Dan maar de bosjes in? Vrouwen met hoge nood kunnen tijdens een stadswandeling nergens terecht

Hinkend van het ene op het andere been bel ik aan bij politiebureau Burgwallen. Eenmaal de beveiligingssluis door schuifel ik met kleine pasjes naar de balie. Daar stel ik eindelijk wat ongemakkelijk mijn vraag: mag ik even naar de wc?

Het mag. Opgelucht haal ik adem; ik moet al een half uur en kan nergens terecht. Een coffeeshophouder in de Spuistraat was bereid me tegen de regels in te helpen, maar hij had geen wc-papier. Hij verwees me naar een openbaar toilet achter Hotel W verderop. Helaas onvindbaar.

Zoals velen wandel ik me tijdens de coronacrisis suf door de stad. Vroeg of laat moet ik dan plassen. Een wc vinden is als vrouw altijd al een uitdaging, maar met de huidige ­coronaregels helemaal. Lief glimlachen naar kroeg­bazen is er niet meer bij. Niet omdat dit lastig gaat vanachter een mondkapje, maar omdat ze een boete riskeren als ze je binnenlaten.

In de bosjes

Ik ben niet de enige met het probleem. Vivian Dabrowski (37) loopt elk weekend 12 kilometer met haar man. “We wonen in Noord, pakken dan het Oostpontje en lopen via de Dapperbuurt naar De Pijp.” Op die route heeft ze laatst tot aan bij het OLVG tevergeefs gesmeekt om een wc.

Toen de tranen haar in de ogen stonden liet een kroegje in De Pijp haar uiteindelijk binnen. Ondanks de opluchting zat het Dabrowski toch niet lekker. “Het is toch belachelijk dat je bijna moet huilen omdat je moet plassen?”

Eenmaal thuis riep ze de gemeente via Facebook op om iets te doen aan de kwestie. In de reacties kreeg ze bijval van honderden Amsterdamse vrouwen.

Het ‘plasprotocol’ van de gemeente stelt dat er in drukke voetgangersgebieden altijd binnen vijfhonderd meter een openbaar toilet te vinden moet zijn. In meer dan de helft van deze gebieden is dat niet het geval, bleek afgelopen ­zomer uit onderzoek van de Rekenkamer Metropool Amsterdam.

Dat komt onder meer doordat de gemeentelijke wc’s niet tactisch verspreid zijn. Zo zitten er zes gecentreerd in het Amsterdamse Bos, vijf in het Amstelpark, maar kun je in de meeste buurten buiten het centrum bijna nergens ­terecht. Volgens het onderzoek van de Rekenkamer, dat ook niet-gemeentelijke openbare wc’s meerekent, telt de stad 112 toiletten, waarvan de helft ook voor vrouwen ­geschikt is. Een deel daarvan is ’s winters dicht.

Ze zijn lastig te vinden, blijkt uit hetzelfde onderzoek. Om te helpen bij deze speurtocht is er een app: Hoge Nood. Die geeft aan waar er vrouwvriendelijk te plassen valt. De app is echter niet aangepast aan de coronamaatregelen, waardoor er ook allerlei horeca-wc’s op staan.

Ook de openbare toiletten op de app zijn niet up-to-date, concludeer ik als ik voor een dichte deur sta bij het wc-huisje bij de tennisbaan in het Westerpark. Een van de twee wc-mogelijkheden op Centraal Station waar de app me heen leidt, blijkt eveneens buiten gebruik te zijn.

In het park zijn openbare wc’s bovendien vaak druk en smerig, meent Josefien Meerevoort (23). Zij had laatst een date in het Westerpark en na een fles rosé soldaat te hebben gemaakt, was de keuze voor de bosjes snel gemaakt. “Daar zag ik allemaal tissues liggen, dus volgens mij was het een vaste wildplasstek.”

Ook Cathy van den Haak (28) koos voor de bosjes, nadat ze op een zonnige dag een kwartier in de rij had gestaan voor het openbare toilet in het Vondelpark. “Ik kwam maar niet aan de beurt. Bovendien werd er geen afstand gehouden.”

