Wat is het doel van satire? Dat is vernedering

Wat is het doel van satire? Dat is vernedering.

Niet zomaar een beetje vernedering. Nee, de spot moet zo gruwelijk zijn dat de bespotte persoon zich niet meer durft te vertonen. De satire is de enige kunstvorm die hoopt, wat betreft haar intenties, dat ze snel gedateerd raakt.

Een mooi gevolg van goede satire is, dat je degeen die in de maling genomen wordt ook niet anders meer kunt zien. Het gedrag van Donald Trump zorgt voor een geweldige bloei in de kunst van die satire. Er is al een Duitse krant geweest die onbedoeld de foto afdrukte van Alec Baldwin die in Saturday Night Live Trump imiteerde.

Satire moet ook pijn doen.

Maar tot op heden lijkt de satire Trump niet te beroeren. Lijkt... De ongelooflijke hoeveelheid satire die over Trump wordt uitgestrooid zal mettertijd effect op hem hebben.

Trump zelf twitterde over Saturday Night Live: @NBCNews is bad but Saturday Night Live is the worst of NBC. Not funny, cast is terrible, always a complete hit job. Really bad television!"

Het is de allerslechtste reactie die je kunt geven, zelfs als het waar zou zijn. Wat zou een goede reactie wezen? Dat weet ik niet. Maar ik moest denken aan een anekdote die Godfried Bomans eens vertelde over de uitzonderlijke schrijver Lodewijk van Deyssel.

Bomans kende Van Deyssel die men 'een type' zou mogen noemen en had iemand meegenomen die Van Deyssel bijzonder goed kon imiteren. Ik meen dat het Rijk de Gooyer was. Godfried vroeg: "Mijnheer Van Deyssel, deze jonge man kan u werkelijk perfect nadoen. Vind u het goed als hij u thans zal personifiëren?" Dat vond Van Deyssel uitstekend.

Rijk deed gedurende vijf minuten Van Deyssel na. Hij haalde alles uit de kast. Van Deyssel vertrok geen spier. En eindelijk, na die vijf minuten, zei Van Deyssel tegen Rijk: "Zegt u maar wanneer u klaar bent om te beginnen, mijnheer De Gooyer."

Pats, in één klap de angel er uit!

Maar die hoogstaandheid heeft Trump vermoedelijk niet. Hij reageert. Hij vindt het slecht. Dat betekent dat de satirici een zwakke plek hebben ontdekt. Het is nog maar de vraag of dat goed nieuws is. Wat zou u doen als u zo bespot en vernederd werd als Trump? Boos worden of denken: "Haha, ja, ze hebben gelijk ook. Ik moet weg."

Theodor Holman (1953) is columnist, schrijver, televisie- en radiomaker. Elke dag, uitgezonderd zondag, lees je hier zijn column. Lees al zijn columns terug in het archief. Reageren? t.holman@parool.nl