Plus
'Republikein zou koningshuis als favoriete steen des aanstoots missen'
In zijn lezing voor het Nieuw Republikeins Genootschap pleitte cabaretier Erik van Muiswinkel juist voor behoud van de monarchie als leverancier van satirische munitie.
De tijden zijn verwarrend, maar ze werken enorm op de retorische spieren, zei Erik van Muiswinkel, grappend over de indrukwekkende redevoeringen die Geert Wilders en Jan Terlouw de afgelopen weken afstaken.
Zaterdagavond was het de beurt aan de cabaretier om de natie toe te spreken, nu ja, een zaal in de openbare bibliotheek gevuld met honderdtal leden van het Nieuw Republikeins Genootschap.
De derde lezing ter ere van de in 2011 overleden republikein en toneelcriticus Hans van den Bergh had beslist een groter publiek verdiend, want Van Muiswinkel liet gedurende anderhalf uur zijn licht schijnen over wat hij noemt de drie hardnekkige sprookjes van de Lage Landen: God zit in de hemel, Sint loopt over het dak en de koning woont in zijn paleis.
Van Muiswinkel zelf zei reeds op jonge leeftijd afscheid te hebben genomen van het ware geloof in de drie instituties. Zijn beeld van de monarchie veranderde door het tot zich nemen van het werk van Annie M.G. Schmidt. "Die veegde non-stop en superieur de vloer aan met vorsten en vorstinnen." Hij citeerde de laatste regels uit het beroemde gedicht over de koningin van Lombardije. 'Toen gingen ze met hoge boorden/de koningin vermoorden.'
Autoriteitsmikpunt
De republikeinen in de zaal knikten instemmend, maar het bloedige vers bleek juist de inleiding van een warm pleidooi om de monarchie te behouden als het ideale autoriteitsmikpunt.
Van Muiswinkel: "Van de koningin met haar pan spruitjes bij Barend Servet tot de onweerstaanbaar grappige Willy in Lucky TV: wat hebben we er met z'n allen toch een hoop plezier van. En al die satirische munitie krijgen we voor nog geen 110 miljoen euro per jaar."
Geen grenzen
Bijzonder is ook, betoogde Van Muiswinkel tegenover zijn gehoor, dat een overgrote meerderheid van de bevolking achter de monarchie staat, maar dat grappen over het koningshuis net zo breed lijken te worden gewaardeerd, en zeker niet meer zoals vroeger tot hevige protesten leiden.
"Hugo Brandt Corstius raakte lang geleden nog in de problemen toen hij in een stukje het gezicht van de toenmalige prinses Beatrix vergeleek met een opgepompte fietsband," gaf de cabaretier als voorbeeld.
"Vergelijk dat eens met de sketch waarin Hans Teeuwen zich op verschillende manieren laat bevredigen door de koningin, en haar na afloop ook nog eens vraagt een biertje uit de koelkast te halen."
"Teeuwen deed dat bij wijze van sociaal experiment in een overvol Carré, waar ook heel veel mensen zaten die niet tot zijn vaste schare fans behoren. Maar niemand deed er moeilijk over. Er zijn wat satire betreft eigenlijk geen grenzen meer."
Na het winnen van de Poelifanario in 2014 kreeg Van Muiswinkel een uitnodiging voor een lunch ten paleize met andere prominenten uit de culturele sector. Hij bedankte beleefd omdat hij zijn handen vrij wilde houden. Kort daarna woonde Willem-Alexander in Saoedi-Arabië het rouwbeklag bij voor de overleden koning Abdullah bij, en trok Van Muiswinkel van leer in het tv-programma Cojones. "Dat was toch lastiger geweest met de stukjes fazant nog tussen mijn tanden."
'Collectieve ballenbak'
Voor de cabaretier maakt de monarchie deel uit van de 'collectieve ballenbak' van historische en culturele herinneringen die Nederlanders met elkaar delen. "Ik durf te stellen dat zelfs de meest doorgewinterde republikein het koningshuis als favorietesteen des aanstoots enorm zou missen," sloot Van Muiswinkel af.
Er stond niemand op om te protesteren, laat staan om voor te stellen om met brandende fakkels naar Wassenaar af te reizen, dus ook in Villa Eikenhorst kan het touwtje rustig uit de brievenbus blijven hangen.
