Nieuwe terminal Schiphol geïnspireerd op ontwerp 1967

Een luchthavengebouw als een stapel kokers, alsof de passagiers gaan reizen per buizenpost. Het ontwerp Dat Rem Koolhaas' OMA indiende voor de uitbreiding van Schiphol, een van de vijf die de afgelopen maand werd ingediend haalde het niet. De uitbreiding die Schiphol boven de 80 miljoen passagiers moet brengen, wordt getekend door het Rotterdamse Kaan Architecten.

De luchthaven had nog zo gevraagd of alle inzendingen het dna van de luchthaven konden weerspiegelen. En dat dicteert sinds 50 jaar de glazen doos, geen buizen.

Kaan, in Amsterdam onder meer bekend van de verbouwing van De Bijenkorf en wooncomplex Rietlanden in Zeeburg, won vorige week de tender voor het nieuwe terminalontwerp. De A-terminal - werktitel - komt aan de oostkant van Schiphol Centrum, onder de rook van de verkeerstoren.

Terminal uit 1967
Het architectenbureau heeft zich laten inspireren door het oorspronkelijke ontwerp van de Schipholterminal uit 1967 van Marius Duintjer en Naco. Kees Kaan maakt er een strakke rechthoekige doos van, met zowel aan voor als achterkant een aaneengesloten glazen gevel. Ook de enorme luifel over de hele lengte van het gebouw is een naadloze verwijzing naar een halve eeuw geleden.

Maar binnen is de layout, vergeleken met de andere vertrekhallen op Schiphol, fors op de schop genomen - een evolutie, volgens Kaan. Aankomers en vertrekkers lopen niet langer tegenovergesteld aan elkaar de hal in en uit, maar haaks. Aankomers verlaten de nieuwe terminal straks aan de zijkant, vertrekkers komen door de voorkant binnen.

Tussenverdieping
Schiphol haalde in de bestaande terminals twee jaar geleden vanwege drukte en ruimtegebrek de veiligheidscontroles naar een tussenverdieping boven de vertrekhal. Kaan voert dat verder door in de A-terminal ook de incheckbalies op een mezzanine te planten. Zo ontstaat zowel voor aankomers als vertrekkers een hoge hal, en zijn met name aankomende passagiers niet langer veroordeeld tot gangen en bagagehallen met lage plafonds.

Zowel voor als achter de grenscontroles is de terminal direct verbonden met de rest van Schiphol, zodat het éénterminalconcept uit de jaren zestig, weliswaar met uitdagende wandelingen, overeind blijft. De terminal krijgt bovendien directe toegang tot de ondergrondse NS-perrons.

Adres aan het plein
Startpunt bij het ontwerp is volgens Kaan het besluit dat de terminal niet aan anonieme voorrijwegen moest komen te liggen, maar een adres moet krijgen aan het Dellaertplein waaraan ook Schiphol Plaza en het NS-station liggen. Dat moet ook een echt plein worden, in plaats van het ov-riool dat het nu is.

Wat de terminal aan de jury verkocht was het dak, 150 bij 120 meter groot met een kloek uitgevallen luifel. Het steunt op de vier hoeken op kolommen, zodat er in de rest van de terminal geen pilaren hoeven staan. In het dak zitten 1000 taps toelopende dakramen die het licht filteren. Kaan deed dat eerder, op veel kleinere schaal bij de bibliotheek van het Erasmus MC.

Op de groei
Het stationsgebouw, dat een capaciteit krijgt voor 14 miljoen reizigers per jaar, wordt in 2023 in gebruik genomen. De komst van de vertrekhal wordt voorafgegaan door de bijbehorende A-pier, een ontwerp van het Amerikaanse Aecom, die in 2019 wordt opgeleverd.

In de planning is rekening gehouden met nog twee pieren en verdubbeling van de vertrekhal. Schiphol wil niet nog eens worden overvallen door capaciteitsgebrek, die de luchthaven dit voorjaar vanwege lange wachtrijen noopte tot de razendsnelle bouw van een tijdelijke vertrekhal.