Voor Dabrowski is wildplassen geen optie. Zeker niet in de binnenstad: “Ik ga niet met mijn blote bips tussen de auto’s hangen.” De boete voor wildplassen bedraagt 140 euro.

Plaskrul

Dan is er nog de plastuit. Dat is een plastic of kartonnen hulpmiddel waarmee vrouwen staand kunnen plassen. Tamara Zhirova (38) heeft onlangs een herbruikbare ­gekocht. Ze struint in deze tijd veel door Amsterdam, want: “Het is het enige wat je nu kunt doen om niet gek te worden.” Ze heeft haar wandelingen echter al meermaals moeten staken vanwege haar volle blaas.

Laatst heeft ze al haar moed bij elkaar verzameld en is ze met haar nieuwe tuit tussen de mannen in de rij gaan staan voor een plaskrul. “Als ik niet samen met een vriendin was geweest, had ik het niet gedurfd,” zegt ze. Los van die schaamte was het ding een uitkomst: “Plassen gaat makkelijk, je schudt ’m na gebruik droog en veegt hem af, net zoals mannen dat doen. Het is net een plastic piemel.”

Meerevoort heeft niet eerder van een plastuit gehoord, maar het lijkt haar erg handig. “Kunnen ze die niet gratis uitdelen bij van die openbare hokjes? Dan hoef je niet meer in verkrampte houding boven dat gat te hangen in de angst per ongeluk iets aan te raken.”

Van den Haak ziet zichzelf geen plastuit gebruiken. Liever belt ze aan bij vrienden in de buurt. Ook kent ze ­iemand bij een barbershop waar ze altijd wel terechtkan. “Ik heb mijn adresjes. Daar moet ik het maar mee doen.”

Is er preventief nog iets te doen? Minder drinken, is het voor de hand liggende advies van Marina Hovius, uroloog aan het OLVG. Dat geldt echter alleen voor mensen met een gezonde blaas. “Als je een gevoelige blaas hebt, dus vaak kleine beetjes moet plassen, helpt het juist om meer te drinken om de prikkelende urine te verdunnen.”

Het doet er ook toe wát je drinkt. Dranken met cafeïne, koolzuur, aspartaam (kunstmatige zoetstof), citrusvruchten of die heel koud worden geserveerd, kun je volgens Hovius beter links laten liggen. Deze stoffen prikkelen de blaas, waardoor je sneller het gevoel krijgt dat je moet plassen. Dus beter een glas water op kamertemperatuur drinken dan een ijskoude cola light.

Dat we van alcohol zoveel moeten plassen, wat vaak wordt gedacht, ligt volgens haar wat genuanceerder. “Je maakt weliswaar meer urine aan, maar door de alcohol heb je ook minder snel door dat je naar de wc moet en kun je dus langer rondlopen met een volle blaas.”

Spontaniteit

Hovius geeft goede tips, maar leuker maakt het de wandeling er niet op. Dabrowski vindt al die voorbereidingen ­afdoen aan de spontaniteit. “Voordat ik wegga, moet ik thuis nog flink uitlekken en drink ik maximaal een kopje thee. Mijn man hoeft daar allemaal niet mee bezig te zijn.”

Ook de anderen houden liever niet steeds rekening met hun blaas, toch doen ze het. Zhirova stippelt haar route uit langs wc’s. Van den Haak bedenkt vooraf waar haar ‘adresjes’ zitten. Meerevoort drinkt in het eerste uur van haar wandeling geen water. Op zo’n date zoals laatst houdt ze zich daarentegen niet in. “Dan maar de bosjes in.”

Of dan toch maar die kroegbaas lief aankijken. Van de zestien hotels, cafés en coffeeshops die ik tijdens mijn wandeling benaderde, lieten er vijf me stiekem binnen. Best een goede score. Ook de andere vrouwen hebben tijdens hun wandelingen ervaren dat er uiteindelijk wel een tentje te paaien is. Maar ideaal is het niet. Dabrowski: “Als ik moet gaan bedelen om mijn behoefte te doen, pak ik liever gewoon de metro naar huis.”