Column
Waarom wordt sadisme verheven tot religieuze daad?
Theodor Holman (1953) is columnist, schrijver, televisie- en radiomaker. Elke dag, uitgezonderd zondag, lees je hier zijn nieuwe column uit Het Parool.
Mijn vader ging even kijken, zei hij toen we in Parijs waren. Ik kan het me vaag herinneren, want ik was heel jong. Acht, negen?
Mijn vader wandelde naar het woonhuis van de filosoof Sartre, die hij bewonderde - ik meen aan de Rue Bonaparte - waar door de OAS een bom was gelegd. Sartre ontsnapte ternauwernood. Hij verhuisde naar een paar verdiepingen hoger.
De OAS (de Organisatie van het Geheime Leger) was een rechts-extremistische terreur-organisatie die niet wilde dat Algerije onafhankelijk werd. Ze pleegden in ongeveer anderhalf jaar duizend aanslagen in Frankrijk. Ze maakten daarbij zo'n 12.500 dodelijke slachtoffers, meldt Wikipedia.
Men gebruikte de kneedbom. Wij kinderen grapten op het schoolplein: 'Weet je wie de gevaarlijkste vrouw ter wereld is? Brigitte Bardot. Die heeft twee kneedbommen in haar bloes.'
In die tijd pleegde de IRA ook aanslagen in Ierland. Niet veel later kwam in West-Duitsland de RAF, die eveneens aanslagen pleegden. De Palestijnen pleegden ook de ene aanslag na de andere.
Je zou kunnen zeggen: in die jaren zestig en zeventig waren we gewend aan aanslagen en geweld. Maar toch is nu het geweld anders.
Hoewel de aanslagen vele nutteloze doden tot gevolg hadden, was sadisme niet tot ideologie verheven. Dat doet ISIS wel. Dat deden de nazi's ook.
Ik beperk me even tot ISIS. Sadisme, de mens welbewust laten lijden, is voor hen een heilige verplichting, een onderstreping van hun doodscultus; het eeuwige leven in de tuin van Allah is immers het echte leven.
Waarom is dat sadisme zo aantrekkelijk? We weten uit onderzoek dat iedereen kan veranderen in een martelende sadist. Maar waarom dit verheffen tot een religieuze daad?
Ik weet het niet echt. Ik denk dat het heiligen, het ritualiseren van het sadisme het besef van schuld wegwast; je verantwoordt de pijn die je doet met de pijn die jezelf en je volk aangedaan zou zijn, wat maar ten dele waar is; het besef van schuld zou te groot zijn als wat je deed niet door een hogere macht gesanctioneerd zou zijn.
Stel je voor: Allah bestaat niet, het paradijs bestaat niet, alles wat je dacht blijkt een vergissing. Dan waren al die moorden nutteloze, gruwelijke moorden. Dan was de schuld groter dan groot. Dus kun je beter bij je religie blijven die jou als held beschouwt.
Wilt u reageren op deze column? Dat kan! Scroll (een beetje) naar beneden om een reactie te plaatsen of stuur een mail.
