Verbijstering over subsidies: 'Dit kan het einde zijn van Orkater'

Maandag maakte het Amsterdams Fonds voor de Kunst bekend welke Amsterdamse kunstinstellingen de komende vier jaar op subsidie kunnen rekenen. Dinsdag kwam daar de bekendmaking van het landelijke Fonds Podiumkunsten (FPK) bij.

Bij Orkater verzamelde iedereen zich meteen op kantoor nadat bekend was geworden dat het gezelschap de komende vier jaar nul euro ontvangt van dat laatste fonds. "Het komt als een donderslag bij heldere hemel," zegt directeur Marc van Warmerdam. "Als dit zo blijft, dan betekent dat het einde van Orkater."

Het muziektheatergezelschap had 1,1 miljoen euro aangevraagd. In de 'meerjarige subsidieregeling' 2013-2016 kreeg Orkater jaarlijks nog bijna negen ton.

En nu dus niets. "Het is nog te vroeg om te zeggen wat we gaan doen," zegt Van Warmerdam.

"We krijgen wel subsidie van Amsterdam, maar dat is niet genoeg om ons overeind te houden. We hebben een begroting van drie miljoen. De helft komt uit subsidies, waarvan een derde uit Amsterdam en twee derde van het Fonds Podiumkunsten. We krijgen natuurlijk ook publieksgeld, maar dat komt alleen als je voorstellingen maakt en daar hebben we dan weer subsidiegeld voor nodig."

Vreemd genoeg krijgt Orkater wel een positief advies in de subsidiebesluiten 2017-2020, net als in de vorige periode 2013-2016. "We hebben de afgelopen vier jaar meerdere keren voortgangsgesprekken gehad," zegt Van Warmerdam. "Daarin is er nooit tussendoor een waarschuwing geweest. En toch krijgen we nu niets. Ik ben verbijsterd."

Capella Amsterdam

Ook bij kamerkoor Cappella Amsterdam is men verbijsterd. In de periode 2013-2016 kreeg het gezelschap nog bijna vijf ton per jaar. Nu krijgt het niets én een negatief advies.

Opvallend is dat het Amsterdams Fonds voor de Kunst Cappella Amsterdam een dag eerder wel meerjarige subsidie toewees en dus positief beoordeelde. "We hebben bij beide fondsen precies hetzelfde plan ingediend," zegt manager Anna Becker. "We begrijpen helemaal niets van de afwijzing van het Fonds Podiumkunsten."

Dood Paard

Bij theatergezelschap Dood Paard maken ze zich op voor een uitgekleed productieaanbod de komende jaren. Het gezelschap werd positief beoordeeld, maar omdat het Fonds Podiumkunsten (FPK) met een ranglijst werkt en slechts een bepaald bedrag te verdelen heeft (in het geval van theater 10,2 miljoen euro), viel Dood Paard onder de 'zaaglijn', ofschoon het eerder wel subsidie kreeg.

"We gaan proberen met het geld dat we van elders krijgen producties te maken, maar het worden er minder dan we van plan waren," zegt Manja Topper, acteur bij Dood Paard. "We hadden meer dan 3,5 ton aangevraagd. Op basis van eerdere toekenningen van het FPK gingen we ervan uit dat we dat bedrag zouden krijgen."

NTF

Jeffrey Meulman, directeur van het Nederlands Theater Festival (NTF), zegt als een van de weinigen dat het besluit van het FPK om geen subsidie toe te kennen niet onverwacht komt. Het festival kreeg een positief advies, maar omdat er weinig budget is voor festivals (2,1 miljoen euro), vist het achter het net.

"We zitten in Amsterdam, dus dan scoren we op spreiding over het land nul punten," aldus Meulman, die vindt dat de besluiten van het FPK laten zien dat er écht meer geld nodig is voor festivals. "We hopen op twee miljoen extra voor de sector op Prinsjesdag. Dat is écht nodig. Hoe moet ik het grootste en enige toneelfestival van Nederland bouwen als ik elke vier jaar moet rapen? 'Er moeten meer mensen naar het toneel,' wordt er gezegd. Hoe krijgen we die naar de theaters zonder budget?"

Meulman verbaast zich erover dat verschillende subsidieverstrekkers blijkbaar niet met elkaar communiceren. "Ik neem de commissies serieus die de aanvragen beoordelen, maar het is een rare tombola. De een krijgt geld omdat hij in Maastricht zit en de ander niets, omdat hij nu eenmaal in Amsterdam zit. Je ziet de rare uitwerking daarvan ook in de verschillen tussen de besluiten van het Amsterdams Fonds voor de Kunst eerder deze week en het FPK dinsdag. De een oordeelt positief over een instelling en de ander negatief. Hoe kan dat?"

Stichting Julius Leeft!

Een organisatie die zowel bij het FPK als het AFK nul op rekest kreeg, is Stichting Julius Leeft!, dat theater maakt over diversiteit en de geschiedenis van Nederland en de voormalige koloniën.

Artistiek leider John Leerdam zegt geëmotioneerd te zijn door de beslissing. "We bestaan tien jaar en we hebben het tien jaar met kleine subsidies gedaan: telkens bedragen van tienduizend euro. We wilden nu de stap maken naar structurele subsidie."

"Amsterdam is mijn stad. We hebben altijd uitverkochte zalen. Dat is niet niks. We willen thema's van nu aansnijden, schrijfcursussen organiseren rond migratie. We hebben een verantwoordelijkheid als kunstenaar om niet alleen maar een leuk voorstellinkje te maken, maar veel van die plannen kunnen zo niet doorgaan. Ik wil er geen afzeikerig verhaal van maken, maar ik ben teleurgesteld. We gaan gewoon door, maar we moeten ons wel op onze toekomst beraden."

Yuri Honing
Ook Yuri Honings Jazz in Motion ontvangt niets van het Fonds Podiumkunsten de komende vier jaar. Kwalijk, vindt de saxofonist. "Nederland is wereldberoemd op het gebied van jazz," zegt Honing. "Als je dat niet ondersteunt dan blijven we achter bij landen als Duitsland, Noorwegen."

Honing vindt dat het FPK had moeten kiezen om het budget dat het te verdelen had meer te verspreiden over verschillende initiatieven. Dus volgens het principe dat iedereen een beetje minder krijgt, maar wel iets. "Mensen verliezen hun baan nu. Met die subsidies kun je reiskosten betalen, technici. Heel veel tournees zijn voor mij nu niet meer haalbaar. En dat zijn de betere Europese festivals. Een bredere verdeling was op zijn plek geweest. Er worden zo te harde maatregelen getroffen."

Ophef om De Staat

Rockband De Staat uit Nijmegen is een van de initiatieven die de komende vier jaar wél op subsidie kan rekenen van het Fonds Podiumkunsten (FPK). Het gaat om jaarlijks 236.200 euro: over een periode van vier jaar bijna 9,5 ton. De toekenning zorgt in de sector en online voor veel ophef, waarbij velen zich afvragen waarom een succesvolle band die inkomsten uit optredens haalt, subsidie nodig heeft.

Zanger Torre Florim zei op 3FM dat hij weet dat het 'apart klinkt', 'maar dat het niet zo is dat we dit nu in onze eigen zak steken'. Florim zei dat veel meer artiesten een aanvraag zouden moeten doen bij het FPK. De subsidie is onder andere bedoeld om kleinere acts te coachen in het doorstromen naar grotere podia en voor producties de komende jaren.