De onstuitbare opmars van BeReal – jij een kijkje in mijn leven, ik een kiekje van het jouwe

Binnen twee minuten een foto maken op het terras, in de supermarkt of zelfs op het toilet: al meer dan een miljoen Nederlanders gebruiken de app BeReal. Vooral de zomer liet een explosieve groei zien. ‘Je ziet het echte leven, niets is bewerkt.’

Rond elf uur ’s ochtends licht het telefoonscherm van Lien van Rossem (21) op. ‘2 minutes left to capture a BeReal and see what your friends are up to,’ luidt de melding, met enkele uitroeptekens erachter. De pedagogiekstudent twijfelt geen moment en maakt een foto van zichzelf en van haar uitzicht. Al snel stromen meerdere foto’s binnen, Van Rossem scrolt er in een paar seconden doorheen. “De melding is best vroeg vandaag,” zegt ze.

De app BeReal, door de makers ‘anti-Instagram’ genoemd, meldt gebruikers één keer per dag dat het tijd is om ‘echt te zijn’. Het tijdstip waarop dit gebeurt verschilt per dag, maar is voor elke gebruiker hetzelfde. Vervolgens gaat een timer lopen en heb je twee minuten de tijd om de foto te maken. Je kunt maar één foto per dag plaatsen.

“Zodra ik de melding krijg, open ik de app en maak ik een foto,” zegt Van Rossem. Sinds het installeren van BeReal, zo’n drie maanden geleden, heeft ze nog geen dag overgeslagen. Het maakt haar niet uit hoe ze erop staat, omdat de foto toch alleen maar wordt gezien door vrienden. “Je ziet je vrienden ineens in een andere setting, zoals op het werk of in de sportschool,” zegt ze. “Je krijgt een beter beeld van waar ze dagelijks mee bezig zijn.”

Jerom Groenewegen (22) gebruikt de app sinds mei en zegt dat hij BeReal vooral gebruikt ‘voor een overzicht van wat je de afgelopen weken hebt gedaan, omdat de app elke foto van jezelf opslaat.’

Tegelijkertijd zien en gezien worden

Uniek aan BeReal is dat de app tegelijkertijd een foto maakt met de camera’s aan de voor- én achterkant van de telefoon. Zo zien je vrienden jou én wat jij op dat moment ziet. Het is dus zien en gezien worden – en beide tegelijk delen met vrienden. Nadat je de foto hebt gemaakt, kun je hem niet bewerken met filters of er tekst bij zetten zoals op Snapchat of Instagram. “Sommigen maken een foto als ze in bed zitten of voor de televisie hangen. Dat is echt,” vindt Van Rossem. “Op bijvoorbeeld Instagram draait het vooral om het perfecte plaatje; mensen delen daarop alleen hun mooie momenten. Op BeReal zie je het echte leven, niets is bewerkt.”

De laatste paar maanden groeit de app flink in Nederland. Marktonderzoeker SensorTower laat zien dat hij in januari dit jaar nog maar 4100 keer werd gedownload, maar in juni 324.000 keer. Intussen zijn er meer dan een miljoen BeReal’ers in Nederland. Trendanalist Sander Duivestein (50) ziet een aantal redenen voor de populariteit: “In zekere zin is het back to basics, zoals Instagram ooit is begonnen, op het moment zelf een foto maken en met een kleine groep mensen delen.” Verder heeft de pandemie volgens de trendanalist meegespeeld. “Mensen zaten zich thuis te vervelen en zochten iets nieuws en dat was deze app.”

Toch is de app niet zo spontaan als de naam doet lijken: je mag de foto opnieuw maken en die twee minuten zijn ook niet heilig. Wel vermeldt BeReal het aantal pogingen dat je hebt ondernomen, respectievelijk hoeveel uur ‘te laat’ je de foto hebt ingestuurd. Die informatie zien je vrienden ook.

‘Vakantieding’

Zo lijkt de app zijn gebruikers op te roepen zo ‘real’ mogelijk te zijn, zonder dit echter aan ze op te leggen. De timer van twee minuten is een stimulans om direct te posten, maar is niet bindend. Wel is het zo dat gebruikers de foto's van hun vrienden pas kunnen zien als ze zelf ook hebben gepost. Het doet denken aan het ‘like for like’-tijdperk van Hyves: als jij mijn foto liket, like ik de jouwe. BeReal houdt het ‘foto voor foto’-principe aan: jij een kijkje in mijn leven, ik een kiekje van het jouwe.

Dat sommige gebruikers met de spontaniteit aan de haal gaan, ziet Lien van Rossem ook. “Laatst had ik een feestje. Bijna iedereen die daar was, had een paar uur gewacht met BeReal, zodat ze de foto’s met hun vrienden konden maken. Dat is jammer, dan gebruik je de app verkeerd.” Ook Jerom Groenewegen ziet in zijn omgeving dat mensen wachten met het maken van foto’s. Dat doet hij zelf ook, geeft hij toe. “Als ik al drie dagen een zelfde soort foto heb, waarop ik bijvoorbeeld op de bank hang of achter de laptop zit, wacht ik toch liever even.” Trendanalist Duivestein stelt dat we altijd een bepaalde rol spelen, ook op sociale media. “De naam BeReal is mooi, maar het is niet echt. Geen enkele foto is dat.”

Groenewegen denkt dat het vooral ‘een vakantieding’ is. “In de zomer is iedereen alleen maar leuke dingen aan het doen. Dat wil je dan ook delen met je vrienden. Ik ben benieuwd of de app nog populair is als iedereen weer bezig is met werk of studie.” Sander Duivestein denkt dat de app wel degelijk langer populair zal blijven: “Het leven krijgt steeds meer de vorm van voor de pandemie, maar BeReal groeit nog altijd. De app is aan de ene kant rebels, omdat hij inhaakt op het groeiende verzet tegen Instagram, maar aan de andere kant puur natuur door het authentieke en ongefilterde.”