Dash Shaw, regisseur van Cryptozoo: ‘We behandelen fantasie met respect en realisme’

Mythologische wezens als de harpij en de medusa zijn niet verzonnen, maar heel zeldzaam, is de vooronderstelling van deze trippy animatie voor volwassenen. En dus worden deze cryptides opgejaagd en in de Cryptozoo verzameld. Eigenzinnig is een understatement voor de eclectische, handgemaakte filmstijl die regisseur Dash Shaw (38) inzet in Cryptozoo.

Het heerlijk meanderende Cryptozoo is een mengelmoes van uitbundig ontworpen fantasiewezens, naturalistisch intermenselijk drama en doelbewust houterig geanimeerde bewegingen. Na het zien van de film verbaast het niet dat het allemaal begon met een Dungeons & Dragons-sessie, het uit de jaren zeventig stammende rollenspel waarbij de spelers in een fantasysetting gaandeweg een verhaal en personages ontwikkelen.

“Toen we in Brooklyn woonden, speelde mijn vrouw Jane (Samborski, de animatieregisseur van de film) regelmatig Dungeons & Dragons met een groep vriendinnen,” zegt Shaw. “Ik wilde iets doen met alle fantastische wezens die ze daarvoor tekende. Ik speelde zelf ook D&D toen ik jonger was, en ik heb er veel van geleerd over hoe je een verhaal vertelt en personages neerzet. Tegenwoordig speel ik zelden meer. Al die creatieve energie stop ik in mijn stripverhalen en animatie.”

Moest de uiteindelijke film ook dat D&D-gevoel behouden?

“Absoluut, in die zin dat het hopelijk zo voelt dat deze wereld groter is dan alleen wat je in de film ziet. Een beetje alsof het een verfilming is van zo’n fantasyboek van honderden pagina’s uit de jaren zeventig. Sommige personages duiken maar heel even op, maar je krijgt het gevoel dat zij in het boek een grotere rol hadden.”

Wat was de thematische kern van wat u wilde vertellen?

“We wilden de film oorspronkelijk openen met een citaat van Pablo Picasso: ‘Alles wat je kunt bedenken, is echt.’ Dat is eigenlijk waar de film om draait. Al die cryptides zijn ontsproten uit de collectieve fantasie van verschillende culturen. Dus het is een fantasyfilm, maar het gaat ook over onze echte wereld, over hoe we omgaan met fantasie. En wij willen die fantasie met respect en realisme behandelen.”

Hoe gaat dat samen, fantasie en realisme?

“Dat gebeurt juist ook in films die meer naturalistisch van stijl zijn, ik ben een enorme bewonderaar van regisseurs als Hong Sang-soo en Eric Rohmer. Hun stijl is naturalistisch en toch voel je dat elk frame is bedacht. Juist veel fantasyfilms met budgetten van honderden miljoenen ontberen voor mij die vorm van verbeelding. In feite is dat voor mij het belangrijkste criterium voor elk kunstwerk: hoe fantasierijk is het? Toont de maker en sterke, eigenzinnige verbeelding?”

Het ontwerp van de Cryptozoo doet denken aan een Disneypretpark; hoe bewust was die verwijzing?

“Ik wist al jong dat ik in animatie wilde werken, dus Disney was onvermijdelijk voor me. Mijn opa gaf me ooit een boek over de Disney Imagineers, de bedenkers van de attracties in de pretparken. Dat was een tijdje mijn droombaan. En ik vind de klassieke films nog steeds fantastisch – Doornroosje of Pinocchio. Maar als ik er nu naar kijk... Die pretparken worden gepresenteerd als plekken voor ongebreidelde fantasie, maar als je er rondloopt, voelt het meer als de vliegveldwinkels waar alles vijf dollar duurder is dan het hoort te zijn. Cryptozoo is verder geen expliciet commentaar op Disney als bedrijf, maar die laag is zeker aanwezig.”

Cryptozoo is te zien in Kriterion, Lab111