De groene A of de rode E: wat zeggen die Nutri-Scores eigenlijk?

We laten ons niet inpakken door marketingtrucs en verkooppraat. Onze eigen ombudsman spreekt zich uit. Deze keer: onbegrijpelijke Nutri-Scores.

Twee AH-huismerken pindakaas in glazen potten met 350 gram smeuïge pinda’s staan naast elkaar in de schappen. De een met stukjes, met label ‘biologisch’ en Nutri-Score C. De ander zonder stukjes, niet-biologisch, goedkoper, maar met Nutri-Score A. De groene A betekent dat je een plekje in de hemel krijgt naast gezondheidsgoeroe Arie Boomsma, de rode E is eeuwig branden in de hel door die speklaag die je gekweekt hebt. De gele C is het vagevuur. Hoe kan een soortgelijke bio-pindakaas slechter zijn dan de niet-biologische variant?

Als we boodschappen doen, willen we in één oogopslag zien wat een gezonde keuze is. Aldus een onderzoek van de Consumentenbond uit 2016. Met het gezonde verstand is het niet meer mogelijk zelf te bepalen wat verantwoord eten is. Zo kan ik er nog steeds niet bij dat naturel chips gezonder is dan ontbijtkoek – mijn ontbijt is in ieder geval aangepast.

Een voedselkeuzelogo geeft ons zulke levensveranderende info, in het leven geroepen door Vadertje Staat. We krijgen nu te maken met de Nutri-Score, een uit Frankrijk overgewaaid gezondheidscategoriesysteem. Het is de bedoeling dat dit gekleurde stoplicht verplicht wordt voor iedere voedselproducent, maar het kan nu al als test op de verpakking gezet worden.

Cola en knakworst

Dat is niet de eerste keer: in 2010 moest het blauwe vinkje ons al helpen gezonder te kiezen. Bleek niet te werken, want iedere voedselproducent kon het blauwe vinkje kopen voor duizenden euro’s. Dus ook de knakworst en cola kregen een gezondheidsvinkje – eigenlijk alle producten van Unilever, aangezien deze voedingsmiddelengigant een van de bedenkers was. Kortom: je aderen slibden nog steeds dicht na het kopen van vinkjesproducten.

In 2018 werd ie afgeschaft omdat het vinkje ‘te onduidelijk’ was, maar het ministerie van Volksgezondheid wil de Nederlander nog steeds gezonder laten eten. Vandaar de Nutri-Score. Maar ook dit voedselkeuzelogo zorgt voor verwarring.

Zo zegt de Nutri-Score iets over de productgroep, niets over het product. Een bepaalde pizza kan een groene A krijgen omdat deze de gezondste is van alle pizza’s. Maar iedere dag een pizza verorberen, bezorgt je een one-way ticket naar het ziekenhuis. Daarnaast houdt de Nutri-Score geen rekening met de bereidingswijze. Friet krijgt een A, maar dat is zonder het frituurvet.

Of Nutri-Score een nog grotere Judas is dan het vinkje? Ja. Het voedselkeuzelogo oordeelt niet over bio versus niet-bio, ­of het vers is of ultra-verwerkt voedsel, duurzaam of niet-duurzaam.

Terug naar de biologische pindakaas. Waarom krijgt die een C? Er zit meer zout en vet in, ook al is de pinda gekweekt zonder bestrijdingsmiddelen. “Er bestaat geen logo dat alles kan meenemen,” zegt campagneleider Frank Lindner van voedselwaakhond Foodwatch. “Maar de overheid is al jaren stil over de werking van Nutri-­Scores; er wordt totaal niet aan publieksvoorlichting gedaan.”

We kunnen wel een sonde naar Mars sturen, maar een begrijpelijk voedselkeuzelogo dat rekening houdt met alles om een gezonde keuze te kunnen maken, is onmogelijk. Moeten we toch zelf nadenken in de supermarkt. Vermoeiend.