'Noem bij wijze van spreken heel Holland Amsterdam'

Toerisme is belangrijk voor Amsterdam. Het is een banenmachine en het is één van de pijlers onder de hoofdstedelijke economie. Massatoerisme zorgt alleen ook voor steeds groter wordende overlast. "Zoals een bekende oud-stadsgenoot al zei: ieder voordeel heb z'n nadeel,", verzuchtte de Amsterdamse wethouder Udo Kock woensdag in de Tweede Kamer.

Het tegengaan van die overlast kan Amsterdam niet alleen doen, stelde Kock. "Doe ons suggesties aan de hand, denk met ons mee," zo riep hij de Kamerleden op. Kock was naar Den Haag gekomen voor een hoorzitting over de spreiding van toerisme in Nederland. Want het einde van overlast is voor Amsterdam niet in zicht. Sterker: de overlast wordt alleen maar groter.

Het toerismebureau van de Verenigde Naties becijferde dat er in 2030 50 procent meer reizigers zullen zijn. Dat betekent voor de hoofdstad tussen 7 en 8 miljoen extra gasten, stelde directeur Jos Vranken van het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen (NBTC).

Vijf Kamerleden van D66, CDA, VVD, SP en GroenLinks - die laatste twee hadden Amsterdammers afgevaardigd - namen deel aan de hoorzitting met deskundigen, brancheverenigingen en gemeenten, die werd gehouden op initiatief van het D66-Kamerlid Jan Paternotte. De oud-fractievoorzitter van die partij in de Amsterdams raad opperde vorige maand om te stoppen met de promotie van de hoofdstad met belastinggeld.

Musea op de Zuidas
Volgens Paternotte zijn musea als het Van Gogh Museum, het Anne Frank Huis en het Rijksmuseum al bekend genoeg en hoeven die niet extra onder de aandacht te worden gebracht. "En dan zie ik bij fietsen: 'start in Amsterdam'. Daar ben ik het niet mee eens, want fietsen in Amsterdam is écht voor gevorderden. Amsterdam is een sterk merk dat mensen blijft trekken. Hoe zorgen we nu dat ze niet naar Amsterdam gaan?"

Zijn partijgenoot Kock zegt dat de gemeente 'al doet wat het kan'. "Er zijn ideeën voor dependances van grotere musea in andere delen van de stad, denk aan de Zuidas. Maar daar hangt wel een prijskaartje aan." Ook gaat de gemeente de Passenger Terminal Amsterdam (PTA) verplaatsen van de locatie naast het station naar de Coenhaven, zodat de passagiers van cruiseschepen niet meer de binnenstad in gaan en ook leveranciers daar niet meer komen.

Volgens Stephen Hodes van adviesbureau LAgroep is de verplaatsing van de cruiseterminal een schijnoplossing. Hij wijst er op dat de verplaatsing van de PTA naar het Westelijk Havengebied ook zorgt voor een grotere sluis, waardoor er grotere schepen met meer toeristen terecht kunnen. Ook zal het aantal schepen verdubbelen. "Die mensen gaan van daaruit écht wel met de bus naar Amsterdam."

Het heeft geen zin om Jantje naar Maastricht te krijgen als Jantje naar Amsterdam wil, zeggen deskundigen. Probeer Jantje naar Maastricht te krijgen omdat Maastricht iets biedt wat voor Jantje interessant is.

Net als de Bijenkorf-etalage
Vranken van de NBTC begrijpt de aandacht voor Amsterdam wel. "Maar het is essentieel om vast te stellen dat Nederland groter is dan Amsterdam. Amsterdam is net zo min synoniem voor Nederland als Londen voor Groot-Brittannië." Hij vergelijkt het met de etalage van de Bijenkorf: de winkel gebruikt de ramen om te laten zien wat er nog meer in de winkel te vinden is. Die rol moet Amsterdam ook voor Nederland krijgen. En de regio wil maar wat graag dat de hoofdstad die rol krijgt.

Wethouder Nico Slagter van de gemeente Stede Broec in Westfriesland noemt zijn regio inmiddels 'Holland boven Amsterdam' in de hoop meer toeristen te trekken. "Natuurlijk willen wij gelinkt worden aan Amsterdam! Noem bij wijze van spreken heel Holland Amsterdam," jubelt hij, verwijzend naar de trend om trekpleisters in een wijde omtrek van de stad Amsterdam te noemen, zoals Amsterdam Beach (Zandvoort), Amsterdam Castle (Muiderslot) en Amsterdam Outlet (Batavia Stad).

Dat helpt, stelt Kock. "Alle toeristen willen gezegd hebben dat ze in Amsterdam zijn geweest. Dan helpt het om de regio die stempel te geven. Ik zou schijnwerpers richten op het Gooi, dat noemen we nu ook wel 'het Amsterdamse bosgebied'."

Recron, de brancheorganisatie van recreatiebedrijven, pleitte voor een 'deltaplan toerisme', dat gecoördineerd moet worden door de NBTC. "Net als het deltaplan voor het water," stelde directeur Monique van der Sanden, die ook wil dat één minister verantwoordelijk wordt gemaakt voor toerisme. Dat ligt nu bij het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.

"Dit vergt politieke visie voor de lange termijn. Een gast laat zich moeilijk sturen. Iedereen wil naar de metropool." Ook Hodes wil dat er een deltaplan komt, maar wil niet dat de NBTC daarvan de leiding krijgt. "Met alle respect: maar dan wordt het zo'n praatclub. Er is nu actie nodig."

Lees ook: In 2017 huurden 800.000 mensen bij Amsterdamse Airbnb