Nog meer knelpunten op stroomnet, Amsterdam stuurt brandbrief naar Den Haag

Het deel van de stad waar het elektriciteitsnet aan zijn taks zit breidt zich snel uit. Voor de zomer gold dat al voor een deel van het Westelijk Havengebied en de Buiksloterham in Noord. Vanmorgen heeft netwerkbedrijf Liander ‘congestie’ aangekondigd in grote delen van Amsterdam-West en Amsterdam-Noord. Daar is geen capaciteit meer om bedrijven die veel stroom verbruiken aan te sluiten op het stroomnet.

In West gaat het onder meer om de Houthavens en Minervahaven, maar ook om het Centraal Station. Boven het IJ is het elektriciteitsnet in de hele westelijke helft van stadsdeel Noord overvol, maar ook in de gemeenten Oostzaan en Landsmeer.

Stroominfarct

Zolang het net niet is uitgebreid, is hier geen ruimte op het net voor nieuwe grootverbruikers, zoals supermarkten, grootschalige horeca, kantoren en fabrieken. Liander schat dat het hier nog vier tot zes jaar duurt voordat extra elektriciteitsstations zijn bijgebouwd. Grootverbruikers die zich hier willen vestigen krijgen al die tijd geen stroom, maar het kan ook betekenen dat uitbreidingsplannen van bestaande bedrijven stuklopen.

Liander noemt geen namen van bedrijven die nu op de wachtlijst zijn beland, maar het gaat onder meer om horeca, grootschalige laadvoorzieningen voor elektrisch vervoer, datacenters en onderwijsinstellingen. Voor de zomer bleek al dat een distributiecentrum zijn uitbreidingsplannen in de ijskast moest zetten. Het bedrijfsleven stond toen al op zijn achterste benen, vanwege de gevolgen voor de economie en de energietransitie.

Voor huishoudens en andere kleinverbruikers heeft het stroominfarct nog geen gevolgen. Toch waarschuwt Amsterdam woensdag politiek Den Haag voor jaren vertraging vanwege de voor de wooncrisis broodnodige nieuwbouwplannen. Het gaat om 25.000 woningen die op stapel staan in Noord. De knelpunten op het elektriciteitsnet dienen zich uitgerekend aan op bedrijventerreinen waar duizenden woningen worden gebouwd, zoals op de NDSM-werf, Buiksloterham, Sloterdijk en andere delen van Haven-Stad, maar ook het Food Center en de Houthavens.

De woningen worden zelf niet geraakt door de capaciteitsproblemen, maar Amsterdam wil een complete stad bouwen, schrijft het stadsbestuur in een brandbrief. ‘Een wijk met mensen, maar zónder scholen, winkels, horeca of zorginstellingen is een slaapwijk en allesbehalve leefbaar. Zulke wijken wil en zal Amsterdam niet bouwen.’

_{Tekst gaat verder onder de kaart.}

Maatregelen grootverbruikers

Het stadsbestuur vraagt demissionair staatssecretaris Dilan Yeșilgöz (Economische Zaken) en de Tweede Kamer om steun. Behalve de woningbouw dreigen de knelpunten ook de economie en de energietransitie te raken, doordat bedrijven die van het aardgas af willen nu niet kunnen overstappen op elektriciteit. Fijntjes wordt opgemerkt dat alle drie de thema’s van nationaal belang zijn.

Amsterdam dringt aan op meer instrumenten om grootverbruikers terug te fluiten, waardoor ze energie besparen of minder elektriciteit verbruiken op piekmomenten. Nu zijn de netbeheerders nog verplicht om elk bedrijf te voorzien van stroom op volgorde van aanvraag, waardoor grootverbruikers in één klap een groot deel van de netcapaciteit kunnen opsnoepen.

Verder wordt het kabinet opgeroepen om meer technici op te leiden. Het schreeuwende personeelstekort remt Liander om de capaciteitsproblemen het hoofd te bieden. In de brandbrief dringt Amsterdam ook aan op meer geld voor de netbeheerders. Die kloppen daarvoor nu aan bij hun aandeelhouders. In het geval van Liander zijn dat verschillende provincies en de gemeente Amsterdam. Die kregen deze zomer het verzoek om 600 miljoen euro extra te investeren, maar de aandeelhouders worstelen al met grote tekorten, schrijft het stadsbestuur.

De Amsterdamse plannen om windturbines langs de stadsrand te bouwen worden vooralsnog niet geraakt door de capaciteitsproblemen op het stroomnet. De Noorder IJplas, het gebied waar de plannen als eerste concreet worden, valt weliswaar binnen het gebied waar knelpunten dreigen, maar volgens Liander is hier nog genoeg ruimte op het net voor meer opwekking van energie.

Liander waarschuwt intussen dat de capaciteitsproblemen voor afnemers van elektriciteit zich snel zullen uitbreiden naar andere delen van de stad. Twee jaar terug waarschuwde Liander dat de overgang op duurzame energie in Amsterdam kan leiden tot een vervijfvoudiging van het stroomverbruik en een overbelast stroomnet in een derde deel van de stad. Liander spreekt nu de verwachting uit dat 1 op de 3 straten open moet vanwege de overgang op duurzame energie.