35 jaar Eye Care Foundation: daar fleurt een mens van op

Hans van der Beek doet elke dag verslag van feesten, presentaties en andere belangrijke bijeenkomsten in Amsterdam. Vandaag: 35 jaar Eye Care Foundation. 

Wat ook heel belangrijk is in de ontwikkelingssamenwerking: spreek mét mensen, en niet óver mensen. En waar je in de humanitaire communicatie heel erg voor moet waken: al te veel positiviteit.

Zo van: ze zijn daar wel allemaal arm, maar ze zijn wel heel warm, als mens. Wees ook spaarzaam met beelden van al te uitbundig blije kinderen. Pas op voor dat stereo­type. Dat zit nu eenmaal diep in onze koloniale geschiedenis.

Ik ben bij de Stichting Eye Care Foundation. Die viert haar 35-jarig bestaan en dat doen ze met een jubileum­boek en enkele lezingen. Wouter Oomen vertelt net over de valkuilen in de communicatie van goede doelen.

Niet te positief dus, maar zeker ook niet te negatief. Het beeld van ‘o wat zijn ze zielig’ kan snel omslaan in ‘ze zijn toch niet meer te helpen’.

Een vraag uit de zaal, gevuld met grijzende donateurs: hoe kijken ze er in die landen zelf naar?

Oomen moet erkennen: “Je hoort wel eens, uit Kenia bijvoorbeeld: no white saviors.”

Die valt toch niet helemaal lekker in deze zaal met goedwillende donateurs. “We hebben toch ook heel veel goed gebracht,” zegt iemand, en dan volgt een opsomming – educatie, infrastructuur, mondigheid – die begint te lijken op de klassieke Monty Pythonscène: what have the Romans ever done for us!?

Oomen maakt er korte metten mee. “Goede bedoelingen zijn geen argument.” Want dan is geen zelfkritiek meer mogelijk, of nodig.

Best een eyeopener op een donateursborrel.

Ook hoor ik de fraaie ontstaansgeschiedenis van Eye Care. Oogarts Gerard Smit was in Nepal om bergen te beklimmen. Uit liefde voor zijn vak liep hij in Kathmandu een praktijk van oogartsen binnen. Er bleken drie collega’s in heel ­Nepal te zijn, een land van 18 miljoen inwoners.

“Als ik kan helpen, graag,” zei Smit. Dat was in mei 1984. Daarna ging het snel, via de Lions­club in Haarlem. Ook in die tijd was de gouden regel: zoek BN’ers. Het werden er een stuk of acht, onder anderen Albert Heijn, burgemeester Polak, minister Luns en Mies Bouwman.

En een puzzelactie in de Libelle. Een marathonpuzzel zelfs van tien weken. Abonnees konden een vergiet of een hele keuken winnen, maar ze moesten wel extra post­zegels bijplakken, ze mochten zelf weten hoeveel.

Toen de actie een miljoen gulden had opgebracht, moesten ze wel een stichting beginnen.

Inmiddels levert Eye Care oogzorg in Nepal, Laos, Cambodja, Vietnam, Tanzania, Rwanda en Zambia. De afgelopen 35 jaar zijn we alleen al een half miljoen staaroperaties verder, en de bouw van enkele ziekenhuizen.

Daar fleurt een mens van op.

Tips? Mail naar schuim@parool.nl