Wie wint de strijd om Haarlemmerliede en Spaarnwoude?

Zes gemeenten zijn in de race om Haarlemmerliede en Spaarnwoude in te lijven. Maar de kleine maar strategisch interessant gelegen gemeente heeft wel een wensenlijstje: van een potentiële fusiepartner wordt verwacht dat hij het groene karakter in stand houdt en aandacht heeft voor de leefbaarheid in de vijf dorpskernen.

Behalve Amsterdam zijn ook Haarlem, Velsen, Haarlemmermeer, Heemstede en Bloemendaal geïnteresseerd. Volgende maand moeten ze een bidbook indienen waarin ze uitleggen waarom Haarlemmerliede en Spaarnwoude het beste bij hen past.

Voor de gemeente Haarlemmermeer is dat duidelijk. 'Ook onze gemeente kent meerdere kernen en is groen,' zegt een woordvoerder. Heemstede denkt ook goede papieren te hebben. 'Heemstede heeft een stabiel bestuur (...) en kiest bewust en uitdrukkelijk voor de menselijke maat,' staat in een brief die de gemeente stuurde. Daarin wordt zelfs gepocht met de hoge positie op de ranglijst 'beste gemeenten van Nederland' uit weekblad Elsevier.

Geen gedeelde grens
Heemstede grenst net als Bloemendaal niet aan Haarlemmerliede en Spaarnwoude, maar volgens wethouder van Bloemendaal Nico Heijink hoeft dat geen beletsel te vormen. 'Zuidoost grenst ook niet aan Amsterdam.'

Bloemendaal is als groene gemeente met meerdere dorpen wat hem betreft bij uitstek geschikt om te fuseren. Maar nog uitgesprokener is hij over de twee gemeente waar Haarlemmerliede en Spaarnwoude zeker niet voor moet kiezen: Haarlem en Amsterdam. De kleine gemeente, met zo'n vijfduizend inwoners, zal dan worden opgeslokt, zegt Heijink.

Groene buffer
Daar denkt zijn collegegenoot Bernt Schneiders anders over. Hij is waarnemend burgemeester in Bloemendaal, maar ook burgemeester van Haarlem. En in die hoedanigheid probeert hij Haarlemmerliede en Spaarnwoude over te halen zich bij Haarlem aan te sluiten. 'Wij kunnen garanderen dat er een groene buffer blijft tussen Haarlem en Amsterdam. Bouwen doen wij sinds de jaren vijftig niet meer in groengebieden.'

Amsterdam zou volgens Schneiders een slechte keuze zijn. 'Amsterdam heeft nog altijd een idee om de haven en de industrie uit te breiden richting het westen. Met de bestuurlijke power die Amsterdam heeft kan zoiets zomaar gebeuren. We hebben met het debacle van de Ceresterminal kunnen zien wat er dan kan gebeuren.'

Dat het initiatief bij de gemeente ligt is bijzonder, en volgens burgemeester van Haarlem Bernt Schneiders niet heel verstandig. De belangen zijn dusdanig groot en complex dat de provincie het fusieproces had moeten leiden. 'Het is sympathiek om de bewoners zelf te laten beslissen, maar het gaat hier over Schiphol, over de uitbreidingsambities van Amsterdam, over de groei van de haven. Dan kan de provincie beter de regie nemen.'

Niet opdringen
En Amsterdam? Daar houdt men zich op de vlakte. 'De gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude heeft ons gevraagd, en we hebben toegezegd om mee te denken. We zijn nu met elkaar in gesprek, maar het initiatief blijft bij hen,' zegt een woordvoerder.

Burgemeester van Haarlemmerliede en Spaarnwoude Pieter Heiliegers bevestigt dat ambtgenoot Eberhard van der Laan heeft gezegd dat Amsterdam zich niet 'op wil dringen'. Hij heeft bestuurders en ambtenaren van de zes geïnteresseerde gemeenten uitgenodigd voor een busrit door zijn gemeente, vandaag.

Amsterdam blijkt een weinig geliefde partner onder omringende gemeenten. Minister van Binnenlandse Zaken Ronald Plasterk wil alle gemeenten met minder dan honderdduizend inwoners laten fuseren, maar kleine gemeenten kiezen liever voor samenwerking met elkaar dan voor het opgaan in een grote gemeente.

Eind vorig jaar besloot Landsmeer zich niet aan te sluiten bij Amsterdam, maar te kiezen voor samenwerking met buurgemeenten Oostzaan, Waterland en Wormerland. Diemen verzet zich al jaren tegen aansluiting bij Amsterdam en Muiden ging onlangs samen met Naarden en Bussum op in de gemeente Gooise Meren.