'Wil je verbetering in de stad, begin dan binnen de Ring'

Sinds enkele maanden staat de mogelijke tweedeling binnen Amsterdam sterk in de belangstelling. Er zou een groeiend verschil bestaan tussen de buurten en bewoners binnen de ringweg A10 (en ten zuiden van het IJ), en die daarbuiten. Over het bestaan van een dergelijke tweedeling bestaat echter veel onenigheid. Hierbij valt op dat het bestaan van tweedeling ofwel wordt weggewuifd, ofwel wordt gezien als een probleem voor de buurten - en hun bewoners - buiten de Ring.

Er gaat daarentegen maar weinig aandacht uit naar de ontwikkelingen binnen de ringweg. Juist deze zijn essentieel voor het begrijpen en verklaren van groeiende verschillen tussen buurten. Bovendien vormen zij een mogelijke bedreiging voor het functioneren van de stad als geheel.

Hoge huisprijzen
De meeste statistieken tonen inderdaad grote verschillen tussen de buurten binnen en buiten de Ring. Voor het gemak wordt Amsterdam-Noord hierbij doorgaans geschaard onder buurten buiten de Ring. Zo zijn binnen de Ring de huizenprijzen hoger en hebben de bewoners een hoger inkomen. Een duidelijk signaal is dat afgestudeerden en andere hoogopgeleiden vooral naar de buurten binnen de Ring trekken.

Daarnaast lijken verschillen tussen buurten steeds groter te worden.
De ontwikkelingen binnen de Ring kunnen gezien worden als
vormen van gentrificatie. Dit is het proces waarbij een buurt steeds duurder wordt, er rijkere mensen komen wonen, en er steeds minder plaats is voor huishoudens met een bescheiden inkomen.

Daarnaast veranderen deze buurten van karakter, bijvoorbeeld doordat de voorzieningen veranderen: hippe koffietenten vervangen goedkope buurtkroegen. De meeste buurten binnen de Ring zitten momenteel in dit proces van opwaarderende vernieuwing. Dit proces wordt verder aangejaagd door de verkoop of liberalisering van voormalige sociale huurwoningen.

Tweedeling
Gentrificatie heeft als gevolg dat het verschil tussen de buurten buiten de Ring en die daarbinnen groeit. De autoriteiten trachten deze toenemende tweedeling aan te pakken door in te grijpen in de buurten buiten de Ring.
Zo richt beleid zich op het aantrekken van goedverdienende gezinnen naar deze buurten. Sociale huurwoningen worden verkocht of gesloopt en vervangen door duurdere koopwoningen. Studenten en creatieve broedplaatsen worden gestimuleerd zich vooral ook buiten de Ring te vestigen. Ruim baan voor de keien die mogelijk economische groei brengen, lijkt het motto.

Dit kan inderdaad als gevolg hebben dat de buurten buiten de Ring zich meer ontwikkelen in de richting van de buurten binnen de Ring. Nog meer omdat de druk op de woningmarkt hoog blijft en het ook voor middeninkomens steeds moeilijker wordt een geschikte en betaalbare woning te vinden. Zij zouden in toenemende mate buiten de Ring hun heil kunnen gaan zoeken. Opwaardering kan dan ook buiten de Ring tot stand komen. In delen van Noord is dit al te zien.

Veryuppen
Uiteindelijk zou dit ten koste gaan van vooral huishoudens met een laag inkomen. Degenen die er al wonen zien hun buurt veranderen, 'veryuppen', veelal tot hun ongenoegen (zie bijvoorbeeld recente artikelen in Het Parool over Amsterdam-Noord en het Beukenplein). Tevens blijven er steeds minder buurten over waar lage inkomens betaalbare woonruimte kunnen vinden. Zij worden dan ofwel gedwongen om buiten de stad te gaan wonen, ofwel genoegen te nemen met een mindere of krappere woning om de kosten te drukken.

Een ander gevolg is dat vooral mensen met lage inkomens vast komen
te zitten in hun huidige woning, omdat verhuizen onvermijdelijk een hogere huur met zich meebrengt.

Natuurlijk wil dit niet zeggen dat er geen aandacht moet bestaan voor problemen buiten de Ring. Het antwoord op toenemende tweedeling is echter niet de buurten buiten de Ring meer op die daarbinnen te laten lijken. Dit is het beleid dat uitgevoerd wordt - het uitrollen van de binnenstad door middel van het stimuleren van gentrificatie en het verkopen van sociale huurwoningen.

Sociale huurwoning
In plaats daarvan zou de aandacht vooral moeten uitgaan naar problemen binnen de Ring. Overheidsgestuurde gentrificatie zet de toegankelijkheid en betaalbaarheid van de Amsterdamse woningmarkt onder druk. Dit is in toenemende mate niet alleen een probleem in het Centrum, maar in bijna alle buurten binnen de Ring. Dit is vervolgens de motor achter de toenemende tweedeling.

Om verdere tweedeling tegen te gaan, is het essentieel ervoor te zorgen dat voldoende betaalbare woningen binnen de Ring beschikbaar blijven. Dit vormt een grote politieke uitdaging. De door D66, VVD en SP afgesproken ondergrens van 187.000 sociale huurwoningen voor de hele stad zegt in dit kader niet veel. Door lage verhuismobiliteit in de sociale sector, liberalisering en woningverkoop komen er slechts mondjesmaat sociale huurwoningen vrij, zeker in de populaire buurten binnen de Ring. Dit is moeilijk aan te pakken. Het stopzetten of verminderen van verkoop of liberalisering van sociale huurwoningen binnen de Ring zou een oplossing kunnen zijn.

Wil je reageren op dit artikel? Dat kan! Scroll (een beetje) naar beneden om een reactie te plaatsen.