een schilderij in een hoek van zijn atelier. De blijdschap na de goal van Sergio Agüero, diep in blessuretijd van de laatste wedstrijd van seizoen 2011-12 – Manchester City werd voor het eerst in 44 jaar landskampioen. “Dit is de ultieme. De wedstrijd van aartsrivaal United was al afgelopen; City moest winnen, maar stond vlak voor tijd nog 2-1 achter. Wat ik hier zo tof aan vind, is het totale ongeloof. Deze jongen doet zijn shirt uit. Dat is heel grappig als je de bewegende beelden ziet. Dat je denkt: en nu? Maar dat weet ie zelf waarschijnlijk ook niet. Wat ik ook heel mooi vind, is dat je mensen elkaar ziet omhelzen die elkaar helemaal niet kennen. Het is een prachtige bromance, er zit zoveel verhaal in. Dat is toch bijzonder?”

Sluiter wijst op een man aan de zijkant van het doek. “Deze man vind ik mooi omdat hij een rood-zwart shirt draagt, gebaseerd op een legendarisch uitshirt van eind jaren zestig, dus vóór de overname door de sjeiks. De man ernaast heb ik uit een ander frame gehaald. Het scheelde niet veel, ik heb ’m ietsje opgeschoven. Het is een beetje spelen met de werkelijkheid, maar ik denk dat de meeste mensen zichzelf wel herkennen.”

Hij is een purist, zegt Sluiter, de mensen die hij schildert waren daar ook. “Ik zal nooit een Ajaxsupporter in een Feye­noordshirt hijsen. Ik voeg wel beelden samen, maar dat vind ik wat anders. Vroeger werden ook voorstudies gecombineerd voor doeken van grote veldslagen. Zo heb ik de hattrick van Dirk Kuijt tegen Heracles, die Feyenoord in mei 2017 na achttien jaar weer de landstitel schonk en De Kuip in extase bracht, in één beeld gevangen. Dirk 3 heet dat doek.”

Hij heeft geprobeerd de ‘hoofdrolspeler’ in het schilderij te verwerken. “Maar ik zag al snel dat dat niet ging: de zichtlijnen klopten niet.”

Er is slechts één doek waarop de doelpuntenmaker wel te zien is: Ajaxspits Patrick Kluivert hangt in de hekken van De Meer na zijn goal tegen FC Utrecht, eind augustus 1995.

“Het was de 2-0 in de eerste thuiswedstrijd van het seizoen en de eerste goal van Kluivert na het puntertje dat Ajax in Wenen de Champions League opleverde. Het videobeeld dat ik heb gebruikt, was heel slecht, ik heb het zo goed en kwaad als ging opgekrikt in de computer, maar daardoor wordt het vanzelf heel impressionistisch – wat goed is. Dat vind ik sowieso heel lekker; van dichtbij zijn het vegen en van veraf wordt het ineens iets wat je mooi of lelijk of interessant vindt.”

Sluiter heeft Kluivert benaderd via zijn zoon Ruben, die bij Utrecht speelt (“We hebben een gemeenschappelijke vriend”). Hij hoopt dat hij een keertje wil komen ­kijken. “Dan kan hij hem signeren. Het is toch een soort coproductie van hem en mij, zoals de goal van Agüero de voorzet is voor mijn schilderij.”

Drukker en Delacroix

Nadat hij twee jaar bezig is geweest in de veilige beschutting van zijn atelier, moet het komende halfjaar duidelijk worden of er een markt is voor zijn schilderijen. “Het zou mooi zijn als Agüero, Kuijt of Kluivert ’m zelf wil hebben, en mijn ultieme droom is een voetballer die vraagt of ik zijn goal wil schilderen.”

Een galerie heeft Sluiter nog niet, wel een website met alle gerealiseerde doeken (‘Price on request’ staat erbij). En hij voert oriënterende gesprekken met galerie­houders en verzamelaars. Hij heeft een lijntje met portretschilder Sam Drukker, vertelt Sluiter. “Misschien heeft hij ook nog advies. Ik ben een paar maanden ­geleden bij hem langs geweest. Hij was superenthousiast. Dat is heel bemoedigend, want ik zie hem wel als autoriteit. Hij had niet veel tijd, zei hij toen ik hem belde, en hij vertelde dat hij meedogenloos kritisch zou worden en dat hij niet aan nazorg deed, maar we hadden een heel fijn gesprek over mijn werk.”

Intussen schildert Sluiter onverdroten door. Hij is bezig met de twee goals van Manchester United in blessuretijd tegen Bayern München in de Champions League­finale van 1999 (“De meest krankzinnige comeback in een CL-finale ooit”) en een schilderij van Athletic Bilbao. “Ik was afgelopen zomer in die stad. In het Guggenheim én in stadion San Mamés. Het was fantastisch, maar ik had geen geluk qua goals: het bleef 0-0.”

Zijn werk wordt wat vrijer, zegt Sluiter, wijzend naar het half complete doek dat op zijn schildersezel staat. Er staan Ajaxsupporters op die het 36ste landskampioenschap vieren, vorig jaar mei tijdens de 5-0 overwinning op Heerenveen.

“Als basis voor dit doek heb ik het ­schilderij De vrijheid leidt het volk van de Franse schilder Eugène Delacroix gebruikt. Het is samengesteld uit tal van foto’s en televisiebeelden. Zo ben ik elke keer weer opnieuw op zoek naar de beste manier om die totale euforie in die split second vast te leggen.” Met een lach: “Dat is mijn unique sellingpoint: voor zover ik weet, ben ik de enige die dit doet.”

Kijk voor meer juichbeelden op masterofgoals.com en Vimeo