PlusNieuws
Zwarte shirts, hand voor de mond: dit zijn de statements op het WK (tot nu toe)
Het WK voetbal in Qatar leert eens te meer dat politiek en sport niet gescheiden zijn. Sporters, regeringsleden, supporters en journalisten gebruiken het evenement om hun politieke en maatschappelijke standpunten duidelijk te maken. Een greep uit de acties tot nu toe.
Het Nederlands elftal zal tegen Ecuador geen statement maken tegen de Fifa of mensenrechtensituatie in Qatar. “Wij hebben een punt achter de politieke kwestie gezet,” aldus bondscoach Louis van Gaal. De ogen zijn daarom gericht op sportminister Conny Helder, die dinsdag de derde groepswedstrijd van Oranje tegen Qatar bezoekt. Sporters en politici uit andere landen namen al stelling met statements tijdens de wedstrijden.
Iran
De dapperste actie dit WK kwam van de spelers van Iran. Tijdens het volkslied hielden de voetballers de kaken stijf op elkaar om zo de protestbeweging te steunen tegen het Iraanse regime, dat al drie maanden de demonstaties voor meer vrijheid en vrouwenrechten gewelddadig de kop indrukt. Bij de protesten zijn volgens mensenrechtenorganisaties honderden doden gevallen. Iran eist inmiddels de doodstraf tegen betogers. “We staan aan hun kant en steunen hen,” zei aanvoerder Ehsan Hajsafi daags voor de wedstrijd.
Denemarken
Als eerste land maakten de Denen, uitgesproken criticasters op de organisatie in Qatar, een statement tegen de mensenrechten. De ploeg werkte de warming-up voor de wedstrijd tegen Tunesië af in zwarte shirts als protest tegen de omstandigheden in Qatar.
Duitsland
De Duitse minister van Binnenlandse Zaken Nancy Faeser was woensdag tijdens de wedstrijd Japan-Duitsland getooid met de regenboogkleurige OneLove-band. Pikant detail: ze zat naast Fifa-president Gianni Infantino, die onlangs hard uithaalde naar de ‘dubbele moraal’ en ‘puur racisme’ van mensen in Europa als het aankomt op kritiek op de werkomstandigheden in Qatar.
Ook de Duitse voetballers namen stelling: ze kwamen het veld op met met regenboogtinten op de presentatiepakken en hielden bij de teamfoto de hand voor hun mond. De spelers voelden zich gemuilkorfd door de actie van de Fifa om de OneLove-band te verbieden. Davy Klaassen vond het ‘een goed statement dat we delen met zeven landen.’ Daarbij doelt de Oranje-international op de landen die hun voorgenomen OneLove-actie verboden zagen worden door de Fifa.
België
Ook de Belgische minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib droeg tijdens de wedstrijd België-Canada een OneLove-band terwijl ze plaatsnam naast Fifabaas Infantino. Ze had haar statement al aangekondigd: ze ziet haar reis als een manier om het streven naar hervormingen op het gebied van de mensenrechten en arbeidsrechten te ondersteunen.
VS
De Amerikaanse voetbalbond heeft de trainingsfaciliteiten en het perscentrum voorzien van het Amerikaanse logo met regenboogkleuren om de lhbtq-gemeenschap te steunen.
Journalisten
Onder meer journalisten van de BBC, de Duitse omroep ZDF en Veronica-verslaggever Noa Vahle droegen tijdens hun verslaggeving de OneLove-band. “Ik doe het omdat het een protest is tegen alle vormen van discriminatie,” zei Vahle in een uitzending van De Oranjewinter. “Ik vind het een prachtig initiatief van de KNVB, maar in de praktijk werkt het niet echt.”
Hey @NOSsport iets voor Tom Egbers, @KeesJongkind of @SBS6 @voetbalinside iets voor @noavahle#OneLove pic.twitter.com/H7IDASmsHd
— 🇧🇴 Marc XXX6 ⭐⭐⭐ (@Markiemarc66) 21 november 2022
Nederland
De Nederlandse ogen zijn voor een statement gericht op Conny Helder, die de wedstrijd Nederland-Qatar dinsdag bezoekt. Gaat de sportminister net als de Duitse en Belgische ministers een statement maken tegen de mensenrechten in Qatar?
De minister gaat naar Qatar om naast steun voor Oranje de dialoog aan te gaan met Qatar over arbeidsomstandigheden en de mensenrechten, zegt haar woordvoerder. Haar bezoek is een uitgelezen mogelijkheid om een statement te maken.
De belangen zijn groot. En tegenstrijdig. Aan de ene kant maakt de Nederlandse regering zich hard voor rechten van de wereldwijde lhbtq-gemeenschap en staat zij voor verbinding en inclusie. Aan de andere kant wil Nederland de belangrijke economische partner Qatar, waar een celstraf staat op homoseksuele handelingen, niet voor het hoofd stoten.
Des te prangender is de vraag of de enige Nederlandse afgevaardigde de OneLove-band gaat dragen als ze op de tribunes van het Al Baytstadion plaatsneemt naast emir Tamim bin Hamad Al Thani en Fifabaas Gianni Infatino, nota bene tijdens de wedstrijd tegen gastland Qatar. “Het idee achter de OneLove-campagne, namelijk verbinding en inclusie, ondersteun ik van harte. Wat ik ga aantrekken moet ik nog bezien,” aldus Helder via haar woordvoerder.
Omstreden sportevenementen
In het verleden blonk Nederland niet uit met krachtige standpunten bij grote sportevenementen.
De term sportswashing, het inzetten van sportevenementen om een omstreden reputatie op te poetsen, bestond nog niet, maar het is precies wat dictator Benito Mussolini deed met het WK van 1934 in Italië. Een Nederlandse afvaardiging ontbrak.
Het krachtigste statement dat een land kan maken was bij de Olympische Spelen van 1956 in Melbourne. Het was weliswaar een initiatief van het Nederlands Olympisch Comité, maar Nederland koos ervoor om het complete evenement te boycotten. Reden was de onderdrukking van de Hongaarse opstand door de Sovjet-Unie.
In 1978 besloten leden van het kabinet om niet af te reizen naar het WK in Argentinië, zonder daarbij in te gaan op het dictatoriale, militaire en bloeddorstige regime van Jorge Videla. Het kabinet was te druk met bezuinigingen, luidde de verklaring.
Na de inval van Rusland in de Krim en de invoer van een wet tegen ‘homopropaganda’, vaardigde Nederland met koning Willem-Alexander, koningin Máxima, premier Rutte en minister van Sport, Edith Schippers de zwaarst mogelijke delegatie af naar de Winterspelen van 2014 in Sotsji. Het leidde tot een foto van een met bier proostend koningspaar met president Vladimir Poetin. Ook toen was de dialoog aangaan een belangrijke reden om te gaan. ‘Ga je niet, dan sta je met schone handen, maar ook met lege handen,’ aldus Rutte destijds.
Bij de Winterspelen begin 2022 in de Chinese hoofdstad Beijing vaardigde Nederland geen delegatie af. Coronaregels hielden Nederlandse supporters thuis en daarom zagen ook kabinetsleden af van een bezoek aan het land, dat door een merendeel van de Tweede Kamer wordt beticht van mensenrechtenschendingen tegen Oeigoeren.
Tip Het Parool via Whatsapp
Heeft u een tip of opmerking voor de redactie? Stuur een bericht naar onze tiplijn.
