Zuidoost staat aan de vooravond van een nieuw begin

De Bijlmer heeft in de eerste vijftig jaar van zijn bestaan met grote problemen geworsteld: torenhoge ambities en de bijbehorende teleurstelling, grootschalige leegstand, heroïneverslaving, verloedering en criminaliteit, negatieve beeldvorming, sloop van duizenden woningen en als dieptepunt een vliegtuig dat op een noodlottige zondagavond neerstortte op de wijk.

Het zegt veel over de huidige conditie van de jubilaris dat momenteel met sombere gezichten wordt gesproken over het probleem van de gentrificatie: de prijzen van de woningen stijgen, nieuwe bewoners met goede inkomens strijken neer met al hun wensen en als we niet oppassen, komt hier straks in de Amsterdamse Poort nog een filiaal van high-end kaaswinkel Kef.

Show Us the Future heette het programma waarmee in het Bijlmer Park Theater het jubileumjaar werd afgesloten. Vijftig jaar geleden werd het echtpaar Copray in het zonnetje gezet als de eerste bewoners van de flat Hoogoord.

Net als toen lijkt Zuidoost aan de vooravond van een nieuw begin te staan. In de komende jaren worden duizenden woningen gebouwd in een stadsdeel dat decennia lang als probleemgebied bekend stond.

Ook in het Bijlmer Park Theater gingen de gesprekken met de opgetrommelde gasten vaak over gentrificatie. "De Bijlmer is hot, hip and happening," zei CBK-bestuurder Amma Asante. Zij is geboren en getogen in de Bijlmer maar vertrok op haar twintigste om in de stad het echte leven te verkennen.

"Mensen zoals ik willen nu graag terugkomen," zei ze grappend, maar het klonk toch eerder als een waarschuwing dan als een belofte.

Tintelend woongebied
De vrees is dat de ontdekking van Zuidoost als tintelend woongebied ten koste zal gaan van de huidige bewoners, met name de mensen die het nu al moeilijk hebben om de eindjes aan elkaar te knopen.

En hoe liggen de kansen van lokale ondernemers als collega's uit de stad met bewezen succesvolle concepten straks naar de Zuidoost komen? Worden de bewoners en ondernemers van de Bijlmer dan figuranten in hun eigen toneelstuk, zoals spreekstalmeester Jörgen Tjon a Fong het verwoordde?

Dat de Bijlmer bulkt van talent en energie, werd duidelijk uit de stoet van jonge ondernemers uit de hoek van kunst en cultuur die in het Bijlmer Park Theater hun verhaal deden.

Wel jammer dat er geen tienermoeders, hangmannen en alleenstaande ouders met drie baantjes aan het woord kwamen. Ook zij zijn onlosmakelijk verbonden met het karakter van de Bijlmer, maar komen weinig in beeld.

Cultureel ondernemer Angelo Bromet is al jaren in de weer in Zuidoost om lokaal talent op het terrein van entertainment klaar te stomen voor het grote werk. Bromet legde de vinger op de gevoelige plek met zijn stelling dat het zwarte talent ook in het huidige Zuidoost vaak een bijrol vervult.

"We staan in de etalage als er gezongen, gedanst en gefeest moet worden, maar we willen in de winkel staan en zelf zaken doen."

Stadsdeelvoorzitter Tanja Jadnanansing verbreedde de discussie door te wijzen op de oververtegenwoordiging van witte mannen en vrouwen in de organisaties die in Amsterdam de belangrijke beslissingen nemen over de ontwikkeling van de stad.

Moet daar niet nodig worden gewerkt aan een grotere diversiteit, zodat alle groepen Amsterdammers zich vertegenwoordigd weten in de gemaakte keuzes?

Koffie met gebak
Die vraag was voor burgemeester Femke Halsema. Ze was even aangewipt om de jubilaris te feliciteren, maar in plaats van koffie met gebak kreeg ze prompt alle lastige vragen van drie uur overleg voorgeschoteld.

De burgemeester liet weten dat er ook volgens haar te weinig kleur te vinden is op de sleutelposities in de stad. "Het verandert wel, maar dat gaat te langzaam. Ik wil daar graag op letten."

Halsema gaf aan de zorgen over gentrificatie te begrijpen, maar niet te delen. "Menging is goed voor de Bijlmer. Het unieke karakter van dit stadsdeel bewaar je niet door het af te schermen, maar door er trots mee de boer op te gaan. De variatie van de Bijlmer moet de variatie van de hele stad worden."

Halsema's wens voor de komende vijftig jaar? "De Bijlmer heeft alles in zich om een toeristische trekpleister worden. Het Brooklyn van Amsterdam, zonder de bijbehorende huizenprijzen."