Twee huisartsen over de krappe markt voor praktijken

De BMW's, Mini Coopers en Tesla's wisselen elkaar af in de Johannes Verhulststraat, een van de chicste stukjes van Zuid. Wie de woningen in gluurt, ziet dat de binnenhuisarchitect hier goede zaken doet: visgraatvloeren van eiken en kozijnen van zwart metaal, woonkamer na woonkamer.

Maar niet op nummer 41, de huisartsenpraktijk van Patty Grannetia (60) en haar collega René Nijhof. Wie daar binnen stapt, wandelt een ruimte in met een verfrissende oubolligheid. In de bijna dertig jaar dat Grannetia hier praktijk houdt, is alles nagenoeg hetzelfde gebleven, tot een oermodel Lundiakast aan toe.

Ze werkt aan een oude houten tafel in plaats van een bureau, en als een patiënt tegenover haar plaatsneemt, kraakt het rotan van de stoel. "Mensen voelen zich hier thuis." In de kast staat een foto van dokter Ogilvie die hier in 1957 begon. Grannetia nam de praktijk in 1990 over.

Voor de twee huisartsen gaat het opgeteld om drieduizend patiënten. Van sommige families behandelde Grannetia door de jaren heen wel vijf generaties. Ziekte en leed, alles wat een spoor trekt door al die familie­geschiedenissen wordt hier besproken. "Ik zie een patiëntenbestand als een levend organisme. Mijn voorganger heeft dat in vertrouwen aan mij kunnen overdragen en als ik met pensioen ga, wil ik mijn patiënten achterlaten bij een goede nieuwe dokter."

Geen paraplufabriek
Als het aan Grannetia had gelegen, was ze de komende vijf jaar zo doorgegaan, maar dat kan niet. Haar huurcontract is opgezegd. Over twee jaar moet ze eruit, want, zo zegt ze, de particuliere verhuurder heeft andere plannen met het pand. Dat is een groot probleem, want in de oververhitte vastgoedmarkt in Amsterdam zijn de huren niet meer op te brengen. Nu betaalt ze ruim 1000 euro per maand voor 30 vierkante meter. Als ze in de buurt verhuist naar 100 vierkante meter, wat wenselijk is, betaalt ze 3300 euro huur. "Dat kan ik echt niet dragen."

Van de zorgverzekeraar krijgt Grannetia 140 euro per vierkante meter per jaar, terwijl ze er in chic Zuid 400 voor kwijt is. Grannetia betaalt de extra kosten uit eigen zak. "Ik ben geen paraplufabriek. Een parapluverkoper zegt bij mooi weer: 'De paraplu kost tien euro.' Als het gaat regenen, zegt de parapluverkoper: 'En nu is hij twintig euro.' Maar wij kunnen onze tarieven niet aanpassen."

Grannetia is geen uitzondering. Amsterdamse huisartsen zitten vaak te krap of te duur. Huisartsenpraktijk Kalkmarkt, gevestigd in het centrum, met uitzicht op de Montelbaanstoren, is ook al een tijd op zoek. Het pand waarin de artsen zitten is weliswaar karakte­ristiek, maar niet meer geschikt voor patiënten die moeilijk ter been zijn. De ruimte is slecht toegankelijk en te klein.

Ronduit nijpend is de situatie van Huisartsenpraktijk Stadionweg met vijfduizend patiënten. Per 1 augustus staan de drie huisartsen op straat, ook weer omdat de verhuurder, een groot vastgoedbedrijf, het contract heeft opgezegd, zegt huisarts Stephen Terborg. "Als de markt oververhit raakt, denkt een verhuurder: 'Hé, daar valt wat te halen.' En onze beroepsgroep kent geen bescherming op dat vlak. Echt niet." Dat een huisarts in een wijk moet zitten, dat een oudere patiënt met de rollator naar zijn dokter moet kunnen en dat de arts in een noodgeval binnen een kwartier bij de patiënt moet zijn, daar heeft de verhuurder geen boodschap aan, zegt Grannetia.

Te krap behuisd
Net als veel andere Amsterdamse huisartsen is Grannetia te krap behuisd. "Het laboratorium is te klein en onze assistente zit in een hokje van drie vierkante meter. Ze kan zich nooit eens terugtrekken om rustig de administratie te doen." De praktijkondersteuner ggz zit in de avonduren in de praktijk, omdat er overdag geen plek is. En hoewel er grote behoefte is aan opleidingsplaatsen voor huisartsen en doktersassistenten, heeft Grannetia er geen ruimte voor. "Terwijl ik dat wel wil bieden."

Maar ondanks alles was ze met liefde op deze 'postzegel' gebleven. Nu dat niet gaat, is ze samen met de huisartsen van de Stadionweg op zoek gegaan naar een ander onderkomen. Een uitputtende zoektocht langs vastgoed in Zuid, met vele desillusies, volgde. Terborg: "Het was steeds een doodlopende weg: of een te hoge huur, of te weinig ruimte, of het was tijdelijk, of de locatie was gewoonweg te ver weg. Wij kunnen niet in de periferie op een sportveld gaan zitten. Maar als wij verdwijnen, komen achtduizend patiënten in het gedrang."

Paulusschool
Nu is alle hoop op de Paulusschool in de Dufaystraat gevestigd, een lege school waar de huisartsen een plan voor hebben gemaakt. Samen met Stadsdorp Vondeldorp willen ze in de school een buurt- én zorgcentrum beginnen met huisartsen, fysiotherapeuten, psychologen, diëtiste. Het moet ook een ontmoetingsplek worden waar buurtbewoners hulp krijgen bij bijvoorbeeld klusjes of computerles. Het idee is dat Stadsherstel het pand verhuurt, het blijft van de gemeente. Die moet hier binnenkort een beslissing over nemen. "Als het doorgaat kunnen de huisartsen én hun opvolgers er weer 60 jaar tegenaan."

Lees ook: Dokters naarstig op zoek naar betaalbare praktijk